Franca dhe Kaledonia e Re kanë njoftuar një marrëveshje “historike” e cila parashikon që territori përtej detit do të mbetet pjesë e Francës, por do të shpallet një shtet i ri me emrin “Shteti i Kaledonisë së Re”.

Marrëveshja, e cila u arrit pas 10 ditësh negociata, synon të japë një zgjidhje afatgjatë për krizën politike dhe tensionet që kanë shoqëruar këtë territor. Dokumenti 13-faqësh përfshin krijimin e një kombësie të veçantë për Kaledoninë e Re, që banorët do të mund ta mbajnë së bashku me kombësinë franceze.

“Kaledonia e Re do të mbetet franceze, por do të ketë një status të ri si shtet”, thuhet në marrëveshje. Kjo marrëveshje nuk parashikon më referendume për pavarësi, përveç një referendumi për konfirmimin e vetë marrëveshjes.

Ky zhvillim vjen pas trazirave të dhunshme në maj të vitit 2024, ku 14 persona humbën jetën dhe dëmet ekonomike arritën në rreth 2 miliardë euro. Si pasojë, ekonomia e arkipelagut pësoi rënie me 10% të PBB-së.

Një nga çështjet më të debatueshme ishte dhënia e të drejtës së votës për banorët jo-indigjenë, të cilën Kanakët vendas e panë si kërcënim për autonominë e tyre. Marrëveshja e re parashikon që e drejta e votës për banorët e rinj të vlejë vetëm pas 10 vitesh qëndrimi në ishull.

Kryeministri François Bayrou e quajti marrëveshjen si një vendim me “dimensione historike”, ndërsa presidenti Emmanuel Macron kishte kërkuar më herët një “projekt të ri” për të ardhmen e Kaledonisë së Re.

Marrëveshja duhet të miratohet nga të dyja dhomat e parlamentit francez në tremujorin e fundit të vitit 2025 dhe më pas do t’i paraqitet qytetarëve të Kaledonisë së Re në një referendum që pritet të mbahet në vitin 2026.