Një “urë dixhitale” që përdor inteligjencën artificiale për të deshifruar sinjalet e trurit i ka mundësuar një pacienti paraplegjik të ecë duke menduar për lëvizjen e këmbëve dhe duke rritur shpresat se neuroteknologjia përfundimisht mund të ndihmojë miliona njerëz të kapërcejnë aftësitë e kufizuara.
Studiuesit zviceranë implantuan një pajisje elektronike në kafkën e pacientit, pranë trurit përgjegjës për kontrollin e lëvizjeve të këmbëve. Duke përdorur algoritme të bazuara në metoda adaptive të AI "qëllimet e lëvizjes deshifrohen në kohë reale nga regjistrimet e trurit", tha Guillaume Charvet, kreu i kërkimit të ndërfaqes tru-kompjuter, pjesë e organit francez të kërkimit publik CEA.
Këto sinjale më pas transmetohen me valë në një neuro-stimulatore, të lidhura me një grup elektrodash mbi pjesën e palcës kurrizore, që kontrollon lëvizjen e këmbës nën vendin e lëndimit, tha Jocelyne Bloch, neurokirurge e projektit.
Studiuesit në École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) dhe spitalet zvicerane publikuan zbulimet e tyre në Nature të mërkurën. Zbulimi do t'u mundësojë mjekëve të anashkalojnë nervat e dëmtuar dhe të nxisin trajtimin e një sërë çrregullimesh neurologjike, duke përfshirë goditjet në tru, thanë studiuesit, megjithëse ata paralajmërojnë se do të duhen shumë kërkime dhe zhvillime të tjera për të minimizuar dhe përmirësuar teknologjinë, për të ulur kostot e prodhimit si dhe për të kryer prova edhe më të gjera klinike.
Gert-Jan Oskam, pacienti i parë i pajisur me urën dixhitale, tha se kishte rifituar kontrollin natyror mbi lëvizjen e gjymtyrëve të tij, duke i mundësuar të ecë dhe të ngjisë shkallët - ose thjesht të ndajë një birrë me miqtë në një bar.
"Kjo kënaqësi e thjeshtë përfaqëson një ndryshim të rëndësishëm në jetën time," tha Oskam.
Ekipi EPFL përdori më parë një procedurë më komplekse për të rivendosur lëvizshmërinë e njerëzve të paralizuar nga dëmtimi i palcës kurrizore. Pacientët specifikuan lëvizjet e tyre të dëshiruara – si për shembull, qëndrimi në këmbë, ecja ose pedalimi - duke shtypur butonat në një kompjuter të vogël tablet, i cili më pas transmetoi udhëzime në një seri elektrodash të implantuara në palcën e poshtme kurrizore. Këto stimuluan qelizat nervore për të filluar lëvizjen në muskujt e duhur.
Oskam, një holandez, shtylla kurrizore e të cilit u lëndua 11 vjet më parë në një aksident me biçikletë, po sheh zgjidhje dhe shpresë nga ura e re dixhitale. "Kjo ndihet rrënjësisht ndryshe," tha ai. “Përpara se të ndjeja se stimulimi po më kontrollonte, tani po e kontrolloj vetë stimulimin. Mund të ndërmarr hapa që ndihen të natyrshëm.” Sistemi i ri nuk mbështetet në udhëzimet nga një kompjuter i jashtëm.
Ndërsa Oskam përdorte urën dixhitale, truri dhe sistemi i tij nervor u përshtatën me të, duke formuar lidhje të reja që i mundësonin të ecte me paterica edhe kur implanti i shtyllës kurrizore ishte i fikur.
Megjithëse ura dixhitale është testuar vetëm në Oskam, studiuesit janë gati të zgjerojnë provën klinike, fillimisht në tre pacientë të rinj dhe më pas shumë të tjerë. Ata shprehën besimin se teknologjia do të funksiononte në aplikime të tjera nëse pozicioni i implanteve ndryshohej. Lëvizshmëria e duarve dhe e krahut mund të rikthehet te njerëzit me gjymtyrë të sipërme të paralizuara, ose për shembull tek ata me paaftësi të reduktuara.
"Koncepti i një ure dixhitale midis trurit dhe palcës kurrizore paralajmëron një epokë të re në trajtimin e deficiteve motorike për shkak të çrregullimeve neurologjike,” përfundon gazeta Nature.
Onward Medical , një kompani me bazë në Holandë dhe e themeluar nga Bloch me profesorin e neuroshkencës EPFL Grégoire Courtine, po komercializon teknologjinë e urës dixhitale.
/Liberale.al/
