Fuqia punëtore shëndetësore në Evropë po përballet me një krizë serioze. Vendet e BE-së me popullsi që po plaket me shpejtësi kanë një mungesë të vlerësuar prej rreth 1.2 milionë mjekësh, infermierësh dhe mamish. Mungesa më e ndjeshme është ajo e infermierëve. Bullgaria, një nga vendet më të prekura nga kjo situatë.
Një numër i konsiderueshëm infermierësh në BE po i afrohen moshës së pensionit, ndërkohë që shumë pak të rinj po hyjnë në këtë profesion. Infermierët shpesh përballen me kushte sfiduese pune, përfshirë orë të gjata, raport të lartë pacientë-staf, paga të ulëta dhe ngarkesë emocionale. Shumë infermierë raportojnë lodhje të skajshme, gjë që ndikon në qëndrueshmërinë në profesion dhe dekurajon të rinjtë të ndjekin këtë rrugë.
Konkurrenca mes vendeve të BE-së për të tërhequr dhe mbajtur profesionistë të fushës mjekësore e përkeqëson më tej situatën. Duke qenë të vetëdijshëm për këtë problem, BE-ja po zhvillon një iniciativë 3-vjeçare për të lançuar programe ik të reja dhe më të mira trajnimi që synojnë tërheqjen e studentëve të rinj në fushën e infermierisë.
Bullgaria është një shembull i qartë i sfidave aktuale. Në një dekadë, vendi ka humbur mbi 10% të infermierëve, përfshirë shumë që janë larguar drejt vendeve të tjera anëtare të BE-së në kërkim të pagave dhe kushteve më të mira. Merrni për shembull Elzën. Ajo është një nga 144 infermieret në Spitalin Shtetëror të Blagoevgradit në jugperëndim të Bullgarisë. Elza punon në repartin e ortopedisë. Pavarësisht përmirësimeve vitin e kaluar, spitali funksionon nën nivelin minimal të rekomanduar prej së paku 2 infermierë për çdo mjek – një standard që konsiderohet praktikë e mirë nga profesionistët e shëndetit.
“Ëndrra ime gjithmonë ka qenë të bëhem infermiere, edhe pse kisha shumë mundësi të tjera për studime. Por unë thjesht doja të bëhesha infermiere. Nëna ime është infermiere, edhe fëmijët e mi. Është një punë e mirë për mua,” thotë Elza. “Por marrim shumë pak para dhe për këtë arsye detyrohemi të punojmë në dy vende. Më jepen ditë pushimi, kur mund të shoh familjen time. Nuk jemi të detyruara të qëndrojmë 24 orë në repart, por kalojmë shumë orë duke punuar. Po lodhem, vërtet po lodhem. Puna e tepërt i tremb infermierët e rinj. Kështu që një e nga një po largohen.”
Si shumë infermierë të tjerë në BE, Elza e ka të vështirë të flasë hapur për këtë çështje, pasi ka frikë për vendin e saj të punës. Por nuk mund ta fshehë çmimin e lartë personal që shpesh kërkon profesioni që ajo dashuron.
“Ndoshta puna jonë nuk vlerësohet në Bullgari,” thotë ajo. “Mund të jap shumë shembuj, situata që nuk janë të drejta. Por në të vërtetë ndjehemi të nënvlerësuara, sepse punon 12 orë, privohesh nga pushimet, nga ditët e javës, nga mbrëmjet me familjen, apo jo? Të gjitha lidhen me anën financiare.”
Bullgarisë i mungojnë rreth 17,000 infermierë për që sistemi i saj shëndetësor të funksionojë në mënyrë efikase. Atëherë, si mund të zgjidhet ose të përmirësohet kjo situatë? Milka Vassileva është presidente e Shoqatës Bullgare të Profesionistëve të Kujdesit Shëndetësor, që ka 32,000 anëtarë. Ajo ka punuar si infermiere klinike për 43 vjet.
Puna e infermierëve ka rëndësi, thotë ajo, dhe duhet të vlerësohet siç duhet.
“Sipas llogaritjeve tona, që infermierët të qëndrojnë në Bullgari, paga fillestare duhet të jetë të paktën trefishi i pagës minimale në vend,” thotë Milka Vassileva. “Çfarë mund të bëjë Komisioni Evropian? Kemi parë shumë deklarata, dokumente financiare e të tjera që i janë referuar vendeve anëtare. Edhe në raportin vjetor të BE-së për Bullgarinë, thuhet qartë se investimet në kujdesin shëndetësor duhet të rriten, në mënyrë që infermierët të kenë mundësinë të punojnë për atë për të cilën janë trajnuar – jo vetëm në institucione mjekësore, por edhe në kujdesin ambulator, që aktualisht nuk është praktikë.”
Ekspertët bien dakord se, përveç fondeve, çdo strategji në nivel BE-je duhet të përfshijë gjithashtu përmirësime në planifikim, rekrutim, trajnime, kushte pune dhe zhvillim profesional.
