Ajo që është treguar për dekada si e ardhmja e shkencës që premton të na çlirojë nga varësia e energjisë nga burimet e pista dhe të kufizuara është një realitet: kjo u konfirmua zyrtarisht nga Departamenti i Energjisë i Shteteve të Bashkuara, i cili sot shpalli arritjen e rëndësishme shkencore të realizuar nga studiuesit e Laboratorit Kombëtar Lawrence Livermore në Kaliforni.

Për herë të parë, energjia e prodhuar me shkrirjen bërthamore ishte më e madhe se ajo e shpenzuar për të nxitur reaksionin, me një fitim neto që ishte i mundur falë përdorimit të hidrogjenit në formën e plazmës, e katërta gjendje e materiesm pas treve që njohim mirë deri tani: e ngurtë, e lëngët dhe e gaztë.

Suksesi i eksperimentit, i kryer në Impiantin Kombëtar të Ndezjes, pajisja kërkimore mbi të ashtuquajturin "bashkim i mbylljes inerciale" i bazuar në lazer, përfaqëson një moment historik drejt qëllimit më ambicioz të prodhimit të energjisë së pastër, pa kufij dhe me kosto dhe ekonomikisht të qëndrueshme.

Lajmi për pikën e kthesës, u dha nga Sekretarja e Energjisë e Shteteve të Bashkuara, Jennifer M. Granholm, dhe nga nënsekretarja për Sigurinë Bërthamore dhe Administratorja Federale e Sigurisë Bërthamore (NNSA) Jill. Hruby, gjatë një konference për shtyp të transmetuar drejtpërdrejt, ku morën pjesë edhe Drejtori i Politikave të Shkencës dhe Teknologjisë në Shtëpinë e Bardhë Dr. Arati Prabhakar, Zëvendës Administratori i NNSA për Programet e Mbrojtjes Dr. Marvin Adams dhe drejtori i Laboratorit Kombëtar Lawrence Livermore, Dr. Kim Budil.

Për të filluar reaksionin e shkrirjes, 2.05 megaxhaule energji u përdorën për të prodhuar 3.15 megaxhaule. Kjo është më pak se 1 kWh energji e gjeneruar, pra ende një sasi e papërfillshme, por me të cilën studiuesit megjithatë vendosën rekordin e parë për "fitimin neto të energjisë" nga një reagim i shkrirjes bërthamore. I njëjti reagim që gjeneron energjinë e yjeve dhe të Diellit, dhe që prej kohësh kemi mësuar ta riprodhojmë edhe në Tokë, ndonëse këtë herë me një avantazh energjetik, duke mundësuar prodhimin e energjisë së qëndrueshme, të pakufizuar dhe pa karbon.

Fitimi neto i energjisë ishte 154%, i përftuar falë Impiantit Kombëtar të Ndezjes, i cili menaxhon pothuajse 200 lazer të drejtuar në një objektiv prej disa centimetrash, ku dy atome hidrogjeni u bashkuan duke çliruar energji në një reaksion termonuklear të kontrolluar.

Lazeri i Facilitetit të Ndezjes Kombëtare gjeneroi rreth 180 milionë gradë Fahrenheit dhe një presion prej afro 100 miliardë atmosferash tokësore.

Sfida tani do të jetë thjeshtimi i procesit dhe nxjerrja e tij nga laboratori dhe përdorimi në një periudhë kohore që mund të mos jetë e largët. Vështrimi më i kujdesshëm dhe më optimisti flasin për 10 vjet, një afat që në asnjë rast nuk e shuan entuziazmin e shkencës për këtë moment historik të rëndësishëm./Liberale.al