Tregim nga Enver Kushi
...Unë i quajturi Hamza R, i biri i Havasë dhe Ademit, ditën e gjashtë të javës, të muajit dhe motit në vazhdim, në një çast që m’u duk sikur nuk ishte as nate dhe as ditë, vura re një ndriçim që ra mbi Tiranë... Ndriçimi i beftë erdhi jo nga qielli, por nga thellësitë e tokës kryeqytetase... Dhe bashkë me ndriçimin e beftë, mijëra e mijëra flutura të bardha vërtiteshin hutueshëm mbi sheshin “Skënderbej”, godinat qeveritare, Bankën e Shtetit Shqiptar, Teatrin e Operas dhe Baletit, Muzeun Kombëtar ... E ndërsa ngrita kokën lart për të parë renë e bardhë të fluturave dhe ndriçimin e beftë që po delte nga toka, m’u duk sikur qielli mund të gremisej nga çasti në çast mbi Tiranë... Atëhere ai dhashë vrapit përmes sheshit “Skënderbej” ndjekur edhe nga të tjerë, që dukej sikur çanin me vështirësi masën e bardhë si të mpiksur dhe nxitonin për të shpëtuar nga qielli, që mund të binte copa-copa mbi kokat tona. Dhe do të isha rrëzuar e ndoshta do të kishin shkelur mbi trupin tim, po të kisha vazhduar të vrapoja me lidhëset e zgjidhura të këpucëve. Lidheset e gjata të këpucëve ndoshta ishin zgjidhur kur nisa të vrapoj ose ndoshta më parë, tek zbrisja shkallët e Pallatit të Kulturës... Jam me fat. Jam me fat që nuk u rrëzova në mes të sheshit “Skënderbej”, thashë me vete duke u përkulur pranë trotuarit, ose më saktë në strehën që shërben si stacion autobuzi për në Kamëz. E teksa po lidhja lidhësen e këpucës së majtë, dëgjova pranë një zë lutës:
-Zotëri! Më falni që ju pengoj...Vetëm pesë minuta zotëri... Mos u nxitoni zotëri ... Lidheni edhe këpucën tjetër.
Dhe pasi lidha lidhësen e këpucës tjetër dhe drejtova trupin, vura ra se në krahun e djathtë timin, ngjitur me stacionin e autobuzit, qëndronte në këmbë një burrë i gjatë me një kokë të madhe tullace. Fytyra i kishte marrë bardhësinë e dritës përreth.
- Ç’kërkon? –pyeta –Nuk e shikon se ç’bëhet?
- Ju lutem zotëri! Më mbani pesë minuta kokën! Vetëm pesë minuta...
Zhurma e autobuzit urban që ndali pranë, mbyti zërin lutës të njeriut me kokë tullace. Ndjeva duhmën e rëndë, që doli nga dyert e hapura të autobuzit dhe thirrjet e fatorinos: “Hipni shpejt! Hipni shpejt!”
- Zotëri! Kini mirësinë të më mbani pesë minuta kokën... Ju lutem...
Dhe pas këtyre fjalëve lutëse, kur unë mendova të shkëputesha nga ai njeri me fytyrë të bardhë, befas pashë se si ai, pasi vuri gishtërinjtë e mëdhenj poshtë qafës e mbi të, në të dy anët pëllëmbët, me një lehtësi ë habitshme e shkëputi kokën nga trupi dhe ma la atë në duar.
Nuk thirra nga tmerri ose edhe mund të kem thirrur, por zërin tim nuk e dëgjova. Dëgjova zëra të tjera që vinin nga qielli i ulët. Mund të ishin zëra fluturash të bardha, që rrinin pezull mbi Tiranë... Qëndrova i ngrirë pranë stacionit të autobuzit duke parë njeriun pa kokë, që ecte me hapa të shpejtë nëpër bulevardin “Dëshmorët e Kombit”. Ecja e tij dukej normale, për të mos thënë se ndihej i lumturuar, sepse vura re që ai ngriti disa herë krahët lart, shenjë kjo që më në fund ishte çliruar nga ajo pjesë e trupit që quhet kokë... Ndërsa në duart e mia, e shtrënguar fort prej tyre, qëndronte koka e panjohur, me sy të pafajshëm, mollëza të kërcyera, buzë të trasha dhe veshë shumë të mëdhenj. Buzët e trasha të mavijosura hapeshin dhe mbylleshin, duke artikulluar rrokje dhe belbëzonte pa kuptim. Mos m’i lëviz ashtu ato buzë të mavijosura, thashë me vete. Ç’më thua o kokë e braktisur mizorisht nga trupi rrebel e i pabesë? Me ç’gjuhë më flet në këtë ditë, apo natë dritëbardhë të kësaj kohe dëborësjellese? O çast mizor që peng më zure! O çast mizor lëshomë! Largoma nga duart kokën e pafajshme dhe ktheje trupin e pabesë pranë saj!
Kështu thirra me sa fuqi që kisha në mes të Tiranës ... Ishin ca thirrje të brendshme kohëtragjedish, ndërsa drita e bardhë dukej se po mpiksej më shumë dhe njerëzit vraponin për t’i shpëtuar asaj. Pashë kullën e sahatit dhe fushën bosh të orëtreguesit. Edhe fusha e orës time ishte bërë e bardhë. Kohë e bardhë, thashë me vete duke parë edhe një herë sytë e pafajshëm dhe buzët, që hapeshin e mbylleshin, të kokës që mbaja në duar. Do ta le në trotuar, mendova pas pak. Do ta vendos me kujdes që të mos ndjejë dhimbje. Jo në pllakën e ftohtë të trotuarit. Do të shtroj një gazetë dhe mbi gazete do të vendos kokën, thashë me zë. Po ndërrova mendje menjëherë. Ai m’u lut që ta mbaja vetëm pesë minuta kokën. Vetëm pesë minuta, tha. Po sa ishte ora? Ku ishin minutat e orës? Nuk kishte më orë. Në kullën e sahatit ato dukeshin si zgavra sysh. Zgavra të bardha sysh. Kohë e verbër. O Zot! Ç’janë këto zgavra orëverbëra?
Zotëri! Po e le këtu pranë teje. Vendose edhe ti këtu. Në trotuar lëre se nuk e gjen gjë. Ashtu. Shumë mirë. Gishtërinjtë e mëdhenj mbështeti poshtë qafës. Shumë mirë e bëre. Tani jepi. Jepi shpejt . ... Kaq ishte ... Lëre edhe ti këtu... Hiqe shpejt dhe do të shpëtosh nga ajo... Do ta ndjesh veten ndryshe biri im. Do të çlirohesh menjëherë nga ankthet, frika, ëndrrat e këqija, fjalët e mallkuara, pasiguria për jetën... Poshtë gishtërinjtë e mëdhenj. Shihi sa të lumtur janë ata që e kanë flakur tutje kokën e mallkuar... Do të shpëtosh nga zërat e të tjerëve... Nuk do të dëgjosh sharje, mallkime, intriga...
Nuk isha në ëndërr. Ato që dëgjoja pranë ishin zëra njerëzish. Të sapo zbritur nga urbanët, të tjerë që vinin nga Rruga e Durrësit apo nga drejtime të tjera, pasi shkëpusnin kokat nga trupat, vraponin njeri pas tjetrit nëpër Bulevardin “Dëshmorët e Kombit”.
Dhe kur sheshi, ku dikur luanin fëmijë me motoçikleta dhe makina të vogla, u mbush plot me koka, hodha vështrimin tek shkallët e Teatrit të Operas dhe Baletit dhe Muzeut Kombëtar. Atje pashë deputetë, kryetarë të partive politike, ministra, që pasi qëndruan disa çaste duke vështruar pamjen e sheshit “Skënderbej” dhe thirrën në kor “Mallkuar qofshin kokat tona të mbrapshta!”, i flakën tutje ato. Dhe dëgjova ulërima dhe ca shpërthime rrufeshë që befas erdhën nga thellësitë e sheshit të madh të kryeqytetit. Pastaj dëgjova belbëzima, fjalë të shkëputura, fjali të plota, që vinin nga të gjitha drejtimet. Ç’kemi bërë? Ç’kemi bërë? Përse na shkulët nga trupi o njerëz? Pashë edhe lot që rridhnin e rridhnin nga qindra sy të kokave të braktisura, që tashmë kishin mbushur jo vetëm sheshin, por edhe trotuaret e bulevardit të Tiranës... Dhe kur pashë fluturat e bardha si re t’u afroheshin tokës, vura në trotuar, pranë kokave të tjera, kokën tullace që ndoshta kisha shekuj që e mbaja në duar. E pastaj vështrova edhe një herë botën që po zbardhej dhe dëgjova për të fundit herë me veshët e mi, zërat e shurdhuar të kokahequrve. Mora frymë thellë dhe ndjeva aromat dhe shijen e fundit të botës. Atëherë ngrita pëllëmbët e duarve lart dhe i mbështeta ato fort në pjesën që lidh trupin me kokën dhe me sa m’u kujtua, quhej qafë. Jepi, fola për të fundit herë me zërin tim. Jepi... Pastaj ndjeva që koka u shkëput ngadalë, me një lehtësi të habitshme. Dhe e mbajta me pëllëmbët e duarve të pashkëputur plotësisht nga trupi... Dhe bota befas m’u gjelbërua. U gjelbëruan retë e bardha të fluturave... U gjelbëruan kokat e braktisura në të katër anët e sheshit ... Dhe kur e ngrita edhe ca më lart kokën, trupin e ndjeva si në fluturim dhe botën e pashë të mugët. Dhe pastaj nuk pashë dhe nuk dëgjova asgjë... Trupi bëri tutje nëpër terr... Nëpër terr... Nëpër terr... /Gazeta Liberale
[gallery columns="1" size="full" gss="1" ids="1157944,1157945,1157946,1157947,1157948"]
