Strehimi zë një pjesë të madhe të buxheteve familjare dhe kjo pjesë po rritet në të gjithë Evropën, sipas Eurostat. Çmimet e larta të qirasë në qytetet kryesore shtojnë presion shtesë, veçanërisht për personat me të ardhura të ulëta dhe ata me pagë minimale.
Në disa vende dhe qytete evropiane, qiraja mund të marrë pothuajse një rrogë të tërë. Në fakt, në disa vende, pagat mesatare neto nuk janë të mjaftueshme për të mbuluar qiranë e një apartamenti 1+1 në qendër të qytetit, sipas Institutit të Kërkimeve Deutsche Bank.
Pra, cilat vende dhe qytete në Evropë kanë raportin më të mirë qira-pagë? Ku është qiraja thjesht e papërballueshme? Dhe si krahasohen qytetet evropiane me ato globale për sa i përket kostove të strehimit dhe pagave?
Raporti “Hartografia e Çmimeve në Botë” krahason pagat neto mujore dhe qiratë për apartamente me një dhomë gjumi në qendrat e qyteteve në 69 qytete në mbarë botën. Ndonëse Tirana nuk përfshihet, sipas të dhënave zyrtare paga mesatare në Shqipëri e nxjerrë nga INSTAT së fundmi është 830 euro, paga mesatare e përgjithshme, pra kombinimin i sektorit publik me atë privat. Paga mesatare në sektorin publik është 1030 euro, ndërsa rreth 700 euro është paga mesatare në sektorin privat.
Sakaq, mesararja e një apartamenti me qira në Tiranë vlerësohet në 500 Euro. Kjo do të thotë më tepër se gjysma e pagës shkon për të paguar qiranë e shtëpisë, në Tiranë.
Si krahasohet kryeqyteti shqiptar me vendet e tjera?
Në vitin 2025, pagat mesatare mujore neto variojnë nga vetëm 151 euro në Kajro në 7,307 euro në Gjenevë, me Cyrihun shumë pranë me 7,127 euro. Kjo e bën Zvicrën vendin me pagat më të larta në përgjithësi.
Në Evropë, Stambolli ka pagën më të ulët me 855 euro, i ndjekur nga 1,044 euro në Athinë. Njerëzit në qytetet e Evropës Veriore dhe Perëndimore paguhen mirë. Pagat neto janë mbi 4,000 euro në Luksemburg, Amsterdam, Kopenhagen dhe Frankfurt.
Roma ka pagën mesatare më të ulët midis kryeqyteteve të pesë ekonomive më të mëdha të Evropës, me 2,046 euro. Madridi vjen pak më lart me 2,193 euro.
Pagat janë dukshëm më të larta në Berlin (3,565 €), Paris (3,630 €) dhe Londër (3,637 €), me vetëm ndryshime minimale midis Mbretërisë së Bashkuar, Francës dhe Gjermanisë.
Pagat janë gjithashtu të larta në qytetet amerikane, të cilat përbëjnë pesë nga 11 më të mirat në nivel global.
Cilat qytete evropiane kanë qiratë më të larta?
Qiratë për apartamente me një dhomë gjumi ndryshojnë shumë, duke filluar nga vetëm 189 euro në Kajro deri në 3,792 euro (4,143 dollarë) në Nju Jork.
Në Evropë, qiraja më e lartë është në Londër me 2,732 euro, ndërsa më e ulëta është në Athinë me vetëm 595 euro.
Në Cyrih, Dublin, Amsterdam dhe Gjenevë, qiratë gjithashtu kalojnë 2,000 euro, ndërsa në Stamboll dhe Budapest ato mbeten nën 900 euro.
Një raport prej 100% do të thotë që e gjithë paga shkon për qira. Çdo shumë mbi këtë shifër do të thotë që nuk mbetet asgjë në xhep ose se nevojiten të ardhura shtesë për të mbuluar qiranë.
Në Evropë, raporti qira-pagë ndryshon nga 29% në Gjenevë në 116% në Lisbonë. Përveç kryeqytetit portugez, raporti është gjithashtu pak mbi 100% në Stamboll (101%). Kjo do të thotë që paga mesatare neto nuk është e mjaftueshme për të paguar qiranë e një apartamenti me një dhomë gjumi në Lisbonë ose në Stamboll.
Personat beqarë që fitojnë të ardhura duhet të shpenzojnë tre të katërtat e pagës së tyre për qira në Londër (75%), si dhe në Barcelonë dhe Madrid (të dyja me 74%). Në Milano, raporti është gjithashtu i lartë në 71%.
Më shumë se gjysma e pagës mesatare shpenzohet edhe për qira në disa qytete të tjera: Romë (65%), Dublin (62%), Athinë (57%), Varshavë (56%), Pragë (54%) dhe Budapest (52%).
Ku është raporti më i ulët qira-pagë?
Gjeneva (29%) është i vetmi qytet evropian ku raporti qira-pagë është nën 30%. Pas kësaj, ka pesë qytete të tjera evropiane ku personat beqarë shpenzojnë më pak se dy të pestat, ose 40%, të pagës së tyre për qira. Ato përfshijnë
Luksemburgun dhe Frankfurtin (të dyja me 34%), Cyrihun dhe Helsinkin (të dyja me 35%) dhe Vjenën (38%).
Me përjashtim të Helsinkit , këto shembuj nuk nënkuptojnë se qiraja është e lirë në këto qytete. Përkundrazi, ato pasqyrojnë paga më të larta, të cilat ulin përqindjen e të ardhurave të shpenzuara për qira.
Ndër kryeqytetet e pesë ekonomive kryesore evropiane, Berlini ka raportin më të ulët qira-pagë, me banorët që shpenzojnë 40% të të ardhurave të tyre mesatare për qira. Parisi vjen pas kryeqytetit gjerman me 45%. Londra ka raportin më të lartë me 75%, e ndjekur nga Madridi me 74% dhe Roma me 65%.
Ky raport në qytete të tjera të mëdha është si më poshtë: Dublin (62%), Athinë (57%), Amsterdam (49%), Stokholm (46%), Edinburg (44%), Kopenhagen (43%) dhe Oslo (42%).
Në listën globale, qytete të tjera ku paga nuk mbulon qiranë përfshijnë Bogotën (120%), Mexico City (118%) dhe São Paulo (102%).
Në disa qytete, ndërsa qiraja mund të paguhet me vështirësi, nuk mbetet pothuajse asgjë nga paga - kjo përfshin Rio de Janeiron (100%), Manilën (94%), Buenos Airesin (88%) dhe Mumbain (84%).
Raporti qira-pagë në Nju Jork është 81%, duke e bërë atë më të lartin midis qyteteve të SHBA-së.
Sa mbetet pasi të jetë paguar qiraja?
Globalisht, të ardhurat më të larta të disponueshme pas pagesës së qirasë gjenden në dy qytete zvicerane: Gjenevë (5,174 €) dhe Cyrih (4,638 €).
Më e ulëta është gjithashtu në Evropë, me Lisbonën në –202 euro, që do të thotë se paga mesatare nuk është e mjaftueshme për të mbuluar qiranë. Në Stamboll, një person që fiton vetëm duhet të gjejë 13 euro shtesë për të paguar qiranë.
Përveç dy qyteteve zvicerane, të ardhurat e disponueshme pas qirasë janë gjithashtu mbi 2,000 euro në gjashtë qytete të tjera evropiane: Luksemburg (3,725 euro), Frankfurt (2,726 euro), Kopenhagen (2,421 euro), Amsterdam (2,194 euro), Oslo (2,140 euro) dhe Helsinki (2,021 euro).
Një raport i OECD-së tregon se qytetet më të mëdha kanë kosto më të larta strehimi. Shpenzimet për strehim dhe shërbime janë rritur gjatë 20 viteve të fundit në BE.
