Aktualitet

Më të mirë në anglisht! Gjuha shqipe ndër të parat gjuhë Europiane në rrezik (zhdukjeje)

Shkruar nga Liberale
Më të mirë në anglisht! Gjuha shqipe ndër të parat

Njohja e gjuhës shqipe tek të rinjtë po bie, sipas rezultateve të provimit vjetor të maturës shtetërore, por ky fenomen, i cili bëri bujë në rrjetet sociale, po ndodh edhe në të gjithë Evropën.

Sipas "Euraktiv", të dhënat zyrtare të publikuara nga institucionet arsimore vendase zbuluan se të rinjtë i flasin gjuhë të huaja më mirë se gjuhën amtare dhe zyrtare të shqipes. Ekspertët pretendojnë gjithashtu se studentët kanë vështirësi të shkruajnë ese ose raporte akademike për shkak të njohurive të kufizuara të gjuhës shqipe.

“Kjo duhet të shërbejë si një zile alarmi për të inkurajuar fëmijët të flasin, të artikulojnë, të shkruajnë dhe të lexojnë. Për mua nuk është shqetësuese që nuk kemi shumë 10-ta, por fakti që të rinjtë harrojnë të flasin saktë gjuhën shqipe”, tha për Euronews, Irida Sina, eksperte e arsimit.

Ajo dhe ekspertë të tjerë besojnë se rënia është pasojë e rritjes së kohës së të rinjve në mediat sociale, ku anglishtja dhe, në një masë më të vogël, gjuhët e tjera përdoren më gjerësisht.

“Fakti që ata kalojnë një kohë të gjatë në rrjetet sociale dhe kalojnë një kohë të shkurtër duke komunikuar me njëri-tjetrin ka një ndikim shumë të madh. Kalimi i kaq shumë kohësh në rrjetet sociale dhe teksa gjithçka e shohin në anglisht, bën që gjuha shqipe të zbehet dhe fjalori do të ketë gjithmonë më pak fjalë. E shohim te nxënësit e klasës së parë që kanë vështirësi në formimin e fjalive të përbëra,” tha Sina.

Për më tepër, numri i të rinjve që duan të largohen nga vendi (60-90%, në varësi të sondazhit) gjithashtu i shtyn ata të fokusohen në të folurit dhe mësimin e gjuhëve të tjera. Por kjo nuk është vetëm një çështje në Shqipëri. Në Kroaci, studentët marrin rezultate më të ulëta në kroatisht në krahasim me anglishten, prej kohësh. Ndonëse kjo nuk do të thotë se ata po përdorin më pak gjuhën kroate, mund të lidhet me anglishten që flitet gjerësisht nga brezi i ri.

Sipas dëshmive anekdotike, të rinjtë përziejnë anglishten dhe kroatishten çdo ditë, duke folur shumë më tepër se gjeneratat e mëparshme deri në atë pikë sa kur adoleshentët flasin me njëri-tjetrin, kjo tingëllon si një gjuhë “pidgin”.

Në Maltë, ku gjuha zyrtare është edhe maltezeja, një gjuhë me bazë arabe e shkruar me shkronja latine dhe anglishtja, e para konsiderohet ndër më të rrezikuarat për të vdekur në Evropë.

Të folurit në anglisht mbart njëfarë ‘prestigji’ në Maltë dhe më parë ishte e lidhur me klasat më të larta apo edhe me klasën intelektuale. Por tani, falë mediave sociale, një prani në rënie e maltezëve në sferën online dhe një numri në rritje të banorëve të huaj (midis një e pesta dhe një e katërta e popullsisë totale), ata që e flasin gjuhën rregullisht dhe saktë po bëhen pakicë.

Në Finlandë, ka një debat të madh e të vazhdueshëm mbi përdorimin e gjuhës angleze, duke marrë përsipër finlandishten në sektorin e shërbimeve dhe në universitete. Edhe përdorimi i anglishtes në këngët “rap” ka infiltruar në diskursin publik për përdorimin e gjuhës finlandeze.

Qeveria e mëparshme kishte ndërmarrë hapa për të forcuar dhe mbajtur gjuhën për përdorim institucional dhe publik, por është e paqartë nëse qeveria e re finlandeze do të mbajë një qëndrim. Kryebashkiaku i Helsinkit kohët e fundit sugjeroi që anglishtja të jetë gjuha e tretë zyrtare e Finlandës pas finlandishtes dhe suedishtes.

Sa i përket Sllovenisë, sipas të dhënave nga autoritetet, niveli i gjuhës angleze është duke u përmirësuar në mesin e nxënësve të klasave të 6-ta dhe të 9-ta.

Megjithatë, ndryshimi në Slloveni është se niveli i rrjedhshmërisë sllovene është gjithashtu në rritje, megjithëse edhe në vendin tjetër ballkanas rezultatet janë më të ulëta se ajo e anglishtes.

Si shembull, midis 2018 dhe 2023, nota mesatare për nxënësit e klasës së 6-të dhe të 9-të ishte midis 46.2% dhe 51%, duke u rritur në mes 50.5% dhe 59.9% në 2023. Por për anglishten, rezultatet janë përgjithësisht më të mira, nga 51.5% dhe 55.7% në 2019 dhe 64% dhe 68.7% në 2023.

Sipas mësuesve, gjuha aktuale e shkollës është një përzierje e sllovenishtes dhe anglezes, ku pjesa e anglishtes po shtohet pasi fëmijët kalojnë më shumë kohë në mediat sociale. Në përgjithësi, ata besojnë se studentët po përparojnë në anglisht, ndërsa mbeten të njëjtë në sllovenisht.

Në Holandë, ky është gjithashtu një problem. Në maj të këtij viti, raportet zbuluan se 20% e studentëve që aspirojnë të ndjekin universitetin, të cilët kalojnë provimin përfundimtar në fund të shkollës së mesme, dështojnë në provimin përfundimtar të holandishtes. Gjithashtu u zbulua se 30% e mësuesve aspirantë të shkollave fillore nuk e kaluan provimin e gjuhës holandeze në përpjekjen e parë.

Në përgjithësi, situata është përkeqësuar, por nuk është e lidhur me përdorimin në rritje të anglishtes. Ndërsa holandishtja është një nga 40 gjuhët më të folura në botë me 24 milionë folës, ajo konsiderohet e rrezikuar pasi po humbet terren, sipas një studimi të Universitetit të Leiden.

Në Çeki, situata ndërlikohet nga mungesa e të dhënave konkrete, por sipas rezultateve të provimeve të maturës së këtij viti, studentët çekë u përmirësuan si në çekisht ashtu edhe në anglisht sipas provimeve të vitit 2022.

Gjuhët e tjera në rrezik të zhdukjes në Evropë përfshijnë një sërë gjuhësh të pakicave si manx (2000 folës), kornishisht (8000-13000 folës), irlandez (77185 folës), uellsisht (750000 folës) dhe skocez.

Përgatiti: Liberale.al

Liberale Newsroom

A mund të shihen si shpresëdhënës politikanët e rinj për të përmbysur raportin tradicional të dy partive të mëdha në qeverisje prej ‘92?

  • Po!
  • Jo!
Powered by the Tomorrow.io Weather API
SHQIPENGLISH