Nga Aranit Muraçi

Raporti i Punësimit dhe Zhvillimeve Sociale për Evropën, 2022, tregonte se të rinjtë ishin më të prekur nga humbja e vendeve të punës ndaj ndikimit ekonomik të COVID-19. Sipas studimeve, të kryera Komisioni Europian e publikoi raportin, me qëllimin për orientimin e të rinjve dhe shoqërisë, drejt një të ardhmeje më të mirë

Në vendet anëtare të BE-së kishte 17.5 milionë studentë të arsimit të lartë, në vitin para pandemisë, 2018, nga të cilët 60% studionin për diploma bachelor.

Nga të dhënat e fundit para pandemisë, gratë përbënin 54% të të gjithë studentëve të arsimit të lartë në BE; megjithatë, 52% e studentëve pas studimeve të doktoraturës ishin meshkuj. Rreth 22% e studentëve të arsimit të lartë në 27 vendet e BE-së studionin biznes, administratë ose drejtësi.

Ndër gjetjet e tjera, raporti tregon se të rinjtë ishin ndër më të prekurit negativisht nga humbja e vendeve të punës gjatë krizës ekonomike të shkaktuar nga pandemia COVID-19. Gjithashtu nga studimi i fundit raporti tregoi se rikuperimi ishte më i ngadaltë për ta sesa për grup-moshat e tjera.

Perspektiva e maturantëve në Shqipëri

Ministrja e Arsimit, Evis Kushi njoftoi së fundmi, se kanë rifilluar regjistrimet e nxënësve në sistemin e-Albania, për klasat e para dhe të dhjeta, të vitit të ri shkollor 2022-2023.  E ndërsa autoritetet thjesht administrojnë procesin arsimor, shifrat tregojnë se, ashtu si popullsia në rënie e vendit, kjo po reflektohet ndjeshëm edhe në rënien e nxënësve në shkollat e ciklit të ulët si dhe në largimin e maturantëve për të studiuar në një nga vendet e Bashkimit Europian.

Afati i ri për këto shërbime do të jetë data 31 korrik 2022. Këtë vit shkollor janë plot 11.075 gjimnazistë në të gjithë vendin nga mbi 31 mijë gjimnazistë që mbaruan shkollën e mesme,  të cilët janë në pritje të përgjigjeve nëse janë përzgjedhur në universitetet e huaja larg vendbanimit të tyre.

Maturantët që kanë zgjedhur të vijojnë rrugëtimin arsimor në Shqipëri u përballën me një situatë të pakëndshme që në aplikim, sepse duhet që të aplikojnë online përmes portalit universitar u-albania, i cili nuk ka rënë pre e sulmit kibernetik dhe nuk funksionon. Megjithatë, kur të kthehet në funksion ky aplikacion, të rinjve do t’u jepet mundësia që të përzgjedhin 10 programe studimi nga 560 degë që ofrojnë 39 universitetet publike dhe private në të gjithë Shqipërinë.

Ky është raundi i parë i aplikimeve që zhvillohet pasi maturantët kanë kryer pagesën në vlerën 2000 lekëve në një nga bankat e nivelit të dytë dhe e  kanë dorëzuar në shkolla. Pas këtij procesi, të dhënat do të përpunohen nga institucionet e arsimit të lartë gjatë muajit gusht dhe në 31 gusht do të bëhet publikimi i renditjes së aplikantëve në portalin u-albania ku maturantët do të mësojnë se cilët degë kanë fituar. Më pas fillojnë regjistrimet nga dy shtatori deri në 15 shtator.

Sipas rregullores, më të mirët me rezultate absolute rrëmbejnë degët që duan të parët, maturantët që nuk janë të kënaqur me degët që kanë fituar, mund të aplikojnë sërish me 10 preferenca programesh studimi.  Raundi i dytë është brenda datave 22 shtator- 24shtator ndërsa raundi i tretë dhe i fundit nga 19 tetor deri në 21 tetor. Po ashtu Ministria e Arsimit ka shpallur degët me prioritet kombëtar të cilat rrezikonin të mbylleshin, ku maturantët me mesatare mbi 8.5 që zgjedhin të regjistrohen në programet e mësuesisë, bujqësisë apo turizmit, do të shpërblehen me një bursë mujore në vlerën e pagës minimale, 3200 lekë.

Megjithatë, nuk ka asnjë politikë për të ulur numrin e maturantëve që duan të largohen nga vendi, sikurse ndodh me emigrantët,  ose t’i bindin që të kthehen pas mbarimit të studimeve. Politikat arsimore zakonisht janë afatgjata dhe kërkojnë vizion.

[caption id="attachment_1258342" align="alignnone" width="986"] Raporti studentë-staf pedagogjik[/caption]

Prioritetet e arsimit në Europë

Mesatarja e stafit pedagogjik me numrin e studentëve është 15.3 në Bashkimin Europian (raporti studentë-staf). Por vendet e Ballkanit kanë një shifër shumë më të lartë sesa mesatarja e BE-së. Greqia (38.7), Serbia (24.2), Maqedonia e Veriut (17.3) dhe Turqia (25.1). Shqipëria, për mungesë të dhënash nuk është përfshirë në këtë studim. Gjermania (12), ndërsa Italia (20.3).

Në BE kishte 17.5 milionë studentë të arsimit të lartë para pandemisë. Shteti anëtar më i populluar i BE-së kishte 3.1 milionë studentë të arsimit të lartë, që ishte numri më i lartë në Eurozonë dhe ekuivalent me 17.9% të totalit të BE. Franca (15.0 % e totalit), Spanja (11.7 %), Italia (10.8 %) dhe Polonia (8.5 %) kishin popullsinë e radhës më të madhe të studentëve të nivelit terciar, e ndjekur nga Holanda ku studionin 5.1 % e studentëve të nivelit terciar të BE.

Ndër 17.5 milionë studentë të arsimit terciar në 27 vendet e BE-së, 6.8% ndiqnin kurse terciare me cikël të shkurtër, 59.9% studionin për diploma bachelor, 29.5% për diploma master dhe 3.8% për diploma doktorature. Me fjalë të tjera, studentët e diplomës bachelor dhe master përbënin 89.4 % të totalit.  Më shumë studentë po studiojnë për diploma bachelor në vitet e fundit sesa për çdo nivel tjetër të arsimit terciar në secilin prej 27 shteteve Anëtare të BE.

[caption id="attachment_1258343" align="alignnone" width="958"] Shpenzimet në arsimimin e lartë, sipas vendeve, në raport me DGP[/caption]

Gjermania ka numrin më të madh të studentëve që studiojnë për doktoraturë (200.000), ose më shumë se dyfishin e numrit të studentëve që studiojnë për doktoraturë në ndonjë nga shtetet e tjera anëtare të BE-së; shifrat e radhës më të larta u regjistruan në Spanjë (85 000) dhe Francë (66 000).

Sipas Eurostat, përafërsisht 4 milionë studentë u diplomuan nga arsimi terciar në 27 vendet anëtare të BE-së para pandemisë. Franca (796 000) kishte numrin më të madh të të diplomuarve në terciar në 2018, disi përpara Gjermanisë (565 000); por (shifrat e treguara për Gjermaninë përjashtojnë të diplomuarit e akademive profesionale), Polonia (470 000) dhe Spanja (461 000). Numri relativisht i lartë i të diplomuarve në Francë, të paktën në një farë mase, mund të pasqyrojë një gjatësi mesatare më të shkurtër të kursit; për shembull, Franca kishte përqindjen e dytë më të lartë të studentëve të nivelit terciar që ndjekin kurse të ciklit të shkurtër të çdo shteti anëtar të BE-27.

Vendet anëtare të BE-së janë të fokusuara që përmes politikave konkrete të nxisin sa më shumë të rinj, që të arsimohen para se t’i drejtohen tregut të punës, si mundësia më e mirë për progresin shoqëror dhe rritjen ekonomike të një vendi. /Liberale.al/