Ekonomia spanjolle ka treguar rritje të fuqishme vitet e fundit, megjithëse ekspertët vënë në dyshim se sa do të zgjasë kjo mrekulli. Ekonomia e Spanjës u rrit 3.4% në periudhën nga korriku në shtator, sipas të dhënave të reja nga Eurostat publikuar këtë të mërkurë.
Kjo shifër qëndron e para mbi normat e rritjes së vendeve të tjera të BE, me mesataren e eurozonës që është në 0.9%. Një arsye për rritjen e madhe të PBB-së është se Spanja u prek në mënyrë disproporcionale nga pandemia. Pjesërisht për shkak të mbështetjes së vendit nga turizmi, ekonomisë spanjolle iu desh më shumë kohë për t'u rikuperuar nga tronditja.
Prandaj, kur analizohet se pse Spanja po ia kalon konkurenteve të saj, është e rëndësishme të merret në konsideratë ky efekt bazë. Rimëkëmbja shpesh duket dramatike kur krahasohet me një pikë fillimi jashtëzakonisht të ulët.
Megjithatë, Spanja tani është në një trajektore rritjeje edhe më të shpejtë sesa mesatarja e saj 2013-2019.
Shpjegimi i ekspertëve
Sipas të dhënave të fundit nga Instituto Nacional de Estadística e Spanjës, vendi iberik priti 9.6 milionë turistë të huaj këtë shtator. Kjo u shoqërua me një rritje prej 9.1% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Nëse shqyrtojmë shpenzimet e vizitorëve ndërkombëtarë, ato patën një rritje prej 12.7% nga viti në vit, ndërsa ekspertët shpjegojnë për Euronews "mrekullinë spnjolle" të ekonomisë.
"Ndërsa turizmi pritet të mbetet i fortë, ritmi i rritjes mund të zvogëlohet pasi rritja fillestare e udhëtimeve pas pandemisë ftohet," thekson profesori Ruben Dewitte, ekonomist në ING. "Kjo rritje nuk ka gjasa të vazhdojë me të njëjtin ritëm teksa tensionet me popullsinë lokale janë tashmë të pranishme," shtoi ai.
Spanja është përballur me disa protesta kundër turizmit masiv, ndërsa banorët shprehin zemërimin e tyre ndaj rritjes së qirave, punëve të pasigurta dhe pasojave të tjera negative të cilat janë ndikuar nga industria e turizmit.
Miguel Cardoso-Lecourtois, kryeekonomist në BBVA Research, thotë se ai po ashtu pret një "goditje të madhe" prej rritjes spanjolle.
"Kontributi i kërkesës së jashtme duhet të kthehet negativ vitin e ardhshëm për shkak të kufizimeve në zgjerimin e eksporteve të shërbimeve turistike dhe kalimit në një model rritjeje me shpenzime më të larta për mallrat e importuara," shpjegoi ai.
Cardoso-Lecourtois shtoi se, në të ardhmen nga eksportet e saj, Spanja mund të mos përfitojnë aq sa pritej nga rimëkëmbja në eurozonë dhe luhatjet mund të godasin zona si sektorët e makinave, farmaceutikës apo veshjeve. Ato mund të "vuajnë nga pasiguria rregullatore, pasojat e rritjes së lartë gjatë pandemisë dhe ndryshimet në preferencat", shpjegoi ai. Luhatjet e kërkesës mund të ndikojnë negativisht në sektorë të ndryshëm pasi kjo mund të çojë në mbiofertë ose nënkapacitet, si dhe të shkaktojë rritje të kostove të punës.
Emigracioni
Shifrat e forta të eksporteve të Spanjës, veç konsumit në rritje, janë bërë të mundura falë treguesve pozitivë të tregut të punës në vend.
Në tremujorin e tretë të këtij viti, shkalla e papunësisë në Spanjë ra në 11.21%, niveli më i ulët që nga kriza financiare e vitit 2008. Oferta e punëtorëve në dispozicion, e nxitur kryesisht nga emigracioni, ka lejuar kompanitë spanjolle të rrisin prodhimin pa sforcuar shumë buxhetet e tyre.
"Popullsia aktive e lindur jashtë vendit u rrit me 9.1% në tremujorin e kaluar, krahasuar me rritjen e popullsisë vendase prej 0.6%," tha profesor Ruben Dewitte. Ai shtoi se, "ndërsa kjo mund të mbështesë zgjerimin ekonomik, nga produktiviteti kur nuk ndryshon për punë ekuivalente me kohë të plotë lind gjithashtu nevojën për politika që sigurojnë që këta punëtorë të integrohen në ekonomi në mënyrë produktive për të nxitur më tej rritjen ekonomike."
Ángel Talavera, kreu i ekonomisë së Evropës në Oxford Economics, thekson se ndërsa "rritja e migrimit" ka ndihmuar në nxitjen e rritjes së Spanjës, duhet bërë dallimi midis PBB-së totale dhe PBB-së për frymë.
Ndërsa popullsia spanjolle po rritet, prodhimi mesatar ekonomik për frymë nuk po rritet aq sa prodhimi kombëtar. "Spanjollët kanë parë shumë më pak përmirësim individual sesa në shifrat e përgjithshme, gjë që ndihmon për të shpjeguar pse ka ende pakënaqësi pavarësisht shifrave të forta ekonomike," tha Talavera.
Shpenzimet publike
Investimet shtetërore shihen gjithashtu si një nga faktorët që fshihen pas tendencave të rritjes së fundit të Spanjës.
Spanja do të marrë 163 miliardë euro përmes fondit të BE-së së gjeneratës tjetër të Bashkimit Evropian, i krijuar për të mbështetur vendet me rimëkëmbjen e tyre pas pandemisë. Deri në fund të tetorit, 48.3 miliardë euro ishin marrë nga Spanja. "Ndikimi afatgjatë i financimit të NGEU do të varet nga aftësia për të nxitur investimet afatgjata dhe rritjen e produktivitetit, dhe për rrjedhojë, fuqia e shumëzuesit të tij," tha profesori Ruben Dewitte.
Duke parë përpara, Juan Carlos Martínez Lázaro, profesor i ekonomisë në Universitetin IE, tha se "konsumi duhet të mbetet i fortë" në Spanjë, "veçanërisht tani që inflacioni është nën 2%".
"Ndryshimi në politikën monetare të BQE-së do të nxisë konsumin dhe, shpresojmë, edhe investimet," shpjegoi ai, duke vënë theksin te investimet private si një fushë për përmirësim.
Profesoreshë Evi Pappa nga Universidad Carlos III Madrid u shpreh gjithashtu optimist. “Teorikisht, nëse rritja e GDP-së së Spanjës mbetet e fortë, raporti i borxhit ndaj PBB-së mund të stabilizohet në terma afatgjatë, pasi një prodhim në rritje do të ndihmonte në menaxhimin e barrës ekzistuese të borxhit”.
"Megjithatë, aftësia e Spanjës për të ruajtur rritjen e prodhimit varet nga investimet në rritje të produktivitetit dhe reformat strukturore," sqaroi ajo. Pappa theksoi se duhet të ketë një diferencim midis nxitësve afatshkurtër të rritjes dhe fitimeve afatgjata, të cilat varen nga produktiviteti.
/Përgatiti: Liberale.al/
