Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka thënë se si Kievi ashtu edhe Moska do të duhet të lëshojnë territor për t'i dhënë fund luftës në Ukrainë, por sa territor kontrollon Rusia në Ukrainë?
Rusia kontrollon gati 114,500 km katrorë (44,600 milje katrorë), ose 19% të Ukrainës, përfshirë Krimenë, dhe një pjesë të madhe të territorit në lindje dhe juglindje të vendit, sipas hartave me burim të hapur të fushës së betejës. Ukraina nuk kontrollon asnjë territor rus të njohur ndërkombëtarisht.
Rusia thotë se Krimea, Donetsku, Luhansku, Zaporizhzhia dhe Khersoni - të cilat u njohën nga Moska si pjesë e Ukrainës ndërsa Bashkimi Sovjetik u shemb - tani janë pjesë e Rusisë.
Ukraina ka thënë vazhdimisht se nuk do ta njohë kurrë pushtimin rus të tokës së saj dhe shumica e vendeve e njohin territorin e Ukrainës brenda kufijve të vitit 1991.
Më poshtë janë detajet mbi territorin, pretendimet ruse dhe qëndrimin e Ukrainës.
Forcat ruse në vitin 2014 morën kontrollin e Krimesë, e cila shtrihet në Detin e Zi pranë Ukrainës jugore, dhe pas një referendumi të diskutueshëm për bashkimin me Rusinë, Moska e aneksoi rajonin në Rusi. Sipërfaqja e saj është rreth 27,000 km katrorë.
Rusia thotë se Krimea është ligjërisht pjesë e Rusisë. Qëndrimi i Ukrainës është se Krimea është pjesë e Ukrainës, megjithëse privatisht disa zyrtarë ukrainas pranojnë se do të ishte shumë e vështirë të kthehej Krimea nën kontrollin e Ukrainës me forcë.
Krimea u aneksua prej perandorisë ruse nga Katerina e Madhe në shekullin e 18-të. Baza detare ruse në Detin e Zi në Sevastopol u themelua menjëherë pas kësaj.
Në vitin 1921, Krimea u bë pjesë e Rusisë brenda Bashkimit Sovjetik deri në vitin 1954, kur iu dorëzua Ukrainës, gjithashtu atëherë një republikë sovjetike, nga kreu i Partisë Komuniste Nikita Hrushovi, një ukrainas etnik.
DONBAS
Rusia kontrollon rreth 46,570 km katrorë, ose 88%, të rajonit Donbas të Ukrainës lindore, përfshirë të gjithë rajonin e Luhanskut dhe 75% të rajonit të Donetskut.
Rreth 6,600 km katrorë kontrollohen ende nga Ukraina, por Rusia e ka përqendruar pjesën më të madhe të energjisë së saj përgjatë frontit në Donetsk, duke shtyrë drejt qyteteve të fundit të mëdha të mbetura.
Separatistët e mbështetur nga Rusia në rajonet e Donetskut dhe Luhanskut u shkëputën nga kontrolli i qeverisë ukrainase në vitin 2014 dhe u shpallën të pavarur “republika popullore”.
Putini në vitin 2022 i njohu ato si shtete të pavarura vetëm disa ditë para pushtimit të Ukrainës.
ZAPORIZHZHIA DHE KHERSON
Forcat ruse kontrollojnë rreth 74% të rajoneve Zaporizhzhia dhe Kherson të Ukrainës juglindore, ose rreth 41,176 km katrorë. Ukraina kontrollon rreth 14,500 km katrorë në të dy rajonet.
Në vitin 2024, Putini tha se do të ishte i gatshëm të binte dakord për paqe nëse Ukraina tërhiqej nga të gjitha rajonet e pretenduara, por jo të kontrolluara plotësisht nga Rusia - një zonë aktualisht prej rreth 21,000 km katrorë - dhe zyrtarisht hiqte dorë nga ambiciet e saj për t'u bashkuar me NATO-n.
Reuters raportoi në vitin 2024 se Putin ishte i hapur për të diskutuar një marrëveshje armëpushimi në Ukrainë me Trump, por përjashtoi mundësinë e bërjes së ndonjë lëshimi të madh territorial dhe këmbënguli që Kievi të braktisë ambiciet për t'u bashkuar me NATO-n. Dy burime thanë se Putin mund të jetë i gatshëm të tërhiqet nga pjesët relativisht të vogla të territorit që mban në zona të tjera të Ukrainës.
Kushtet e Putinit për paqe përfshijnë një premtim ligjërisht të detyrueshëm se NATO nuk do të zgjerohet drejt lindjes, neutralitetin e Ukrainës dhe kufizimet në forcat e saj të armatosura, mbrojtjen e rusishtfolësve që jetojnë atje dhe pranimin e përfitimeve territoriale të Rusisë, thanë burime për Reuters në fillim të këtij viti.
KHARKIV, SUMY DHE DNIPROPETROVSK
Rusia kontrollon gjithashtu pjesë të vogla të rajoneve të Kharkiv, Sumy, Mykolaiv dhe Dnipropetrovsk të Ukrainës. Në të gjithë rajonet e Sumy dhe Kharkiv, Rusia kontrollon rreth 400 km katrorë territor. Në Dnipropetrovsk, Rusia ka një zonë të vogël pranë kufirit.
Rusia ka thënë se po krijon një zonë tampon në Sumy për të mbrojtur rajonin e saj Kursk nga sulmi ukrainas.
STATUSI LIGJOR I TERRITOREVE
Rusia i klasifikon Republikën e Krimesë, Sevastopolin, Republikën Popullore të Luhanskut, Republikën Popullore të Donetskut dhe rajonet e Zaporizhzhisë dhe Khersonit si subjekte të Federatës Ruse. Ukraina thotë se territoret janë pjesë e Ukrainës.
Shumica e vendeve nuk i njohin zonat si pjesë të Rusisë, por disa po. Krimea është njohur nga Siria, Koreja e Veriut dhe Nikaragua. Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara e shpalli aneksimin të paligjshëm në vitin 2014 dhe e njohu Krimenë si pjesë të Ukrainës. Rezoluta u kundërshtua nga 11 vende.
Putini e ka krahasuar vazhdimisht fatin e Kosovës me atë të Krimesë. Ai e ka akuzuar Perëndimin se ka standarde të dyfishta për njohjen e Kosovës si vend të pavarur në vitin 2008 kundër dëshirave të Serbisë, por duke kundërshtuar njohjen e Krimesë. Rusia kundërshtoi pavarësinë e Kosovës.
Përgatiti: Liberale.al
