Nga Roma Roula Khalaf, Amy Kazmin dhe Ben Hall, gazetarët e Financial Times
Giorgia Meloni ka hedhur poshtë idenë se Italisë do t'i duhet të zgjedhë midis SHBA-së dhe Evropës si një përpjekje "fëminore" dhe "sipërfaqësore", duke këmbëngulur se ajo do të bënte gjithçka që është e nevojshme për të mbrojtur interesat e vendit të saj.
Në intervistën e saj të parë me një media të huaj që nga ardhja në detyrë në vitin 2022, dhënë për Financial Times, kryeministrja italiane tha se ishte "në interesin e të gjithëve" për të kapërcyer tendosjet e rënda në marrëdhëniet transatlantike, duke i përshkruar reagimet e disa liderëve evropianë ndaj Donald Trump si "pak shumë politike".
Udhëheqësja konservatore nacionaliste e Italisë e bëri të qartë se ajo nuk e shihte presidentin amerikan si një kundërshtar dhe se do të vazhdonte të respektonte atë si "aleatin e parë" të Italisë.
"Unë jam konservatore. Trump është një udhëheqës republikan. Sigurisht që jam më afër tij se me shumë të tjerë, por e kuptoj një lider që mbron interesat e tij kombëtare," tha Meloni. "Unë mbroj të miat."
Në një kohë alarmi në rritje në Evropë për administratën Trump, Meloni tha se shumë ankesa të Shtëpisë së Bardhë për praktikat tregtare të Evropës dhe shpenzimet e mbrojtjes thjesht u bëjnë jehonë administratave të mëparshme amerikane.
Duke folur vetëm disa orë përpara se Trump të shpallte tarifat 25 për qind për importet e makinave, Meloni tha se SHBA kishte kohë që po ndiqte një axhendë gjithnjë e më proteksioniste, përfshirë Aktin e Reduktimit të Inflacionit të Joe Biden. “A mendoni vërtet që proteksionizmi në SHBA u shpik nga Donald Trump?”
Meloni tha gjithashtu se shpresonte se qasja "konfrontuese" e Trump në mbrojtjen evropiane do të ishte një "stimul" shumë i nevojshëm për kontinentin që të marrë përgjegjësinë për sigurinë e tij. "Më pëlqen të them se kriza gjithmonë fsheh një mundësi," tha ajo.
Meloni lartësoi stabilitetin politik që ka sjellë në Itali që nga fitorja e saj në zgjedhjet e tetorit 2022, duke theksuar se tani ajo drejton qeverinë e pestë më jetëgjatë në historinë e pasluftës së vendit të saj. Dominimi i saj në peizazhin politik italian, i shoqëruar me menaxhimin relativisht të kujdesshëm fiskal, ka ndihmuar në sigurimin e tregjeve financiare mbi barrën e lartë të borxhit të Italisë.
Por Italia, si pjesa tjetër e Evropës, tani përballet me një rend botëror plot trazira, ndikuar edhe nga administrata Trump duke i ulur angazhimet e saj të sigurisë dhe duke u shpallur luftë ekonomike aleatëve të saj tradicionalë.
Kjo e ka lënë Melonin – e cila ka lidhje të gjata me partinë republikane amerikane dhe ishte madje e vetmja lidere evropiane që mori pjesë në inaugurimin e Trump – në një vend veçanërisht të vështirë politik. “Marrëdhëniet tona me SHBA-në janë marrëdhëniet më të rëndësishme që kemi”, tha ajo.
Giorgia Meloni me Presidentin e Argjentinës Javier Milei dhe zëvendëspresidentin e Kinës Han Zheng në inaugurimin e Donald Trump; ajo ishte e vetmja udhëheqëse evropiane që mori pjesë në ngjarje. Foto: Shawn Thew/AFP/Getty Images
Gjatë intervistës me FT brenda në zyrat kryeministrore në Palazzo Chigi të shekullit të 16-të, Meloni theksoi rëndësinë e shmangies së një përçarjeje transatlantike, duke përshkruar vizionin e saj për garancitë e sigurisë për Ukrainën si dhe për një përgjigje jokonfrontuese ndaj ofensivës tarifore të Trump.
“Italia mund të ketë marrëdhënie të mira me [Shtetet e Bashkuara] dhe nëse ka diçka që Italia gjithashtu mund të bëjë për të shmangur një konfrontim [të SHBA] me Evropën, si për shembull për të ndërtuar ura lidhëse, unë do ta bëj këtë – dhe është në interes të evropianëve.”
Kryeministrja e parë femër e Italisë hyri në politikë si një aktiviste adoleshente me një parti të skajshme, të ekstremit të djathtë të themeluar nga shokët e mbijetuar të diktatorit fashist Benito Musolini. E njohur për stilin e saj të zjarrtë të fushatës, në opozitë, Meloni ishte një euroskeptike e ashpër, e cila u sulmua kundër burokratëve të papërgjegjshëm të Brukselit, kritikoi "politikën e zgjuar" të së majtës italiane dhe u zotua për veprime të ashpra për të ndaluar migrimin e paligjshëm.
Që nga marrja e detyrës, Meloni e ka zbutur mesazhin e saj, duke krijuar marrëdhënie efektive pune me presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, duke siguruar kësisoj investitorët me plane buxhetore relativisht të kursyera. Përpjekjet e saj për të devijuar emigrantët e parregullt në qendrat e paraburgimit në Shqipëri janë rrëzuar nga gjykatat, duke çuar në tensione me gjyqësorin.
Ndryshe nga liderët e tjerë europianë të ekstremit të djathtë – disa prej të cilëve kishin lidhje historike me presidentin rus Vladimir Putin – Meloni ishte dhe mbeti një mbështetëse e fortë e Ukrainës pas pushtimit të plotë të Rusisë.
Meloni është përpjekur të shmangë çdo aluzion kritikash ndaj Shtëpisë së Bardhë, duke mbajtur një profil të ulët, edhe pse ‘barbarët’ e administratës Trump janë përballur me zemërim nga udhëheqës të tjerë evropianë.
Madje Meloni tha se simpatizonte sulmin e ashpër të nënpresidentit amerikan JD Vance ndaj Evropës për braktisjen e supozuar të angazhimit të saj ndaj fjalës së lirë dhe demokracisë.
"Më duhet të them se jam dakord," tha ajo. “Këtë e kam thënë prej vitesh… Evropa ka humbur pak nga vetja”.
Kritika e Trump ndaj Evropës nuk kishte për qëllim popullin e saj, por "klasën e saj sunduese... dhe idenë se në vend që të lexoni realitetin dhe të gjeni mënyra për t'u dhënë përgjigje njerëzve, ju mund të impononi ideologjinë tuaj mbi njerëzit".
Giorgia Meloni përshëndetet nga Presidenti i Francës Emmanuel Macron përpara një samiti të "Koalicionit të Vullnetit" në Paris në mbështetje të Ukrainës të enjten Foto: Tom Nicholson/Getty Images
Ndërsa Komisioni europian është zotuar se do të hakmerret kundër tarifave të Trump, Meloni dëshiron që BE të ruajë qetësinë. "Ndonjëherë kam përshtypjen se ne thjesht përgjigjemi instinktivisht," tha ajo. "Në këto tema duhet të thoni, 'Ruajni qetësinë djema."
Në veçanti, Meloni argumentoi se ndërsa nivelet e përgjithshme të tarifave midis SHBA-së dhe Evropës ishin afërsisht ekuivalente, detyrimet e larta për disa artikuj të veçantë po shkaktojnë fërkime. "Ka dallime të mëdha për disa mallra," tha ajo. "Kjo është ajo për të cilën duhet të punojmë për të gjetur një zgjidhje të mirë dhe të përbashkët."
Por ajo shprehet se BE ishte frenuar nga ritmi i ngadaltë i vendimmarrjes së saj. “Nuk është e lehtë të konkurrosh me dikë që në një ditë mund të nënshkruajë 100 urdhra ekzekutivë,” tha ajo.
Ndërsa shumë në Evropë kanë frikë se Trump po përgatitet të detyrojë Ukrainën në një marrëveshje të pafavorshme paqeje, Meloni ka shprehur besim në përpjekjet e saj, ndërsa ka theksuar vazhdimisht nevojën për garanci të forta për të siguruar që Rusia të mos rifillojë luftën në të ardhmen.
Ajo mbetet skeptike në lidhje me propozimin francez dhe britanik për një "forcë sigurie" evropiane për Ukrainën, që sipas saj mund të shihet nga Moska si një provokim. "Ne duhet të jemi të kujdesshëm në këtë pikë. Kjo mund të shihet më shumë si një kërcënim," tha ajo.
Në vend të kësaj, ajo mbron shtrirjen e klauzolës së mbrojtjes reciproke të Nenit 5 të NATO-s në Ukrainë – pa pranuar në fakt Kievin në aleancë – gjë që Meloni pretendon se do të ishte “më e lehtë dhe më efektive” se propozimet e tjera.
Ideja ka hutuar zyrtarët evropianë, pasi mbrojtja kolektive është thelbi i NATO-s dhe SHBA-ja ka refuzuar të japë garanci të tilla në Ukrainë.
Kryeministri britanik Sir Keir Starmer dhe Presidenti francez Emmanuel Macron kanë udhëhequr përpjekjet për të nxitur mbështetjen për Kievin, duke vizituar Shtëpinë e Bardhë për të ndikuar te Trump madje edhe duke thirrur takime të shumta të liderëve të BE-së apo shefave të mbrojtjes. Meloni, përkundrazi, ka zgjedhur të luajë një rol më të ulët.
“Nuk më intereson të them, ‘jam ajo në mes, unë jam protagoniste’”, tha ajo. "Jo tani. Aksionet janë shumë të larta."
Giorgia Meloni beson se sa e rëndësishme ishte për Evropën të ofronte një përgjigje jokonfrontuese ndaj ofensivës tarifore të Donald Trump. Foto: Natalia Alana/FT
Shumë qeveri evropiane, përfshirë Gjermaninë, po ndërmarrin plane të gjera riarmatimi, të bindura se, çfarëdo që të ndodhë në Ukrainë, Rusia do të jetë problemi më i madh i sigurisë së Evropës. Meloni është më e paqartë.
E pyetur nëse e konsideron Rusinë si një kërcënim afatgjatë, Meloni u përgjigj: "Besoj se mund të jetë, po mundet. Por në çdo rast, besoj se ne duhet të gjejmë një mënyrë për të qenë gati për t'u mbrojtur nga çdo lloj kërcënimi që mund të kemi."
Pavarësisht afiniteteve të tyre ideologjike, Italia është në konfliktin kryesor me Trump, duke pasur parasysh mungesën e saj kronike për mbrojtjen, e cila qëndron në vetëm 1.5 për qind të PBB-së, shumë më poshtë objektivit prej 2 për qind të NATO-s. Meloni tha se si një “person serioz” që donte “të përfaqësonte një komb serioz”, ajo do të përmbushte angazhimet e saj.
Brukseli po lehtëson rregullat fiskale të BE-së për të favorizuar shpenzimet e mbrojtjes dhe ka propozuar një program kredie prej 150 miliardë eurosh për prokurimin ushtarak. Por të dyja skemat do të rrisin grumbullin e borxhit të Italisë, tashmë në 135 për qind të PBB-së, dhe mund të rrisin kostot e huamarrjes.
Meloni tha se ishte "pak shqetësuese" duke pasur parasysh përpjekjet e saj për të riparuar financat publike. Ajo gjithashtu bëri thirrje që lehtësimi i rregullave fiskale të zgjasë më shumë se katër vjet. Roma do të priste të shihte kushtet përfundimtare të këtyre skemave përpara se të vendoste se si të vazhdonte, shtoi ajo.
Duke iu drejtuar traditës së fortë pacifiste të Italisë dhe opozitës brenda koalicionit të saj ndaj shpenzimeve më të larta të mbrojtjes, Meloni argumentoi se siguria duhet të përcaktohet gjerësisht, duke marrë parasysh sigurinë kibernetike, imigracionin e paligjshëm dhe kërcënime të tjera hibride. Ashtu si vendet e tjera të Mesdheut, Italia është në ankth për të siguruar që kërcënimet që vijnë nga Afrika për anëtarët e NATO-s të mos injorohen.
"Duhet të kuptosh se kërcënimet mund të vijnë nga 360 gradë. Pra, nëse thjesht mendon se mund të mbrohesh, duke u kujdesur për krahun lindor, dhe nuk merr parasysh për shembull atë që ndodh në krahun jugor, do të kesh një problem."
Kërcënimi i rritjes së tarifave amerikane vjen pasi ekonomia e Italisë po humbet vrullin, me ekonomistët që shqetësohen se Roma nuk po bën aq sa duhet për të rritur produktivitetin. Italia po përpiqet gjithashtu të shpenzojë fondet e BE-së nga programi NextGenerationEU, pasi ka shpenzuar vetëm 64 miliardë euro deri më tani – pak më shumë se gjysma e parave që ka marrë.
Por Meloni tha se qeveria e saj po punonte për të tërhequr më shumë investitorë të huaj dhe për të mbështetur projekte afatgjata transformuese. Kjo përfshin përpjekjet për ta kthyer Italinë në një qendër për importet e energjisë nga Afrika, stabilitetin dhe perspektivat ekonomike të së cilës Meloni i sheh si të lidhura pazgjidhshmërisht me atë të Evropës.
"Unë nuk qëndroj në këtë post thjesht për të ngrohur karrigen ," tha ajo. "Unë jam këtu për të bërë gjëra të mira për kombin tim - për ta lënë atë më mirë se sa e gjeta."
Përgatiti: a.m/ Liberale.al
