Ekonomia e Spanjës po lulëzon, e nxitur nga një rritje globale e shërbimeve, kryesisht turizmit, duke tejkaluar performancën e ngadaltë të ekonomisë japoneze në dekadën e fundit.
Ajo që dikur dukej e pamundur u bë e mundur kur ekonomia spanjolle prodhoi PBB më të lartë për frymë, një metrikë e lidhur ngushtë me standardet e jetesës, sesa Japonia, anëtare e G7-ës, sipas të dhënave të FMN-së.
Kjo, në vetvete, nuk do të thotë që ekonomia e Evropës Jugore është më e madhe se ajo e Japonisë kur krahasohet vlera e përgjithshme e mallrave dhe shërbimeve të saj.
Por kur PBB-ja e Spanjës pjesëtohet me numrin e njerëzve që jetojnë në vend dhe shndërrohet në dollarë amerikanë, PBB-ja për frymë në çmimet aktuale rezulton të jetë më e lartë se ajo e Japonisë. Në vitin 2025, PBB-ja për frymë e shprehur në dollarë amerikanë ishte 33,960 dollarë në Japoni, ndërsa në Spanjë arriti në 36,190 dollarë.
E njëjta shifër ishte pak më e lartë në ekonominë e Evropës Jugore sesa në ekonominë aziatike të orientuar drejt teknologjisë në vitin 2024.
“Ka një histori të vërtetë pas kësaj, por edhe një paralajmërim të madh”, theksoi Ángel Talavera, Drejtor i Ekonomisë së Evropës në Oxford Economics.
Ndërsa ekonomia spanjolle ka qenë një nga ekonomitë me rritjen më të shpejtë, “kjo shifër orientohet gjithashtu nga një defekt statistikor”, i tha ai Euronews Business.
“Jeni japonez është zhvlerësuar me 40% që nga viti 2021, që do të thotë se edhe nëse PBB-ja japoneze për frymë në monedhën vendase mbetet e pandryshuar, ajo është 40% më e ulët kur matet në dollarë amerikanë”, tha ai.
Kjo do të thotë që një sasi e madhe e të dhënave ekonomike japoneze është përkeqësuar ndjeshëm vitet e fundit kur maten në dollarë amerikanë, të nevojshme për krahasime ndërkombëtare.
Çfarë e nxiti rritjen e Spanjës gjatë viteve të fundit?
Spanja, e cila doli nga kriza financiare pak më shumë se dhjetë vjet më parë, e zgjeroi ekonominë e saj me 3.2% në vitin 2024, duke tejkaluar Francën, Gjermaninë dhe Italinë, tre ekonomitë më të mëdha në eurozonë. Ekonomia gjermane, më e madhja e Evropës, u tkurr me 0.2%.
PBB-ja e Spanjës u rrit nga kërkesa e fortë e brendshme, turizmi i fuqishëm dhe shërbime të tjera.
Sektori i shërbimeve siguron pak më shumë se dy të tretat e prodhimit ekonomik të vendit dhe përmirësimi në këtë front është një nga arsyet kryesore pas suksesit të Spanjës.
“Turizmi global i ka sjellë më shumë dobi kësaj ekonomie sesa Japonisë”, tha Matthieu Gertken, Kryestrategu Gjeopolitik i BCA Research.
Në Spanjë, rritja u forcua gjithashtu nga mbështetja e fortë qeveritare dhe çmimet më të ulëta të energjisë sesa në vendet e tjera evropiane. Rritja e ndjeshme e popullsisë kontribuoi gjithashtu në përmirësimin e prodhimit.
Gertken shtoi se performanca e fortë ekonomike e Spanjës në dekadën e fundit është mbështetur nga “reformat brutale dhe një rregullim i madh në kostot e punës pas Krizës së Borxhit Sovran Evropian dekadën e kaluar, të cilat kanë rritur konkurrueshmërinë e saj”.
Gjatë krizës financiare, papunësia në Spanjë ishte rreth 25%, një nga më të lartat në BE. Kishte një tendencë që bizneset në vështirësi të favorizonin kontratat e përkohshme të stafit, dhe në përgjigje, Spanja miratoi reforma për të zbutur mbrojtjen e punonjësve në kontratat e përhershme. Ulja e kostove të pushimit nga puna dhe e të drejtave të punëtorëve, ndër reforma të tjera, përmirësoi lëvizshmërinë e punës, duke ndihmuar në përputhjen e pozicioneve me punëtorë të kualifikuar, duke çuar në përmirësimin e produktivitetit.
Çfarë po e pengon ekonominë e Japonisë?
Ndërkohë, "tregu i ngurtësuar i punës në Japoni do të thotë që produktiviteti i saj i punës mbetet i dobët", shtoi Gertken.
Japonia, ekonomia e katërt më e madhe në botë, ka pasur vështirësi të ruajë rolin e saj kryesor në ekonominë globale, duke humbur vendin e saj si ekonomia e tretë më e madhe ndaj Gjermanisë vitin e kaluar. Të dhënat e FMN-së sugjerojnë se në vitin 2025, Japonia pritet të tejkalohet edhe nga India, duke rënë në vendin e pestë për sa i përket PBB-së.
Ekonomia japoneze e bazuar në teknologji është rritur ngadalë në tre dekadat e fundit dhe u godit rëndë nga pandemia COVID-19. PBB-ja e saj ra me 4.2% në vitin 2020. Firma japoneze kërkimore Nikko Research Center tha në një raport të kohëve të fundit se vendi ka pasur vështirësi për shkak të mungesës së inovacionit. Raporti vuri në dukje gjithashtu se në vitin 2000, PBB-ja për frymë e Japonisë renditej në nivel global e dyta më e lartë pas Luksemburgut. Tani është e 38-ta.
Performanca aktuale ekonomike e Japonisë nuk tregon një kthesë të shpejtë. Ekonomia u tkurr në tremujorin e parë, e nxitur nga eksportet e dobëta. Kjo shoqërohet me një kërkesë të ngadaltë të brendshme, inflacion në rritje dhe prodhim të ngadaltë. Tarifat dhe kërcënimet e SHBA-së për tarifa po dëmtojnë eksportet dhe prodhimin industrial, duke nxitur frikën se ekonomia e Japonisë mund të hyjë në recesion në tremujorin e dytë.
Ekonomia japoneze mbështetet nga shumë stimuj fiskalë, të përqendruar në subvencionet e energjisë, mbështetjen e pagave dhe infrastrukturën dixhitale.
Letargjia e vazhdueshme në ekonominë japoneze nxitet gjithashtu nga popullsia e saj në plakje, duke rezultuar në mungesa akute të fuqisë punëtore dhe kosto në rritje të sigurimeve shoqërore.
A është ky një sukses jetëshkurtër për ekonominë spanjolle?
Ekonomitë e orientuara nga shërbimet, si Spanja, parashikohet të kenë performancë më të mirë edhe në të ardhmen, ndërsa trendet e konsumatorëve po ndryshojnë në të gjithë globin.
Në përgjithësi, kontributi i shërbimeve në ekonomitë e mbarë botës është rritur ndjeshëm. Sipas Organizatës Botërore të Tregtisë (OBT), pjesa e sektorit të shërbimeve në PBB-në globale u rrit nga 53% në 67% midis viteve 1970 dhe 2021.
Sipas FMN-së, PBB-ja për frymë e Spanjës pritet të mbetet përpara asaj të Japonisë deri në fund të parashikimit të saj aktual, në vitin 2030. PBB-ja për frymë e Spanjës pritet të kalojë 42,300 dollarë, ndërsa ajo e Japonisë do të mbetet rreth 41,700 dollarë, bazuar në trendet aktuale.
