Panamaja, Grenlanda dhe tarifat doganore të shtrira kudo: Donald Trump ka thënë se çfarë të presim nga 46 muajt e ardhshëm e gjysmë të presidencës së tij.
Nuk ishte një adresë për gjendjen në të cilën ndodhet Unioni. Ishte një fjalim për Donald Trump.
Një fjali përmbledh atë që Presidenti i 47-të i Amerikës mendon për veten e tij: Ne kemi arritur më shumë në muajin e parë të presidencës sonë se çdo paraardhës i mi ndonjëherë, atë që Xhorxh Uashingtoni ka bërë në muajin e tij të parë, i cili vjen i dyti. Dhe ky është vetëm fillimi.
I gjithë fjalimi, që preku me aq mjeshtëri çelësat me ide të padiskutueshme e të pakundërshtueshme, si “punësimi në bazë të meritës”, me anekdota të shumta që ndoshta ishin të sajuara, në mos të rreme, si përçarëse denigruese – gjysma demokrate ishte plotësisht e ngrirë – ishte një shtrëngim triumfues.
Një apologji personale që asnjë president amerikan, besoj, nuk ka shqiptuar ndonjëherë. Paralelet me liderët e tjerë perëndimorë humbasin në kohërat e errëta, autokratike të shekullit të kaluar.
Por ky është një problem për demokracinë, institucionet dhe ekuilibrin e brendshëm të Shteteve të Bashkuara. Problem që amerikanët do e shohin vetë. Trump po i fliste gjithashtu botës.
Le të merremi me pjesën e fjalimit që na shqetëson.
Le të fillojmë me gjërat që Trump nuk tha. Ato janë po aq të rëndësishme sa pikat e prekura në një orë e gjysmë të mirë, përballë një Kongresi ku gjysma duartrokitste me entuziazëm, e gjysma ishte në heshtje.
Ai praktikisht nuk përmendi Forcat e Armatosura, me përjashtim të tërthortë për kontrollin e kufijve tokësorë nga emigracioni, përkundrazi lavdëroi policinë dhe mbrojtjen e rendit publik.
Të mos flasësh për ushtrinë është një mungesë e pabesueshme për një president amerikan. Por Trump nuk u beson gjeneralëve që kanë defektin se janë betuar në Kushtetutë. Ai sapo qëlloi topin në Pentagon dhe vendosi në krye një gazetar televiziv me aftësi të dyshimta ushtarake. Kurse për policinë ka nevojë – dhe lavdërimi i tyre sjell vota.
Në mesin e vendeve që i kanë grabitur (“i kanë grabitur”) Shtetet e Bashkuara me “triliona e triliona” dollarë – që korrespondojnë me pothuajse dy të tretat e njerëzimit – Rusia nuk përfshihet, e përmendur vetëm në lidhje me luftën në Ukrainë: për shkak të humbjeve të mëdha të jetëve njerëzore në të njëjtin nivel me ato të ukrainasve, në ekuivalencë totale midis agresorit dhe të sulmuarit dhe që “është gati për paqe”.
Por është edhe Kievi: Trump tha se mori një letër nga Zelensky në të cilën presidenti ukrainas do të pranonte paqen, me sa duket në kushtet e negociuara nga Uashingtoni me Moskën. Nuk korrespondon saktësisht me atë që Kievi kishte shpallur dje në lidhje me gatishmërinë për të pasur një armëpushim të menjëhershëm, por pa e parë letrën është e pamundur të gjykohet.
Sidoqoftë, nuk përmenden propozimet që vijnë nga Evropa nga Starmer dhe Macron, për një armëpushim të menjëhershëm, as mundësia e një përgatitjeje midis evropianëve dhe amerikanëve të përmendur vazhdimisht nga Giorgia Meloni.
Për Trump, në lidhje me Ukrainën, Evropa vazhdon të mos ekzistojë, gjithashtu fajtore se nuk ka bërë sa duhet. Ai akuzoi evropianët se vazhdojnë të blejnë gaz dhe naftë nga Rusia, ndërsa SHBA-të i dhanë bujarisht 350 miliardë dollarë Kievit, duke injoruar kostot e sanksioneve ndaj Moskës, të cilat ishin shumë më të rënda për evropianët sesa për amerikanët.
Në vend të kësaj, Evropa do të rikthehet në ekzistencë më 2 prill – një ditë më vonë se sa pritej, tha Trump, për të shmangur keqkuptimin se mund të jetë një shaka e 1 prillit – me detyrime “reciproke” erga omnes, të përmendura fillimisht nga BE-ja, të cilat Presidenti amerikan konfirmoi se do të bazohet në llogaritjen e taksave dhe tarifave të çdo vendi individual për importet me SHBA-të.
Do të shohim si do shkojë. Ndërkohë, le të vendosim rripat e sigurimit.
Dhe nëse tarifat shkaktojnë “disa shqetësime të vogla” – përpara fjalimit, tregjet tashmë kishin humbur të gjitha përfitimet e arritura që nga zgjedhjet e 5 nëntorit – nuk ka rëndësi, do të duhet një “periudhë rregullimi”.
Ndërkohë, Kanali i Panamasë do të kthehet në të qenit amerikan dhe “në një mënyrë ose në një tjetër do të marrim Grenlandën”.
Siç u tha në fillim të fjalimit, pas këtij muaji e gjysmë fillestar, më e mira nuk ka ardhur ende. Jemi paralajmëruar./Marrë nga AlbaniaPost/
