Frank Borman, astronauti amerikan që drejtonte misionin historik Apollo 8 të NASA-s, i pari që arriti në Hënë, vdiq më 7 nëntor 2023, në Billings, Montana, në moshën 95- vjeçare. Ai ishte një nga pionierët e eksplorimit të hapësirës, pas karrierës së tij ushtarake si pilot i Forcave Ajrore. Ai mori pjesë në programet hapësinore të Agjencisë Amerikane nga viti 1962 deri në vitin 1970, duke marrë pjesë edhe në misionin Gemini 7.
"Sot kujtojmë një nga më të mirët" – tha NASA kur njoftoi vdekjen e tij. "Dashuria e tij për aviacionin dhe eksplorimin e hapësirës u tejkalua vetëm nga dashuria për gruan e tij."
Frank Borman lindi më 14 mars 1928 në Gary, Indiana dhe u zgjodh si astronaut nga NASA në grupin e dytë, të njohur si Nëntët e ardhshëm. Në vitin 1966 ai vendosi rekordin e qëndrueshmërisë së fluturimeve hapësinore 14-ditore, si komandant i Gemini 7. Ai gjithashtu shërbeu në bordin e rishikimit të NASA-s që hetoi zjarrin e Apollonit. Në vitin 1968, ai ishte komandanti i misionit Apollo 8, i njohur për fotografinë Earthrise të Tokës që ngrihet mbi horizontin hënor. Gjatë misionit të uljes në Hënë Apollo 11, ai shërbeu si ndërlidhës i NASA-s me Shtëpinë e Bardhë, ku e pa nisjen në televizor me Presidentin Richard Nixon.
Pasi u tërhoq nga NASA dhe Forca Ajrore në 1970, Borman u bë zëvendëspresident i lartë për operacionet në Eastern Air Lines. Ai u bë CEO i Eastern në 1975 dhe kryetar i bordit të drejtorëve në 1976. Nën udhëheqjen e tij, Eastern kaloi katër vitet më fitimprurëse në historinë e saj, por çrregullimi i linjave ajrore dhe borxhi shtesë i shkaktuar për blerjen e avionëve të rinj çuan në shkurtime dhe pushime nga puna dhe përfundimisht në konflikt me sindikatat, duke rezultuar në dorëheqjen e tij në 1986. Ai u transferua në Las Cruces, Nju Meksiko, ku drejtonte një përfaqësi të Fordit me djalin e tij Fred. Në vitin 1998, ata blenë një fermë në Bighorn, Montana.
Djali i vetëm i Edwin Otto Borman (1901–1994) dhe gruas së tij Marjorie Ann Pearce, ai ishte me origjinë gjermane. Për shkak se vuajti nga problemet e shumta të sinusit dhe mastoidit për shkak të klimës së ftohtë dhe të lagësht, familja e tij u zhvendos në klimën më të mirë të Tucson, Arizona, të cilën Borman e konsideronte qytetin e tij të lindjes. Ishte këtu që Borman ndoqi shkollën fillore Sam Hughes në Tucson, më pas shkoi në shkollën e mesme Mansfeld Junior dhe u transferua në shkollën e mesme Tucson, ku ishte një student nderi. Që në fëmijëri, ai kultivoi pasionin për fluturimin.
Udhëtimi i tij i parë me avion ishte në moshën pesë vjeçare. Ai mësoi të fluturonte në moshën 15-vjeçare, duke marrë mësime me një instruktor, Bobbie Kroll, në Gilpin Field. Ai fitoi një diplomë Master Shkencor nga Caltech në 1957, dhe më pas u bë një profesor asistent i termodinamikës dhe mekanikës së lëngjeve në West Point. Pas diplomimit, ai u pranua si një nga pesë studentët në klasën e parë në Shkollën e Pilotëve të Kërkimeve Ajrore.
"Dashuria e tij e përjetshme për aviacionin dhe eksplorimin u tejkalua vetëm nga dashuria për gruan e tij Susan", tha për të administratori i NASA-s Bill Nelson. Frank filloi karrierën e tij si oficer në Forcat Ajrore të SHBA. Pasioni i tij për fluturimin u tregua thelbësor në rolet e tij si pilot luftarak, pilot operacionesh, pilot testues dhe asistent profesor. Përvoja dhe ekspertiza e tij e jashtëzakonshme bëri që ai të zgjidhej nga NASA për t'iu bashkuar grupit të dytë të astronautëve."/Liberale.al
