Ndërsa dielli ngrihet mbi malet që rrethojnë Kabulin, fillon një betejë e heshtur dhe e ashpër për mbijetesë. Për shumë banorë të kryeqytetit afgan, çdo ditë nis me kërkimin e ujit të pijshëm – një burim që po bëhet gjithnjë e më i rrallë.
Raheela, një nënë 42-vjeçare me katër fëmijë, zgjohet çdo mëngjes me shpresën se cisternat e ujit do të kalojnë pranë lagjes së saj. “Nuk kemi fare qasje në ujë të pijshëm,” thotë ajo për CNN. “Mungesa e ujit po na shkatërron jetën.”
Kabuli ndodhet përballë një katastrofe të afërt. Sipas një raporti të fundit të organizatës Mercy Corps, qyteti mund të bëhet së shpejti kryeqyteti i parë modern në botë që do të mbetet plotësisht pa ujë. Kombinimi i rritjes së popullsisë, krizës klimatike dhe nxjerrjes së pakontrolluar të ujërave nëntokësore po çon në rrënimin e furnizimit me ujë.
Sipas ekspertëve, gati gjysma e puseve të Kabulit janë tharë tashmë dhe qyteti po nxjerr çdo vit 44 milionë metra kub më shumë ujë sesa natyra mund të rikuperojë. Kjo situatë po rëndon ndjeshëm edhe ekonominë familjare, duke detyruar banorët të sakrifikojnë ushqimin dhe nevojat e tjera për të siguruar ujë.
Ahmad Yasin, 28 vjeç, jeton në veri të Kabulit me 10 anëtarë të familjes. Pas muajsh pritjeje në radhë për ujë nga xhamia e lagjes, ai dhe vëllai i tij kursyen për gjashtë muaj për të hapur një pus 120 metra të thellë. Por edhe pse kanë gjetur ujë, nuk mund ta pijnë – është i ndotur. “E ziejmë dhe e pimë vetëm pasi të ftohet,” thotë Yasin.
Mercy Corps paralajmëron se rreth 80% e ujërave nëntokësore të Kabulit janë të kontaminuara, për shkak të sistemit të tualeteve me gropa dhe mbetjeve industriale. Banorët përballen rregullisht me probleme shëndetësore si diarre dhe të vjella.
Situata është përkeqësuar edhe më tej nga ndryshimet klimatike. “Po bie më shumë shi, por më pak borë,” thotë Najibullah Sadid, studiues i menaxhimit të burimeve ujore. Kjo ndikon negativisht në procesin natyror të rimbushjes së ujërave nëntokësore.
Në mungesë të investimeve në infrastrukturë dhe menaxhim të burimeve, shumë familje janë të detyruara të blejnë ujë nga kompani private ose të mbështeten në ndihma. Disa, si Rustam Khan Taraki, shpenzojnë deri në 30% të të ardhurave vetëm për të blerë ujë.
Ndërkohë, fëmijët detyrohen të braktisin shkollën për të ndihmuar familjet e tyre. “Orët që duhet të kalojnë në shkollë, tani i kalojnë duke mbushur ujë,” thotë Marianna Von Zahn nga Mercy Corps.
Gratë, ndërkohë, përballen me rreziqe të mëdha, pasi ndalohet dalja e tyre pa shoqërim mashkullor sipas rregullave të vendosura nga talebanët. “Nuk është e lehtë për një grua të dalë jashtë vetëm për të marrë ujë,” thotë një 22-vjeçare nga Kabuli, e cila nuk e zbulon emrin për arsye sigurie.
Pas marrjes së pushtetit nga talebanët në vitin 2021 dhe ndërprerjes së ndihmës ndërkombëtare, situata është bërë edhe më e rëndë. Ngrirja e fondeve nga USAID ka goditur rëndë projektet e ujit dhe kanalizimeve. Deri në fillim të vitit 2025, vetëm 8 milionë dollarë nga 264 milionë të nevojshëm janë siguruar.
“Po shohim një përzierje të rrezikshme: kolaps i sistemit lokal, mungesë financimi dhe tensione rajonale,” thotë Von Zahn.
Për Raheelën dhe shumë të tjerë, e ardhmja duket e zymtë. “Ndoshta do të duhet të shpërngulemi sërish,” thotë ajo. “Por ku të shkojmë nga këtu? Nuk e di.”
