Përshtati dhe përgatiti për Liberale.al, Laert MIRAKU
Përdorimi i substancave ngjitëse, të tilla si rrëshirat e pemëve dhe okrës, për të marrë një ngjitës ishte i njohur jo vetëm për Homo sapiens në Afrikë, por edhe për Neandertalët evropianë.
A e dini se paraardhësi i ngjitësit ka origjinën parahistorike i shpikur nga Neandertalët dhjetëra mijëra vjet më parë. Kjo u sugjerua nga hulumtimi i kryer nga një grup studiuesish nga Universiteti i Nju Jorkut, Universiteti i Tubingen dhe Muzetë Kombëtarë të Berlinit të botuar në revistën Science Advances, i cili shqyrtoi një seri veglash prej guri të ruajtura në muzeun parahistorik dhe protohistorinë gjermane.
NGJITËS EFEKTIV- Të gjetura rreth vitit 1910 në zonën arkeologjike të Le Moustier, në Francën jugperëndimore, dhe të transferuara në Gjermani në vitet 1960, materialet u rizbuluan (në kushte të shkëlqyera konservimi) vetëm kohët e fundit, gjatë një inspektimi të koleksioneve të muzeut. Konkretisht, bëhet fjalë për mjete që përmbajnë mbetje të substancave organike, veçanërisht okër dhe bitum. Fillimisht, kjo përzierje i hutoi studiuesit: përqindjet e larta të okrës të pranishme në gjetjet (rreth 55%), në fakt i bënë ato të humbnin cilësitë ngjitëse që zotëronte natyrshëm bitumi i tharë në ajër të hapur. Situata ndryshoi rrënjësisht kur ekspertët kryen eksperimente praktike, duke përzier bitumin në formë të lëngshme me okër. Në atë rast, u formua një "masë e lakueshme" ngjitëse që ishte e përkryer për ngjitjen e fortë të dorezave në veglat e gurit.
JO VETËM SAPIENS. Megjithëse ishte e pamundur të gjurmohej saktësisht data e krijimit, shkencëtarët arritën të merrnin informacione të dobishme kronologjike përmes studimit të sitit arkilogjik të Le Moustier. Në atë zonë, objekte të Neandertalit dhe mbetje skeletore janë gjetur me kalimin e kohës, dhe këto dëshmi sugjerojnë se mjetet e analizuara janë midis 40,000 dhe 60,000 vjet të vjetra. Megjithëse përdorimi i ngjitësve të bërë nga substanca ngjitëse, të tilla si rrëshirat e pemëve dhe okëra, ishte i njohur për Homo Sapiens në Afrikë, hulumtimi ka treguar se metoda të ngjashme ishin të njohura tashmë për Neandertalët evropianë, gjë që ishte e panjohur më parë.
NJOHURI TË SOFISTIKUARA. Në përgjithësi, zhvillimi i ngjitësve të tillë dhe përdorimi i tyre në prodhimin e mjeteve konsiderohet një dëshmi e rëndësishme se si evolucioni kulturor dhe njohës i njerëzve të hershëm ka ndodhur tashmë brenda komuniteteve të Neandertalit. Dizenjimi i një “ngjitësi” me njohuritë dhe teknologjitë e kohës nuk ishte aspak i thjeshtë, por kërkonte një sërë aktivitetesh komplekse: në rajonin Le Moustier, okër dhe bitumi duhej të mblidheshin në vende të largëta, gjë që nënkuptonte një organizim të madh, përpjekje dhe planifikim i mundimshëm. Të zbulosh më shumë rreth këtyre mekanizmave do të thotë të bësh përparim të rëndësishëm në kuptimin e evolucionit njerëzor.
