Rënia e çmimeve të produkteve të bujqësisë në tremujorin e parë të vitit 2024 në BE do të thotë më pak konkurrencë dhe më pak fitime për prodhuesit shqiptarë, ndërsa konsumatori mund t’i blejë edhe më shtrenjtë për shkak “të ligjit të abuzimit”
E ndërsa fermerët në Shqipëri ankohen për çmimet e lira, ankohen edhe konsumatorët për çmimet e shtrenjta. Mes tyre qëndrojnë tregtarët, ose të njohur ndryshe si grosistë, të cilët përmes marrëveshjeve të pandershme (në tregjet e njohura si oligopol) dhe që luftohen në çdo vend të botës, abuzojnë si me prodhuesit ashtu edhe me qytetarin që konsumon.
Shqipëria sipas të dhënave zyrtare kryen mbi 70 për qind të volumit tregtar të ushqimeve, me vendet e Bashkimit Europian. Kur çmimet rriten në tregjet europiane, rritja reflektohet me shpejtësi në tregun shqiptar, por e njëjta gjë nuk ndodh në rastin e kundërt çka provon abuzimin e tregtarëve, në kurriz të qytetarëve.
Çmimet e ushqimeve filluan të rriten pas Covid-19 dhe u rritën pas pushtimit rus të Ukrainës, pasi disa eksporte të drithit dhe plehrave kimikë u bllokuan nga konflikti. Kjo thelloi pasigurinë ushqimore në vendet më të varfra dhe i la konsumatorët në të gjithë botën të përballen me krizën e kostos së jetesës.
Me këtë rritje dhe ndryshimet klimatike, që pengojnë prodhimin bujqësor globalisht, qeveritë po i drejtohen gjithnjë e më shumë politikave proteksioniste. Megjithatë, të dhënat më të fundit të Eurostat (Instituti Europian i Statistikave) tregojnë se çmimi i ushqimeve ka rënë sërish në vendet e BE-së.
Në tremujorin e parë të vitit 2024, çmimet bujqësore në BE si për prodhimet ashtu edhe për inputet që nuk lidhen me investimet ranë. Çmimi mesatar i prodhimit bujqësor ra me 6% në tremujorin e parë të 2024 krahasuar me të njëjtin tremujor të vitit 2023. Gjatë të njëjtit hark kohor, çmimi mesatar i mallrave dhe shërbimeve të konsumuara aktualisht në bujqësi (inputet që nuk lidhen me investimet) u ul me 11 %.
Pas një periudhe ndërprerjeje, kur pati rritje të mprehta të çmimeve të bujqësisë gjatë vitit 2021 dhe 3 tremujorëve të parë të 2022, shpejtësia e rritjes u ngadalësua dhe më pas çmimet filluan të bien. Uljet e fundit në prodhimin bujqësor dhe kostot e inputeve janë në drejtim të niveleve më të qeta para ndërprerjes.
Zhvillimet e indekseve të çmimeve të inputeve dhe prodhimit bujqësor në BE, % ndryshim krahasuar me të njëjtin tremujor të një viti më parë, TM1 2021-TM1 2024.
Ndryshimet e çmimeve për shumë prodhime bujqësore në tremujorin e parë të 2024 ishin të ndryshme dhe të kundërta. Një rënie veçanërisht e mprehtë u vu re në çmimin mesatar të drithërave, duke u ulur me 28%. Çmimi i qumështit ra me 12%, ai i vezëve dhe kulturave industriale (farat vajore, kulturat proteinike, duhani i papërpunuar, panxhari i sheqerit dhe të tjera) u ul me 10% dhe ajo e perimeve të freskëta me 6% (brenda së cilës pati një rënie veçanërisht të madhe prej 33% të çmimit të domateve).
Në të kundërt, çmimi mesatar i patateve u rrit me 22%, dhe ai i frutave të freskëta me 20% (megjithë një ulje të madhe prej 44% të çmimit të limonit) , pjesërisht duke iu përgjigjur ndikimit të parashikuar të kushteve të pafavorshme të motit. sasitë e korrura.
Ndër inputet që nuk lidhen me investimet, ritmet më të mprehta të rënies së çmimeve u regjistruan për plehrat dhe përmirësuesit e tokës (-31%), ushqimet për kafshët (-16%) dhe energjinë dhe lubrifikantët (-12%).
Në nivel kombëtar, shumica e vendeve të BE-së (21 nga 25 me të dhëna të disponueshme) regjistruan një rënie të çmimeve të prodhimit bujqësor në tremujorin e parë të 2024, krahasuar me të njëjtin tremujor të 2023. Rënia më e madhe e çmimeve ishte në Hungari (- 24%), Bullgaria dhe Rumania (të dyja -18%), dhe Sllovakia dhe Çekia (të dyja -17%).
Në të kundërt, çmimet u rritën në 5 vende jugore të BE-së; ato u rritën më së shumti në Greqi (+20%), me rritje më modeste të regjistruara në Maltë dhe Spanjë (+4%) dhe Portugali dhe Qipro (+1%). Ndryshimi i indekseve tremujore të çmimeve bujqësore, % ndryshim, TM1 2024 krahasuar me TM1 2023.
Për sa i përket inputeve që nuk lidhen me investimet (si energjia, plehrat apo ushqimet për kafshë), 24 nga 25 vendet e BE-së me të dhëna të disponueshme shënuan rënie në tremujorin e parë të 2024, krahasuar me tremujorin e parë të 2023. Normat më të mprehta të rënies ishin në Kroaci (-20%), Hungaria (-19%) dhe Holanda dhe Irlanda (të dyja -17%). Portugalia ishte i vetmi vend i BE-së që regjistroi një rritje (+2%). /Liberale.al/
