SHBA-të kanë mohuar vazhdimisht përfshirjen në sulmin fillestar të Izraelit kundër Iranit - një qëndrim që Irani e ka kundërshtuar ndërsa raketat vazhdojnë të fluturojnë midis dy vendeve. Rreziku i përshkallëzimit të mëtejshëm shfaqet nëse ushtria më e madhe në botë përfshihet në luftë, e cila ka vrarë tashmë qindra dhe plagosur më shumë se një mijë që nga e premtja në Iran. Janë regjistruar po ashtu 19 dhe plagosur qindra në Izrael, deri të hënën në mëngjes. Megjithatë, një numër raportesh zbulojnë se SHBA-të mund të kenë luajtur një rol më të madh nga sa është pranuar zyrtarisht.
Zyrtarë amerikanë të paidentifikuar u thanë disa mediave të dielën se Presidenti Donald Trump hodhi poshtë një plan izraelit për të vrarë udhëheqësin suprem të Iranit, Ajatollah Ali Khamenei. “A kanë vrarë iranianët ndonjë amerikan? Jo!”, tha një zyrtar për Reuters .
Izraeli e ka mohuar një plan të tillë, por refuzimi i raportuar nga Trump tregon njëfarë koordinimi midis SHBA-së dhe Izraelit. Sulmi ndaj Iranit erdhi në mes të bisedimeve të zgjatura midis SHBA-së dhe Iranit të përqendruara rreth programit bërthamor të Iranit . Trump ka theksuar gjetjen e një zgjidhjeje diplomatike për konfliktin, duke lavdëruar aftësinë e tij të vetëshpallur për të ndërmjetësuar paqen. Mirëpo Irani dhe Izraeli deri më tani kanë injoruar thirrjet ndërkombëtare për uljen e tensioneve, ndërsa të dyja palët nisën sulme të reja të hënën në mëngjes.
Irani është zotuar të hakmerret edhe kundër SHBA-së, ndërsa Trump ka paralajmëruar : “Nëse sulmohemi në çfarëdo mënyre, apo forme nga Irani, forca dhe fuqia e plotë e Forcave të Armatosura të SHBA-së do të bjerë mbi ju në nivele të papara deri më tani.”
Izraeli nisi sulmet, në operacionin e quajtur “Luani në Ngritje", të premten në mëngjes, duke synuar objektet bërthamore të Iranit, si dhe udhëheqësit ushtarakë dhe shkencëtarët bërthamorë , dhe duke premtuar se sulmet "do të vazhdojnë për aq ditë sa të duhen për të hequr këtë kërcënim" të programit bërthamor të Iranit. Irani nisi sulme hakmarrëse në Tel Aviv dhe Jerusalem të premten në mbrëmje si dhe ka vazhduar të qëllojë me raketa në tërë vendin.
Ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araghchi, tha se Irani ka "prova të forta" se SHBA-të kanë ofruar mbështetje për sulmet e Izraelit. Ministria e Jashtme e Iranit tha në një deklaratë se sulmet "nuk mund të ishin kryer pa koordinim dhe miratim të Shteteve të Bashkuara", duke shtuar se SHBA-të do të "mbeten përgjegjëse për pasojat e rrezikshme të aventurizmit të Izraelit". SHBA-të kanë mohuar çdo përfshirje në sulmet ajrore të Izraelit, një qëndrim që administrata Trump e ka përsëritur disa herë që nga e premtja.
“Ne nuk jemi të përfshirë në sulme kundër Iranit dhe përparësia jonë kryesore është mbrojtja e forcave amerikane në rajon”, tha Sekretari i Shtetit Marco Rubio në një deklaratë të lëshuar menjëherë pas fillimit të sulmeve, duke e përshkruar atë si “veprim të njëanshëm” nga Izraeli. Rubio pranoi se Izraeli e kishte informuar Administratën Trump për sulmin, gjë që si Trump ashtu edhe kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu e kanë përsëritur. SHBA-të evakuuan stafin e ambasadave nga i gjithë rajoni një ditë para sulmit javën e kaluar.
Në një postim në “Truth Social” duke i kërkuar Iranit të “bëjë marrëveshje”, Trump sugjeroi të premten se ishte gjithashtu në dijeni të “sulmeve të planifikuara në të ardhmen”, të cilat tha se do të ishin “edhe më brutale”. Më vonë po atë ditë, kur u pyet nga Wall Street Journal nëse ishte informuar paraprakisht për sulmet fillestare nga Izraeli, Trump theksoi se ky përshkrim ishte një nënvlerësim, duke u përgjigjur : “Kujdes? Nuk ishte një paralajmërim. Ishte, ne e dimë çfarë po ndodh.”
Por të shtunën në mbrëmje, pas sulmeve të mëtejshme, Trump postoi sërish: “SHBA-të nuk kishin të bënin fare me sulmin ndaj Iranit, sonte.”
Sulmi i Izraelit kishte muaj që përgatitej. Raportet në maj për përgatitjet e Izraelit për të sulmuar Iranin tregonin se Administrata Trump nuk do ta ndihmonte Izraelin në një operacion të tillë, veçanërisht pasi Uashingtoni ishte në mes të negociatave për një marrëveshje bërthamore me Teheranin.
Por agjencia e lajmeve Axios raportoi të premten se zyrtarët izraelitë thanë se sulmet në fakt ishin të koordinuara me SHBA-në, duke pretenduar se administrata Trump u shtir publikisht se kundërshtonte një sulm izraelit, por privatisht i dha Izraelit një “dritë jeshile të qartë amerikane”.
Sipas raporteve të fundit, SHBA-të kanë ndërhyrë për të formësuar sulmin. Zyrtarët amerikanë i thanë Reuters, Associated Press , CNN dhe të tjerëve se Izraeli e kishte informuar Administratën Trump për një plan të besueshëm për të vrarë Khamenein dhe se Shtëpia e Bardhë e kishte mohuar Izraelin të tërhiqej nga plani.
Zëdhënësi i Netanyahut, Omer Dostri, më vonë i mohoi këto raportime, duke i quajtur ato “të rreme”. – “Ka kaq shumë raportime të rreme për biseda që nuk kanë ndodhur kurrë dhe unë nuk do të hyj në këto diskutime", tha Netanyahu kur u pyet në Fox News të dielën. "Por mund t'ju them", vazhdoi ai, - “ne do të bëjmë atë që duhet bërë. Mendoj se Shtetet e Bashkuara e dinë se çfarë është e mirë për Shtetet e Bashkuara".
Megjithatë, mesazhet e paqarta rreth shkallës së përfshirjes së SHBA-së mund të pasqyrojnë përparësi të përziera midis SHBA-së dhe Izraelit. Trita Parsi, nënkryetare ekzekutive e Institutit Quincy për Qeverisje të Përgjegjshme Shtetërore dhe eksperte për marrëdhëniet SHBA-Iran, i tha NPR-së se “qartësisht ka pasur koordinim dhe një lloj drite jeshile” nga Administrata Trump për sulmet izraelite. “Trump përbën një rrezik të madh, duke menduar se në të vërtetë do ta zbusë pozicionin iranian dhe do t’i bëjë ata të kapitullojnë”, shtoi Parsi. “Nëse nuk e bëjnë, cilat janë opsionet e tij? Dhe këtu mendoj se izraelitët shpresojnë që iranianët të mos kapitullojnë dhe kjo do t’i detyrojë Shtetet e Bashkuara të hyjnë në luftë.” /Liberale.al/
