Zemërimi e shtyu Marija Petroviç t'i bashkohej protestave të studentëve në Beograd, në muajin nëntor. Një çati e një stacioni hekurudhor u shemb ditë më parë në qytetin serb të Novi Sadit, duke vrarë 15 persona. Banditët më pas sulmuan demonstruesit që bënin thirrje për drejtësi për të vdekurit.
Fillimisht kishte pak shenja mbështetjeje të gjera për protestuesit, të cilët fajësuan korrupsionin dhe nepotizmin e qeverisë për atë që ata thonë se ishte ndërtim i dobët i një çatie të rinovuar së fundmi. Qeveria i mohon akuzat.
Tre muaj më vonë, megjithatë, demonstratat janë shndërruar në lëvizjen më të madhe protestuese në Serbi, në vite. Të bashkuar e të mbështetur nga dhjetëra mijëra mësues, avokatë dhe punëtorë të tjerë, studentët e mirë organizuar pushtuan ndërtesat e fakulteteve, bllokuan autostradat dhe sheshet dhe shkaktuan një krizë politike.
"Secili prej nesh mund të kishte qenë nën atë çati," tha Petroviç, një studente e biologjisë molekulare në Universitetin e Beogradit, zemra e protestave, ndërsa ajo përgatitej të shkonte në një tubim të enjten.
Kryeministri i Serbisë Millosh Vuçeçiç dhe ministrat për ndërtim dhe tregti kanë dhënë dorëheqjen për shkak të katastrofës, por kjo nuk ka arritur të qetësojë njerëzit që protestojnë për atë që ata thonë se është një regjim autokratik.
Studentët protestojnë çdo ditë dhe lyejnë duart e tyre me ngjyrë të kuqe për të përfaqësuar gjakun që ata thonë se është në duart e qeverisë. Demonstruesit pritet të mblidhen në qytetin e Kragujevacit të shtunën në atë që mund të jetë tubimi më i madh deri më tani.
Pesë studentë që folën për Reuters thonë se suksesi i protestës deri më tani ka ardhur për shkak të organizimit të tyre, kërkesave të qarta, koordinimit të përditshëm dhe mungesës së hierarkisë që e ka bërë të vështirë për qeverinë të megocionojë me liderët. Edhe zëdhënësi ndryshon çdo ditë.
Studentët flenë në ndërtesat universitare, duke jetuar nga donacionet e ushqimeve dhe pijeve. Ligjëratat janë ndalur. Mesazhi i protestës është i kontrolluar fort: qeveria duhet të bëjë punën e saj siç duhet dhe me ndershmëri dhe se demonstratat nuk do të mbarojnë derisa ta bëjë këtë.
Studentët nuk kanë bërë thirrje për rrëzimin e presidentit Aleksandër Vuçiç. Por këmbëngulja e tyre ka krijuar një nga kërcënimet më të mëdha për kontrollin e gjatë të presidentit në pushtet, thanë analistët politikë.
"Vuçiç e gjen veten në atë që është ndoshta pozicioni më i cenueshëm që kur partia e tij formoi për herë të parë qeverinë në vitin 2012," tha Mario Bikarski, analist i lartë për Evropën, në rrezikun e konsulencës Verisk Maplecroft.
"Perceptimi i korrupsionit mbetet çështja kryesore për protestuesit, të cilët ka të ngjarë të qëndrojnë aktivë derisa të marrin garanci kuptimplota për këtë çështje."
Vuçiç u bë kryeministër në vitin 2014. Në vitin 2017, ai u zgjodh president, një rol tradicionalisht ceremonial të cilin ai e ka forcuar duke ruajtur ndikimin mbi partinë e tij SNS.
Ai shihet si një lojtar strategjik ndërkombëtarisht, duke pasur parasysh lidhjet historike të Serbisë me Rusinë dhe Perëndimin. Por partitë opozitare dhe mbikëqyrësit e të drejtave e akuzojnë atë dhe partinë e tij SNS për ryshfet ndaj votuesve, mbytje të lirisë së medias, dhunë kundër kundërshtarëve dhe lidhje me krimin e organizuar.
Vuçiç dhe aleatët e tij i mohojnë këto akuza. Por vlerësimi i Serbisë në indeksin global të korrupsionit të Transparency International është përkeqësuar gradualisht vitet e fundit. Tani ajo zë vendin e 105-të nga 180 vende.
Kërkesat e studentëve përfshijnë publikimin e dokumenteve në lidhje me shembjen e çatisë së stacionit ku ndodhi tragjedia; drejtësi për përgjegjësit; rrëzimin e akuzave ndaj studentëve protestues; dhe një buxhet më të madh për arsimin e lartë.
Vuçiq thotë se i ka përmbushur këto kërkesa.
Prokurorët në dhjetor paditën 13 persona për shembjen e tendës, përfshirë ish-ministrin e infrastrukturës, i cili mohoi përgjegjësinë.
"Shpresoj se bllokadat do të ndalen, ato po shkatërrojnë ekonominë tonë," tha ai në një fjalim këtë javë.
Studentët janë të palëkundur.
Efikasiteti i studentëve varet pjesërisht nga rishikimi i strukturave të tyre. Parlamenti i vjetër studentor në Universitetin e Beogradit është zëvendësuar me plenume - kuvende ditore ku secili fakultet voton për mënyrën e veprimit të tij.
Grupet e punës fokusohen në strategjinë, donacionet dhe sigurinë. Universitetet në qytete të ndryshme koordinohen në mënyrë që kërkesat të mbeten gjerësisht të harmonizuara.
Studentët kanë krijuar një faqe interneti që liston nevojat e tyre: nga pastat dhe mishi te pijet joalkoolike dhe thasët e gjumit. Njerëzit ndalojnë për të lënë furnizimet.
Fondet mbëtrrijnë gjithashtu nga të gjitha anët.
Shtetasi serb Nenad Milanovic drejton një kompani IT në qytetin amerikan të San Franciskos. Ai ndihmoi në krijimin e një faqe interneti financimi për studentët që ka mbledhur 73,000 dollarë deri më tani.
"Studentët në Serbi nuk kanë nevojë të shqetësohen. Publiku i mbështet dhe ata gjithmonë do të kenë para të mjaftueshme," i tha Milanovic Reuters përmes telefonit. Ata janë të rinj, kanë energji dhe nuk kanë asgjë për të humbur”.
Marrë nga Reuters/ Përgatiti: Liberale.al
