Përshtati për Liberale.al, Laert Miraku
Anthechins janë marsupialë australianë me një marrëdhënie problematike me seksin: ata jetojnë një sezon të vetëm shumimi pa gjumë, në fund të së cilës meshkujt vdesin. Pse?
Dasiuridët janë një familje marsupialësh australianë të cilët shpeh ngatërrohen në mënyrë të gabuar me "minj marsupial". Midis tyre ka edhe dhjetë lloje që i përkasin gjinisë Antechinus, të cilat kanë një jetë shumë të veçantë: pasi kanë arritur pjekurinë seksuale, meshkujt kalojnë një sezon intensiv çiftëzimi para se të vdesin masivisht. Një qasje vetëvrasëse ndaj seksit, që i çon ndër të tjera në... humbjen e gjumit, siç lexojmë në një studim të publikuar në Current Biology .
VIGJILJA E ANTEKINIT. Sezoni i çiftëzimit të antekinave zgjat vetëm tre javë, gjatë së cilës meshkujt e këtyre marsupialëve duhet të " japin gjithçka" për t'u çiftuar me sa më shumë femra, duke lënë sa më shumë pasardhës. Gjatë 21 ditëve intensive, antekinat ia kushtojnë çdo moment zgjimi seksit dhe shkojnë aq larg sa të privojnë veten nga gjumi për të pasur më shumë kohë në dispozicion.
Erika Zahid, studiuese në Universitetin La Trobe në Australi dhe autorja e parë e studimit, ekzaminoi fenomenin falë ekzaminuar 10 ekzemplarëve të antechinusit mashkull, dhe ai vuri re se në ato tre javë ata sakrifikojnë deri në 3 orë gjumë në ditë. Duke marrë parasysh që në kushte normale këta marsupialë flenë 15 orë në ditë, kjo është një rënie prej 20%. Një studim i mëparshëm i kryer mbi dasiuridet e tjera, sugjeroi se ishte ky kolaps në orët e gjumit që shkaktoi vdekjen e meshkujve në fund të sezonit të çiftëzimit.
ÇFARË KUPTIMI KA TË VDESËSH? Studimi i Zahidit dhe ekipit të tij duket se kundërshton këtë teori: nga 10 antechinus meshkuj të studiuar, dy vdiqën menjëherë pas periudhës pjellore, ndërsa të tjerët mbijetuan (në robëri) por u bënë sterile, duke demonstruar se këta marsupialë nuk janë "programuar" që të zgjasin më shumë se një sezon. Të gjithë ekzemplarët treguan shenja të humbjes së gjumit (lezionet e lëkurës, rënien e flokëve, çorientimin), por dy që vdiqën nuk ishin më të lodhurit. Një teori tjetër ishte se mungesa e gjumit, e kombinuar me rritjen e testosteronit që vjen me nxehtësinë, u hapi dyer sëmundjeve dhe parazitëve të të gjitha llojeve; problemi është se asnjë nga meshkujt e studiuar nuk tregoi rritje të testosteronit.
Pse, atëherë, pasi të kenë mbaruar detyrën e tyre, antekinat e egra vdesin masivisht, shpesh brenda disa orësh apo edhe minutash nga njëra-tjetra? Një përgjigje mund të vijë nga një studim tjetër, i cili tregon shikimin e një ekzemplari të vetëm femër që ushqehej me një mashkull të vdekur: nëse kanibalizmi do të konfirmohej si rregull dhe jo si përjashtim, do të thoshte se meshkujt vdesin për të siguruar një burim ushqimi tek femrat e tyre.
