Pas raundit të dytë të zgjedhjeve franceze, asnjë parti parlamentare nuk pritet së sigurojë shumicë, me koalicionin e krahut të majtë që ka siguruar papritur shumicën e vendeve. Pavarësisht pasigurive politike, euro ka ul ndjeshëm humbjet e paralajmëruara më herët.
Pasiguritë politike pritet të vazhdojnë e të nxisin paqëndrueshmëri edhe në tregjet e Europës, pas një rezultati befasues të zgjedhjeve franceze të dielën. Sipas anketuesve nga raundi i dytë i zgjedhjeve, koalicioni i krahut të djathtë Fronti i Ri Popullor (NFP) çuditërisht mori kryesimin përmes votave të publikut, duke mposhtur Tubimin Kombëtar të ekstremit të djathtë (NR). NFP parashikohet të mbledhë midis 177 dhe 192 vendeve, ndërsa partia qendrore e Emmanuel Macron siguroi vendin e dytë me 152 dhe 158 vende. Fituesi i parashikuar më parë, NR, i udhëhequr nga Marine Le Pen dhe Hirdan Bardella, mund të sigurojë vetëm 138 dhe 145 vende. Ndërsa një qeveri e varur është skenari më i mundshëm për Francën, kryeministri Gabriel Attal ka deklaruar se do të jepte dorëheqjen në mes të projeksionit.
Pavarësisht rezultatit të papritur, asnjëra palë nuk ka gjasa të fitojë një shumicë absolute, duke lënë mundësinë e një parlamenti të varur në Francë. Ndarja e pushteteve politike do të sjellë pasiguri në rritje mbi politikat kritike, veçanërisht në financat e qeverisë.
Euro u dobësua ndjeshëm kundrejt monedhave të tjera të G-10, në fillim të qershorit kur presidenti francez Emmanuel Macron bëri thirrje për zgjedhje të parakohshme pasi liderja e partisë së ekstremit të djathtë, Marine Le Pen, e mundi atë në zgjedhjet parlamentare të Bashkimit Europian. Monedha e përbashkët ra me 2% kundrejt dollarit amerikan, në 1.0664, në gjysmën e dytë të qershorit. Ajo u rikuperua ndjeshëm për të mbetur mbi 1.08 javën e kaluar, pasi raundi i parë i zgjedhjeve franceze tregoi se partia e ekstremit të djathtë të Le Pen nuk arriti të fitonte një shumicë absolute në parlament. Megjithatë, rezultati i së dielës ushtroi përsëri presion mbi euron, me kursin e këmbimit midis euros dhe monedhës së gjelbër fillimisht u hap më i ulët në 1.08 përpara një rikthimi të shpejtë në 1.0823 në orën 2:30 të mëngjesit.
Lëvizja elastike në euro mund të sugjerojë se investitorët janë më pak të shqetësuar për një qeveri që do të udhëheqë krahu i majtë sesa një parti qeverisëse e ekstremit të djathtë. Megjithatë, balotazhet zgjedhore mbeten çelësi për nxitjen e ndjenjës së tregut këtë javë. Nëse partitë e krahut të majtë, përfshirë të majtën ekstreme “France Unbowed, Socialistët dhe të Gjelbërit, mund të qëndrojnë të bashkuara, do të jetë kritike për të ardhmen e Francës.
Një nga drejtuesit e NPF, Jean-Luc Melenchon, bëri thirrje që aleanca të qeverisë vendin dhe të refuzojë çdo negociatë me partitë e tjera. Manifesti i aleancës është rritja e shpenzimeve publike, shkurtimi i moshës së daljes në pension, rritje e pagës minimale dhe vendosje e një kufiri mbi çmimet e ushqimit dhe energjisë, gjë që mund të çojë në një deficit më të madh të qeverisë. Kjo do të përkeqësojë më tej financat e Francës pasi deficiti i saj - 5.5% e prodhimit ekonomik - është tashmë shumë mbi pragun e Bashkimit Evropian (BE) prej 3% në 2023.
BE-ja e vendosi kufirin nën një “procedurë të deficitit të tepruar” në qershor, kur zgjedhjet franceze projektuan një pozicion humbës për partinë e qendrës së Presidentit Macron. Franca duhet të reduktojë deficitet e saj me 0.5% në vit, sipas rregullave të reja, megjithëse nuk ka rekomandime të qarta se si vendet duhet të reduktojnë deficitin derisa një komision i ri të marrë detyrën në nëntor.
Tregjet europiane të aksioneve përjetuan një rritje të fortë javën e kaluar pas raundit të parë të zgjedhjeve franceze, pasi partia e ekstremit të djathtë e Le Pen nuk kishte gjasa të fitonte një pushtet monopolist. Primi i rrezikut për borxhin francez, i matur nga yield-et e obligacioneve të qeverisë 10-vjeçare, zbriti në 3.21% të premten, pasi arriti nivelin më të lartë të tetë muajve prej 3.37% në fillim të javës. Ndërkohë, sektorët më të goditur si aksionet bankare dhe aksionet e energjisë së gjelbër panë rimëkëmbjen më të mprehtë. Indeksi i referencës franceze, CAC 40, u rikuperua me 2.7% nga niveli i tij më i ulët, në muajin qershor.
Investitorët mund të jenë të lehtësuar që partia e ekstremit të djathtë tani ka më pak gjasa të ndikojë në politikat qeverisëse, megjithëse planet e shpenzimeve të krahut të majtë mbeten një kërcënim për stabilitetin financiar të vendit. Megjithatë, një qeveri e varur mund të jetë rezultati më i mirë për ndjenjën e tregut pasi as koalicioni i ekstremit të djathtë dhe as i majtë nuk mund të kalojnë lehtësisht planet e tyre të shpenzimeve të larta.
Përgatiti: a.m/Liberale.al/
