Gjykata franceze e lë karrierën politike të Marine Le Pen në "udhëkryq"
Udhëheqësi i ekstremit të djathtë ka mundësi të kufizuara ligjore, pasi pushteti fillon me armë në garë për të pasuar Emmanuel Macron
Një gjykatë e ka ndaluar Marine Le Pen të kandidojë për pesë vjet dhe e dënoi me burg pasi u akuzua për përvetësim të fondeve të BE-së
Udhëheqësja franceze e ekstremit të djathtë, Marine Le Pen, parashikoi për muaj të tërë se gjykatësit nuk do të guxonin ta ndalonin menjëherë të kandidonte për postin nëse dënohej për përvetësim të fondeve të BE-së. Të hënën, ata bënë pikërisht këtë.
Një gjykatë penale në Paris dha dënimin më të rëndë të mundshëm për kandidaten tre herë në garën presidenciale: një ndalim të menjëhershëm pesë-vjeçar për të kandiduar, një dënim me katër vjet burg dhe një gjobë prej 100,000 euro.
Vendimi e ka frikësuar Le Pen dhe partinë e saj “Rassemblement National”, pasi me shumë gjasa do ta pengojë atë të konkurrojë në zgjedhjet presidenciale të 2027, megjithëse ajo ka thënë se do të apelojë kundër vendimit.
A i ka dhënë fund gjykata karrierës politike Le Pen?
Jo plotësisht, megjithëse rrugët e saj ligjore për të anuluar ndalimin e menjëhershëm pesë-vjeçar për të kandiduar në detyrë duken të kufizuara.
Rodolphe Bosselut, avokati i Le Pen, tha të hënën se klienti i tij nuk mund të shkonte para një gjykate për ta bindur atë që të anulonte sa më shpejt ndalimin. – “Nuk ekziston asnjë mënyrë për të sfiduar ndalimin e menjëhershëm," shtoi ai. “Marine Le Pen, pavarësisht faktit që po apelon, nuk mund të shkojë përpara asnjë institucioni apo gjykate për të kërkuar pezullimin e menjëhershëm të ndalimit”.
Ndalimi është çështja kryesore për karrierën politike të Le Pen, në vend të dënimit me burg ose gjobës, sepse sipas sistemit ligjor francez një person konsiderohet i pafajshëm derisa të shteren të gjitha apelimet e bëra. Dy vjet të dënimit mund të kryhen nën vëzhgim duke mbajtur një byzylyk në kyçin e këmbës, ndërsa dy vitet e tjera do të jenë të pezulluara.
Nëse ndalimi nuk do të zbatohej menjëherë, Le Pen mund të kishte vazhduar, duke shpresuar se apeli ose do të shkonte në favor të saj ose do të vendosej pas zgjedhjeve të vitit 2027. Nëse ajo fitonte, do të siguronte imunitet ligjor për kohëzgjatjen e mandatit presidencial.
Në çdo rast, Le Pen nuk do të zhduket nga skena politike. Edhe me bindje, ajo mund të vazhdojë karrierën si deputete e Asamblesë Kombëtare të Francës, ku drejton RN, partinë më të madhe opozitare me 123 deputetë.
Vetëm nëse do të kishte një tjetër zgjedhje të parakohshme parlamentare - diçka që nuk mund të përjashtohet duke pasur parasysh gjendjen e trazuar të politikës franceze - do t'i ndalohej të kandidonte për postin.
Si ka reaguar ajo?
Le Pen pati një ton sfidues të hënën mbrëma, duke konfirmuar se do të apelojë vendimin e gjykatës dhe nuk do të heqë dorë nga ambiciet e saj presidenciale.
“Unë nuk mendoja se gjyqtarët do të shkonin aq larg sa të kundërshtonin procesin tonë demokratik dhe të ndërhynin në zgjedhjen e popullit francez si kjo,” - tha Le Pen për televizionin TF1. "Ka miliona francezë që besojnë tek unë, që më besojnë mua dhe unë dua t'u them atyre se “kam luftuar për ju për 30 vjet ... dhe do të vazhdoj ta bëj këtë, deri në fund'.
Në karrierën e saj politike prej rreth tre dekadash, Le Pen ka zgjeruar të djathtën ekstreme duke kërkuar të "detoksifikojë" imazhin e RN nga e kaluara e saj raciste dhe ksenofobike dhe duke fituar mbi votuesit e klasës punëtore dhe zonave rurale. Ajo e përjashtoi babanë e saj, Jean-Marie Le Pen, nga lëvizja që ai themeloi më shumë se 50 vjet më parë - Fronti Kombëtar - për të mbrojtur një linjë të ashpër mbi emigracionin.
Përpjekjet e saj kanë dhënë kryesisht rezultat, me një rritje të qëndrueshme në përqindjen e votave të RN në rreth një të tretën e elektoratit. Edhe rivalët e pranojnë se ajo ka qenë një operatore e zgjuar politike.
Ky përparim mund të prishet nga konstatimi i gjykatës se një sistem kontratash dhe punësh të rreme e ndihmoi RN-në të tërheqë rreth 4.4 milionë euro fonde të BE-së duke përdorur asistentët parlamentarë në Bruksel për të punuar, për partinë në Francë. Ajo mori një dënim që ishte më i ashpër nga sa prisnin shumë analistë.
Çfarë ndodh me partinë e saj?
RN është zhytur në një krizë të paprecedentë. Ajo është drejtuar prej kohësh si një organizatë nga lart-poshtë, me Le Pen si vendimmarrësja përfundimtare për çdo çështje strategjike apo taktikë të rëndësishme zgjedhore.
Ajo është e rrethuar nga një rreth i ngushtë aleatesh, përfshirë zëvendësin e saj Jordan Bardella, i cili është shefi i partisë dhe një anëtar i Parlamentit Evropian. Bardella ka drejtuar RN që nga viti 2022 dhe kohët e fundit është kritikuar nga brenda për mosndërtimin e mjaftueshëm të partisë në nivel lokal ose për profesionalizimin e operacioneve të saj. Edhe pse pak guxojnë të ankohen publikisht, disa zyrtarë të RN thonë se ai është më i fokusuar në maksimizimin e popullaritetit të tij nëpërmjet një turneu librash të profilit të lartë dhe videove të rregullta në TikTok.
Le Pen deklaroi vitin e kaluar se ajo dhe Bardella krijuan "një ujdi" , që do të thotë se ai do të ishte kryeministër i saj nëse ajo zgjidhej presidente. Dyshja kanë pohuar gjithmonë se nuk ka rivalitet mes tyre, as ndarje politike, por kanë pasur dallime në politikën e biznesit dhe atë ekonomike. Vendimi i gjykatës do të testojë lidhjen e tyre dhe nëse, me Le Pen të dobësuar, do të shfaqen çarje në fasadën e unitetit.
Gjykata gjithashtu e dënoi partinë e saj me një gjobë prej 2 milionë eurosh, gjysma e së cilës duhet të paguhet tani dhe gjysma vetëm nëse kryen shkelje të mëtejshme. Kjo do të pakësojë krenarinë e saj të luftës për zgjedhjet e ardhshme.
Kush mund të kandidojë për RN në zgjedhjet e 2027 në vend të saj?
Bardella, 29 vjeç, do të ishte kandidati alternativ më i dukshëm presidencial i RN. Edhe pse i ri dhe pa diplomë universitare, ai ka qenë i zhytur në politikë që kur Le Pen e nxori nga periferia veriore e Parisit, Seine-Saint-Denis në 2019 për të qenë këshilltar lokal.
“Jordan Bardella është një aset i jashtëzakonshëm për lëvizjen dhe unë e kam thënë këtë për një kohë të gjatë”, tha Le Pen të hënën. "Shpresoj se nuk do të na duhet ta përdorim atë aset nëse nuk është vërtet e nevojshme."
Bardella është më e preferuar në media dhe rrjete sociale. Por ndonjëherë ka humbur pozitën e saj gjatë debateve politike apo nën pyetjet e ashpra nga media, kur ka treguar mungesë njohurish për detajet e politikave apo çështjet ndërkombëtare. Vlerësimet e saj personale në sondazhe janë aktualisht më të larta se ato të Le Pen, por jo kur njerëzit pyeten për kandidatin e tyre të preferuar presidencial të RN.
Brenda RN, jo të gjithë janë të bindur për Bardella si një plan B, duke vënë në dyshim nëse ai mund të fitojë zgjedhjet e 2027 dhe gjithashtu nëse ai është i aftë të bëjë punën e presidentit.
Mujtaba Rahman, drejtor menaxhues për Evropën në konsulencën Eurasia Group, tha se Bardella mund të përballet me "një revoltë" brenda fraksioneve të ndryshme të RN nëse kërkon të marrë mantelin e kandidatit presidencial nga Le Pen.
"Ai nuk duhet të shlyhet, por shanset e tij për të marrë të djathtën ekstreme drejt fitores në 2027, sipas mendimit tonë, do të ishin dukshëm më të vogla se ato të Le Pen."
Një opsion radikal është i disponueshëm për RN: kthimi në mënyrë që Bardella të jetë president dhe Le Pen të jetë kryeministre e tij. E pyetur për një skenar të tillë, ajo tha: "Unë nuk jam në atë kornizë mendore dhe nuk jam gati t'i nënshtrohem kaq lehtë një mohimi të tillë të demokracisë".
Ku e lë kjo politikën franceze?
Vendimi i befasishëm i gjykatës ka ndikua, në garën për të pasuar presidentin Emmanuel Macron në 2027. Edhe pse pretendentët po manovronin tashmë, perspektiva e së djathtës ekstreme pa Le Pen si kandidate e saj do të ndryshojë thellësisht peizazhin politik.
Le Pen u konsiderua si një fituese e mundshme për balotazh në zgjedhjet presidenciale pasi ajo ka një bazë të besueshme mbështetësish. Vëmendja është fokusuar se kush do të ishte përballë saj.
Nëse ajo del jashtë, një përfitues i mundshëm do të ishte kandidati i qendrës së djathtë Edouard Philippe, një ish-kryeministër nën presidencën e Macron, pasi ai do të ketë më pak konkurrencë për votën konservatore. Kandidatët e majtë do të shpresonin se ata mund të tërheqin votuesit e klasës punëtore që kishin kaluar në RN.
Disa nga rivalët e Le Pen kanë folur pas vendimit të gjykatës për të dënuar përjashtimin e saj të mundshëm. Ata kanë përdorur të njëjtën gjuhë populiste si RN, duke dënuar gjyqtarët për teprime, pavarësisht faktit se gjyqtarët zbatojnë legjislacionin e shkruar nga ligjvënësit.
Laurent Wauquiez, kreu i partisë konservatore Les Républicains, i cili ka ambicie presidenciale, tha se vendimi ishte "i pashëndetshëm" për demokracinë franceze. “Debatet politike duhet të vendosen në kutinë e votimit, nga populli francez,” tha ai në platformën e mediave sociale X.
Ish-presidenti François Hollande, një kandidat i mundshëm nga qendra e majtë, ishte më i matur. “I vetmi reagim që duhet të kemi është të respektojmë pavarësinë e gjyqësorit,” tha ai në BFMTV.
/Përgatiti: Liberale.al/
