Autori i famshëm Salman Rushdie po shërohet në një spital nga lëndimet e shumta që mori ditën e premte, kur u godit me thikë në skenë, para një publiku në Nju Jork.

Familja e autorit 75-vjeçar, i cili ka jetuar për dekada nën kërcënim për shkak të shkrimeve të tij, tha se ai ishte në gjendje kritike të dielën pas sulmit në skenë, i cili përfundoi me arrestimin e sulmuesit.

"Megjithëse dëmtimet e tij që ndryshojnë jetën janë të rënda, sensi i tij i zakonshëm i humorit i guximshëm dhe sfidues mbetet i paprekur," tha djali i tij Zafar Rushdie në një deklaratë të së dielës.

"Rushdie u hoq nga një ventilator gjatë fundjavës, por ishte ende duke u trajtuar për lëndime, duke përfshirë tre plagë me thikë në qafë, katër plagë me thikë në stomak, plagë shpuese në syrin e djathtë dhe gjoks, dhe një plagë në kofshën e djathtë", tha të shtunën Prokurori i Qarkut Chautauqua Jason Schmidt, duke shtuar se autori mund të humbë syrin e tij të djathtë.

I dyshuari, i identifikuar si 24-vjeçari Hadi Matar, nga Fairview, New Jersey, u arrestua nga një ushtarak shtetëror pas sulmit dhe u dërgua në paraburgim.

Autoritetet tani po hetojnë se çfarë e motivoi goditjen me thikë, e cila ka shtyrë shtetin të rrisë praninë e policisë në Chautauqua, tha mbikëqyrësi i policisë së shtetit të Nju Jorkut, Kevin P. Bruen.

Çfarë dimë për sulmin e 'paraplanifikuar'?

Rushdie po prezantohej për të dhënë një leksion në Institutin Chautauqua të premten, kur një burrë u ngjit në skenë dhe goditi me thikë autorin në disa vende të trupit.

"Anëtarët e stafit dhe të ftuarit u ngjitën në skenë dhe e mbajtën sulmuesin, përpara se një ushtarak ta dërgonte në paraburgim", njoftoi Policia e Shtetit të Nju Jorkut.

Gjithashtu i plagosur në sulm ishte Ralph Henry Reese, një tjetër folës në ngjarje, i cili pësoi një dëmtim të lehtë në kokë.

"Ishte shumë e vështirë për t'u kuptuar. Dukej si një lloj shakaje e keqe dhe nuk kishte asnjë kuptim të realitetit," tha Ralph Henry Reese për "Reliable Sources" të CNN. "Dhe atëherë kur pas tij kishte gjak, u bë e vërtetë."

"I dyshuari, Matar, kishte mbërritur në Chautauqua të paktën një ditë para ngjarjes dhe kishte blerë një biletë për të parë ngjarjen dy ditë më parë", thanë autoritetet.

Schmidt e quajti goditjen me thikë një "sulm të synuar, të planifikuar, të paprovokuar ndaj zotit Rushdie", duke thënë se Matar udhëtoi për në Chautauqua me autobus me para, karta Visa të parapaguara dhe identifikim të rremë.

Mbetet e paqartë sesi i dyshuari mund të ketë hyrë në ngjarje i armatosur me thikë. Megjithatë, një dëshmitar i tha CNN se nuk kishte kontrolle sigurie apo detektorë metalikë.

Presidenti i institucionit Michael Hill mbrojti planet e sigurisë së organizatës së tij kur u pyet gjatë një konference shtypi të premten nëse do të kishte më shumë masa paraprake në ngjarjet e ardhshme.

"Ne vlerësojmë për çdo ngjarje se çfarë mendojmë se është niveli i duhur i sigurisë, dhe ky ishte sigurisht ai që menduam se ishte i rëndësishëm, kjo është arsyeja pse ne kishim një prani policore atje," tha Hill.

Të dielën, guvernatori i Nju Jorkut Kathy Hochul u takua me ekipet e Institutit Chautauqua dhe punonjësin e policisë që ndihmoi në kajen e sulmuesit të dyshuar të Rushdie, duke i quajtur ata heronj.

I dyshuari deklarohet i pafajshëm

"Matar, për të cilin autoritetet thanë se nuk ka histori kriminale të dokumentuar, u deklarua i pafajshëm për akuzat për tentativë vrasjeje të shkallës së dytë sulm me qëllim për të shkaktuar lëndime fizike me një armë vdekjeprurëse", tha avokati i tij, Nathaniel Barone, për CNN të shtunën.

Avokati tha se Matar ka qenë shumë bashkëpunues dhe ka komunikuar hapur, por ai nuk diskutoi se çfarë u tha gjatë atyre bisedave.

Ai përballet me 32 vjet burg nëse dënohet për të dyja akuzat, tha Schmidt. Matar u përshkrua si një person i qetë që më së shumti ruante veten.

I dyshuari ishte regjistruar në State of Fitness Boxing Club në North Bergen, New Jersey në prill, tha për CNN pronari i palestrës, Desmond Boyle.

Një anëtar i palestrës, Roberto Irizarry, tha për CNN se Matar frekuentonte palestrën rreth tre ose katër herë në javë dhe ishte "një fëmijë shumë i qetë".

"Është një mjedis vëllazëror, mjedis familjar. Ne përpiqemi t'i përfshijmë të gjithë," tha Irizarry.

Rushdie merr një lumë mbështetjeje

Sulmi ndaj autorit të shquar shkaktoi një mori deklaratash mbështetëse nga udhëheqësit në mbarë botën.  Presidenti amerikan Joe Biden tha në një deklaratë se ishte i pikëlluar nga sulmi.

“Salman Rushdie, me depërtimin e tij për njerëzimin, me sensin e tij të pakrahasueshëm për histori, me refuzimin e tij për t’u frikësuar apo heshtur, përfaqëson idealet thelbësore universale. E vërteta. Guximi. Qëndrueshmëria. Aftësia për të ndarë idetë pa frikë. Këto janë blloqet ndërtuese të çdo shoqërie të lirë dhe të hapur”, tha Biden.

Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Boris Johnson tha në një postim në Twitter se ishte "i tmerruar" nga sulmi ndaj Rushdie, i cili është gjithashtu një shtetas britanik.

"I tmerruar që Sir Salman Rushdie është goditur me thikë gjatë ushtrimit të një të drejte që nuk duhet të ndalojmë kurrë së mbrojturi. Tani për tani mendimet e mia janë me të dashurit e tij. Ne të gjithë shpresojmë që ai të jetë mirë," tha Johnson të premten.

Ish gruaja e Rushdie, prezantuesja televizive Padma Lakshmi, tha në një postim në Twitter të dielën se ishte "e lehtësuar" që Rushdie "po përmirësohej, pas makthit të së premtes".

"E shqetësuar dhe pa fjalë, më në fund mund të nxjerr frymën. Tani duke shpresuar për shërim të shpejtë," tha ajo.

Suzanne Nossel, CEO e PEN America, një organizatë jofitimprurëse që punon për të mbrojtur lirinë e shprehjes, tha se është e tronditur nga sulmi brutal.

"Salman Rushdie ka qenë në shënjestër për fjalët e tij për dekada, por kurrë nuk është zmbrapsur dhe as nuk është lëkundur," tha Nossel. "Ai i ka kushtuar energji të palodhur për të ndihmuar të tjerët që janë të pambrojtur dhe të kërcënuar."

Shkrimet e Rushdie kanë fituar disa çmime letrare, por edhe kritika të ashpra. Romani i tij i katërt, "Vargjet Satanike", u dënua nga disa muslimanë që e konsideruan librin si sakrilegj.

Udhëheqësi i ndjerë iranian Ayatollah Ruhollah Khomeini, i cili e përshkroi librin si një fyerje ndaj Islamit dhe Profetit Muhamed, lëshoi ​​një dekret fetar ose fetva, duke bërë thirrje për vdekjen e Rushdie në 1989.

Në reagimin e tij të parë zyrtar, Irani fajësoi autorin dhe "përkrahësit e tij" për sulmin kundër Rushdie.

"Lidhur me sulmin ndaj Salman Rushdie, ne nuk e konsiderojmë askënd tjetër fajtor përveç Rushdi dhe mbështetësve të tij," tha zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme iraniane Nasser Kanaani në një konferencë për shtyp të hënën.

Kanaani tha gjithashtu se zyrtarët iranianë "mohojnë kategorikisht dhe seriozisht çdo lidhje të sulmuesit me Iranin", sipas mediave shtetërore iraniane.

"Ne nuk kemi parë asgjë tjetër për individin që kreu këtë akt, përveç asaj që kemi parë nga mediat amerikane. Ne mohojmë kategorikisht çdo lidhje të sulmuesit me Iranin," tha Kanaani sipas medias shtetërore iraniane.

Ndërsa motivi i goditjes me thikë të së premtes mbetet nën hetim, guvernatori i Nju Jorkut e dënoi sulmin.

"Unë dua që një burrë me thikë të mos e heshtë një njeri me stilolaps," tha Hochul./Përshtati Liberale.al