Anti-shpifja/ A do mbytet ‘Venecia’?

Paketa ligjore Anti-shpifje do të diskutohet sërish në Kuvend, ku veç dekretit të Presidentit që ktheu ligjin, është edhe Opinioni i Komisionit të Venecias, i cili e quan të pazbatueshëm. Zgjedhja e vështirë e qeverisë; nga një anë këmbëngulja e kryeministrit për të korrigjuar mjedisin mediatik dhe nga ana tjetër kundërshtia e Brukselit, Venecias dhe Këshilli të Europës.

Të enjten e kaluar kryeministri në fjalën e tij gjatë hapjes së sesionit të ri parlamentar ndër çështjet kuçe të legjislaturës, renditi edhe paketën anti shpifje si një instrument të domosdoshëm ligjor për të ndalur kërdinë siç tha ai që media online po bën përditë e përnatë. Nga ana tjetër maxhoranca e kishte marrë vendimin për të mbyllur përudhën e reflektimit për këtë projekt shumë të debatuar, pasi kishte muaj që e kishte lenë jashtë Kuvendit dekretin e Presidentit Meta që e ktheu ligjin e miratuar në dhjetor për rishqyrtim në Kuvend.

Por Meta, opozita, komuniteti i mediave dhe shoqërua civile janë vetëm një pjesë e kontestuesve. Edhe Bashkimi Europian dhe Këshilli i Europës nuk janë dakord me këtë iniciative të qeverisë dhe është ndër herët e pakta që ndërkombëtarët janë kontestues të akteve të kryeministrit. Por Rama ashtu si për koalicionet parazgjedhore edhe për paketën anti shpifje ka vendosur të mos përfillë apelin e tyre.

“Nuk ndryshoj opinion që shpifja duhet adresuar sa i përket mediave online. Kemi një raport ndihmues për sa i përket Komisionit të Venecias, ta kalojmë këtë ligj njëherë e më parë në parlament se po bën kërdinë përditë e përnatë. Ka sugjerime  edhe për median publike për sa i përket bordit të RTSH-së për t’i hapur rrugën për të gjithë ata profile që i sugjeron Komisioni  i Venecias që fatkeqësisht janë përjashtuar nga mundësia për të kontribuuar në këtë komision publik të medias”, tha Rama të enjten e shkuar në Parlament.

Bashkimi Europian, Këshilli i Europës dhe UNDP kërkuan rishikimin e variantit të tretë të projekt-ligjeve, ose rifillimin e punës nga e para për ligjet me ndikim mbi mediat. Bashkimi Europian është shprehur se paketa antishpifje nuk është në përputhje me standardet dhe kërkesat europiane për lirinë e medias dhe duhet bazuar në parimin e vet-rregullimit të mediave.

Ajo që mbetet për të parë është se nëse këto javë që ka në dispozicion maxhoranca për të diskutuar mbi dekretin e Presidentit Meta, do të shfrytëzohen për të ndryshuar ligjin sipas opinionit të Venecias, i cili pothuaj e quante të pazbatueshëm atë. Ndërsa për dekretin e 13 janarit pritet një votim, në komisionin parlamentar për Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik u njoftua se është ngritur grup pune për opinionet e ardhura nga Komisioni i Venecias.

Nëse maxhoranca nuk merr parasysh as vërejtjet e Presidentit, as kontestimin e BE, por as Opinionin e Komisionit të Venecias, atëherë pritet që kjo temë të marrë debate mjaft të mëdha, pasi do të jetë ndër të rrallat herë që Komisioni i Venecias, nuk dëgjohet, sidomos këto kohë që mungon dhe Gjykata Kushtetuese.

Qeveria ka thënë shpesh se kjo është një përpjekje për të frenuar shpifjet në media, pra është çështje e kufizimit të lirisë për të shpifur.

Paketa ligjore, sipas përfaqësuesve të saj, synon që autorët e shkrimeve të mbajnë përgjegjësi për akuzat e pabazuara që publikojnë dhe minimalisht ta heqin nga faqet e tyre artikullin që nuk e provojnë dot.

Por përfaqësues të shoqatave të mediave pohojnë se “janë të shqetësuar për këtë riaktivizim të përpjekjeve për të miratuar një ligj për censurën e medias”.

Projekt-ligji u kthye pas nga presidenti, u rishikua imtësisht dhe nga Komisioni i Venecias, i cili zbuloi një seri problemesh të mëdha. Edhe Këshilli i Europës deklaroi se projekt-ligjet nuk janë në përputhje me standardet dhe praktikat e Këshillit të Europës. “Këshilli i Europës rekomandon që ligjvënësit shqiptarë t’i lënë mënjanë këto propozime dhe të nisin hartimin e një strategjie të re për përmirësimin e cilësisë së gazetarisë online dhe offline” – zonja Arkanda Bujari e Këshillit të Europës.

Opinioni i Venecias

“Komisioni i Venecias konsideron se projekt-ndryshimet nuk janë gati për miratim në formën e tyre aktuale. Ligji vuan nga paqartësia dhe ka të ngjarë të ketë një “efekt të ftohtë” duke shtypur diskutimin e lirë dhe fjalimin politik”, shkruhet mes të tjerave në draft.

Sipas tyre, kjo paketë mund të sjellë më shumë dëme se të mira nëse do të vihet në zbatim siç u votua nga parlamenti në dhjetor të vitit 2019, për këtë arsye rekomandojnë rishqyrtimin e saj.

“Komisioni i Venecias rekomandon të rishqyrtojë miratimin e projekt-ndryshimet në ligjin nr. 97/2013 (dhe draft-ndryshimet në lidhje me Ligjin nr. 9918/2008), siç u votua nga Parlamenti në Dhjetor 2019. Problemet e identifikuara nga autoritetet mund të jenë serioze, por mjetet ligjore të futura në projekt-ndryshimet mund të bëjnë më shumë dëm sesa mirë”, vijon ‘Venecia’.

Duke u ndalur te Autoriteti i Mediave Audio Vizive (AMA) , e cila me ndryshimet e bëra merr kompetenca të zgjeruara, Komisioni i Venecia e vlerëson si të gabuar, me argumentin se nuk duhet t’u jepet “fuqi shtesë” një organi për të cilin ka dyshime për pavarësinë e tij. Për këtë arsye, ‘Venecia’ rekomandon ngritjen e një organi vetë-rregullues.

“AMA-s i jepen fuqi të mëdha administrative në lidhje me median online. Kjo është problematike në lidhje me lirinë e shprehjes së mediave online duke pasur parasysh se ekzistojnë dyshime për pavarësinë e atyre organeve; këto fuqitë e reja nuk duhet t’u besohen atyre organeve pa siguruar më parë se ato janë mjaftueshëm të pavarur nga partitë politike, bizneset e mëdha të mediave ose korporatat e tjera interesat e lidhura me politikën. Komisioni i Venecias inkurajon autoritetet shqiptare të mbështesin ngritja e një organi vetë-rregullues që funksionon në mënyrë efektive që përfshin të gjithë aktorët përkatës në fushën e mediave dhe të afta për të siguruar një sistem efektiv dhe të respektuar të mediave përgjegjshmëria në fushën e mediave online. Do të jetë gjithashtu e dobishme për të rishikuar metodën e zgjedhjes së AMA dhe anëtarët e KQ, për të siguruar që këto organe të kenë një pluralist përbërje që përbëhen nga individë të kualifikuar”, thuhet në draft.

Komisioni i Venecias kritikon edhe gjobat e larta në rast të shkeljeve të ligjit nga mediat “online”, që variojnë nga 100 mijë deri në 800 mijë lekë. “Jashtëzakonisht problematike për lirinë e mediave në kontekstin shqiptar është natyra e ashpër dhe me efekte të mëdha negative e gjobave. Gjobat jashtëzakonisht të larta paraqesin një kërcënim me efekt pothuajse aq të ftohtë sa burgimi, megjithëse më shumë tinëzarë” mund të shihet një mënyrë indirekte për të ushtruar presion në media. Komisioni i Venecias nuk mbështet gjithashtu parashikimet ligjore të cilat nuk garantojnë pezullim të gjobave ndaj mediave “online” në rast ankimimi në gjykatë”, thuhet në raport.

‘Antishpifja’/ Meta: Qeveria e Kuvendi një partiak të tërhiqen nga modeli i neveritshëm Lukashenko!

“I bëj thirrje të fortë Qeverisë dhe Kuvendit njëpartiak të tërhiqet nga modeli i neveritshëm lukashenko për censurën në media dhe të mos vijojë në errësirë me planet për të vënë në fuqi një ligj që bie ndesh qartazi me Kushtetutën dhe Opinionin e Komisionit të Venecias”, shkruan kreu i shtetit në reagimin e djeshëm për futjen në procedurat e Kuvendit të paketës anti shpifje.

Meta thotë se është në krah të gazetarëve, teksa ka ripërsëritur thirrjen e tij për t’u bashkuar dhe për të hapur një “media transparente”.

“Garantoj se do të jem përherë në krah të gazetarëve të pavarur e kurajozë për të mos lejuar kurrë instalimin e modelit të neveritshëm Lukashenko në Shqipëri. Duke shprehur solidaritetin më të fortë me të gjithë gazetarët që janë në një presion brutal nga të gjitha drejtimet, përsëris edhe një herë thirrjen, ftesën dhe angazhimin tim të sinqertë për të themeluar së bashku një media transparente, ku çdo shqiptar të jetë aksioner, për përmbysjen njëherë e mirë të regjimit të neveritshëm që synohet të instalohet në media”, shkruan Meta.

Paketa Anti- Shpifje u hodh poshtë nga Komisioni i Venecias, sipas së cilëve ky ligj kishte paqartësi, ku nuk ishte dakord me kompetencat që i jepej Autoritetit Audioviziv të Medias dhe Komisionit të Ankesave, si dhe me gjobat e parashikuara. Nisur nga kjo, mazhoranca deklaroi se do të reflektonte të gjitha vlerësimet e ‘Venecias’ për të bërë pa humbur kohë miratimin në Kuvend.

Shoqëria civile, thirrje Kuvendit: Të hiqet dorë nga ligji antishpifje

Shoqëria civile i ka bërë thirrje Kuvendit të Shqipërisë që të heqë dorë nga projektligji aktual antishpifje dhe të nisë procesin nga e para.

Në një deklaratë për mediat të shoqërisë civile lexohet se “pesëmbëdhjetë organizata shqiptare të Shoqërisë Civile janë informuar në rrugë jozyrtare për një përpjekje nga ana e shumicës parlamentare të Partisë Socialiste për të çuar përpara, në mënyrë jokorrekte dhe jotransparente, projektligjin e shumëdebatuar për mediat online, duke mos respektuar në tërësi opinionin e Komisionit të Venecias dhe duke anashkaluar disa nga vërejtjet më të rëndësishme të këtij opinioni”.

“Organizatat janë informuar se Kuvendi i Shqipërisë ka në plan të shqyrtojë dekretin e Presidentit Meta për rikthim të ligjit për rishqyrtim dhe në bazë të nenit 86 të rregullores, të trajtojë vetëm ato pika për të cilat Presidenti ka pasur vërejtje. Organizatat vërejnë se kjo është mënyra e gabuar e trajtimit të problemit dhe nuk adreson shqetësimin kryesor të ngritur nga Opinioni i Komisionit të Venecias. Për rrjedhojë, organizatat i bëjnë thirrje Kuvendit të Shqipërisë të pranojë dekretin e Presidentit dhe të rinisë procesin nga e para në mënyrë që një nismë e tillë ligjore të ndërmerret vetëm pasi të jemi siguruar për respektimin e Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë dhe standardeve ndërkombëtare mbi lirinë e shprehjes. Trajtimi nga ana e ligjvënësve i vetëm shqetësimeve të ngritura nga dekreti i Presidentit do të sillte injorimin e disa vërejtjeve shumë serioze të ngritura nga Komisioni i Venecias dhe për rrjedhojë, do të krijonte një ligj problematik dhe cenues të lirisë së shprehjes”, shton deklarata.

Më tej, shoqëria civile rikujton opinionin e Komisionit të Venecias: “Komisioni i Venecias, në opinionin e vet në pikën 71 shkruhet: [Komisioni] këshillon kundër zgjerimit të mandatit të AMA në fushën e medias online pa një fuqizim korrespondues të pavarësisë dhe profesionalizmit të këtij institucioni.”
Organizatat vërejnë se pavarësia dhe profesionalizmi i këtij Institucioni të pavarur (AMA) që Venecia rekomandon, nuk garantohet me korrektime në legjislacion, aq më tepër në kushte të urgjencës/shpejtësisë, por kërkon një debat të mirëfilltë që më së pari duhet te vijë si nismë e vetë gazetarëve profesionistë dhe jo e ekzekutivit/parlamentit. Organizatat rikujtojnë gjithashtu se në pikën 72 të opinionit, Venecia rekomandon trajtimin e problemit të sjelljes dashakeqe dhe të papërgjegjshme në internet përmes vetërregullimit dhe jo rregullimit administrativ, gjë që tregon se përpjekja e parlamentit për të çuar përpara këtë ligj bie ndesh me opinionin e Venecias. Për sa më sipër, organizatat kërkojnë nga Kuvendi i Shqipërisë të mos vijojë me planet për të vënë në fuqi një ligj që bie ndesh me kushtetutën dhe praktikat më të mira ndërkombëtare”. /Gazeta Liberale

Tags: antishpifja, meta, Rama, venecia