Aranit Muraçi
Me etiketën “Made in Albania”, verërat shqiptare po zgjerohen çdo ditë e më shumë në tregjet ndërkombëtare, kjo si rrjedhojë e investimeve që kanë bërë fabrikat dhe kujdesit në rritje që po i kushtojnë sipërmarrësit cilësisë së prodhimit.
Për shekuj me radhë, vera është prodhuar përmes fermentimit të rrushit dhe është bërë një pije e dashur globalisht, krahas birrës, ekspresit dhe pijeve të tjera të njohura alkoolike. Të dhënat e eksportit të verës tregojnë se mbi gjysma e verës në botë prodhohet nga katër vende: Franca, Italia, Spanja dhe Shtetet e Bashkuara. Rajonet me konsumin më të lartë të verës në botë janë gjithashtu Evropa dhe Amerika e Veriut.
Për shkak të historisë së saj të pasur dhe traditave të ndryshme të prodhimit të verës, Europa mbetet një nga rajonet kryesore të prodhimit të verës në nivel global, me vendet kryesore në Mesdhe, Portugalinë, Francën, Italinë dhe Spanjën. Kur bëhet fjalë për prodhimin e verës, në vitin 2023, vend i parë i takon Francës. Në vitin 2023, Franca u rendit e para globalisht në prodhimin e verës, falë kulturës së saj të gjatë të prodhimit të verës, ajo është e njohur edhe për varietetet e saj të shumta, duke kënaqur entuziastët botërorë të verës.
Një rajon tjetër i rëndësishëm i prodhimit të verës është Amerika e Veriut, me shumicën e të ardhurave të tregut global të verërave që vijnë nga Shtetet e Bashkuara. Australia dhe Zelanda e Re, që i përkasin Oqeanisë, kanë gjithashtu një histori të lashtë dhe njihen si rajone të famshme prodhuese të verës me teknika moderne të prodhimit të verës. Rajonet e prodhimit të verës në Amerikën e Jugut po zgjerohen me shpejtësi, me Kilin dhe Argjentinën që fitojnë famë ndërkombëtare për verërat e tyre me cilësi të lartë.
Prodhimi i verës në Shqipëri
Klima ashtu si vendet e rajonit në Mesdhe e favorizon vendin tonë për kultivimin e rrushit. Të dhënat zyrtare nga Ministria e Bujqësisë, tregojnë se përgjatë vitit 2023, eksporti i verës, është rritur me 138% më shumë në sasi, krahasuar me vitin paraardhës. Fakti që është rritur në sasi dhe kërkesa e lartë në tregjet ndërkombëtare do të thotë se rritja ka qenë edhe në cilësi. Kështu, nga 25.9 ton që u eksportuan në 2022, gjatë vitit të kaluar shifra arriti në 61.7 ton apo rreth 2.5 herë më shumë.
Nga viti 2019 dhe në vijim rritja ka qenë evidente. Kjo rritje vjen edhe për shkak të përvojës që kanë fituar fermerët shqiptarë jashtë vendit si dhe politikave të ndjekura për të shtuar dhe për të zgjeruar këtë kulturë, e cila në fakt, për nga rëndësia, tradita dhe pozicioni gjeografik, duhet të kishte një shtrije shumë më të gjerë. Në vitin 2023 janë regjistruar 10.178 hektarë vreshta dhe 9.822 hektarë vreshtë në prodhim. Prodhimi total i rrushit përgjatë këtij viti regjistrohet në 179.7 mijë ton. Për shkak të kërkesës gjithnjë në rritje për eksporte, vreshtaria dhe prodhimi i verërave cilësore shqiptare sot është kthyer në një sektor kyç në sektorin e bujqësisë.
Vitin e kaluar Shqipëria është bërë shteti i 50-të në botë i anëtarësuar në Organizatën Ndërkombëtare të Vreshtarisë dhe Verës (OIV), gjë që do ti japë më shumë mundësi prodhuesve për të depërtuar më shumë në tregjet e huaja. Ligji i ri i vreshtarisë i cili hyri në fuqi në vitin 2024, ka vendosur rregulla të reja në treg dhe ka si qëllim të rrisë shtimin e investimeve dhe konkurencën e ndershme si dhe prodhimin. Po punohet në rritjen formalizimit të këtij sektori.
Prodhimi i verës në botë
Totali i importit të verës në botë arriti afërsisht 41 miliardë dollarë në vitin 2023, ndërsa eksporti total global i verës arriti në 39.78 miliardë dollarë. Vlera e tregut të verërave në vitin 2023 arriti në 1,709.27 miliardë dollarë. Në vitin 2023, vera e kuqe përfaqësonte rreth 41.50% të tregut botëror të verërave. Kjo rritje i atribuohet kërkesës në rritje për alkool në mbarë botën, veçanërisht në tregjet në zhvillim. Për sa i përket eksporteve të verës, Franca është vendi më i madh eksportues i verës në botë, me eksportet e verës që arrijnë në 12.92 miliardë dollarë në vitin 2023. Verërat franceze vlerësohen globalisht për elegancën dhe cilësinë e tyre. Vende të tjera të rëndësishme eksportuese të verës përfshijnë Italinë, Spanjën, Kilin dhe Australinë, të cilat të gjitha janë të njohura për prodhimin e verërave me cilësi të lartë dhe mbajtjen e një pozicioni të rëndësishëm në tregun ndërkombëtar të verërave.
10 vendet më të mira eksportuese në vlerë të verës në 2023:
1. Franca: 12.92 miliardë dollarë
2. Spanja: 3.2 miliardë dollarë
3. Kili: 1.52 miliardë dollarë
4. Australia: 1.38 miliardë dollarë
5. Zelanda e Re: 1.29 miliardë dollarë
6. Shtetet e Bashkuara: 1.22 miliardë dollarë
7. Gjermania: 1.14 miliardë dollarë
8. Portugalia: 1 miliardë dollarë
9. Argjentinë: 652.17 milionë dollarë
10. Afrika e Jugut: 617.85 milionë dollarë
Cili vend prodhoi në sasi më shumë verë në 2023?
Nga të dhënat e eksportit të verës, perspektiva për tregun e tregtisë së verërave duket premtuese, me tendenca dhe mundësi të shumta rritëse. Një prirje kryesore është kërkesa në rritje për prodhimin e qëndrueshëm të verërave organike. Konsumatorët po bëhen më të vetëdijshëm për ndikimin mjedisor të prodhimit të verës dhe po kërkojnë verëra që përputhen me vlerat e tyre. Për më tepër, ka një interes në rritje për të eksploruar rajone të reja, më pak të njohura të verës. Ndërsa klientët kërkojnë përvoja unike dhe të lezetshme të verës, rajone si Afrika e Jugut, Argjentina dhe Zelanda e Re po fitojnë popullaritet për prodhimin e verërave me cilësi të lartë.
Deri në vitin 2024, të ardhurat nga tregu global i verërave parashikohen të arrijnë në 181.9 miliardë dollarë. Për sa i përket vëllimit, tregu i verërave pritet të arrijë në 20.8 miliardë litra deri në vitin 2028. Kjo tregon një rritje të përgjithshme në tregun botëror të verërave. Gjithashtu, sasia e tregut të verërave pritet të rritet me 1.5% brenda 12 muajve të vitit 2025.
10 vendet më të mira prodhuese të verës në 2023 (në mijë hektolitra):
1. Franca: 45.800 mijë hektolitra
2. Itali: 43.900 mijë hektolitra
3. Spanja: 30.700 mijë hektolitra
4. Shtetet e Bashkuara: 2,520 mijë hektolitra
5. Kili: 1000 mijë hektolitra
6. Australi: 990 mijë hektolitra
7. Afrika e Jugut: 930 mijë hektolitra
8. Gjermania: 9 mijë hektolitra
9. Argjentina: 880 mijë hektolitra
10. Portugalia: 740 mijë hektolitra