George Monbiot
Ju mund ta shihni Covid-19 si një test ndjeshmërie. Kush ishte i përgatitur të vuante dhe të kishte shqetësim për hir të të tjerëve dhe kush jo? Përgjigja ishte shpesh befasuese. Unë mund të mendoj, për shembull, për pesë ambientalistë të shquar që denoncuan bllokimet, vaksinat dhe madje maskat si ndërhyrje të patolerueshme në liritë tona, ndërsa nuk propozuan asnjë masë kuptimplotë për të parandaluar transmetimin e virusit. Katër prej tyre u bënë përhapës aktivë të dezinformatave.
Nëse ambientalizmi do të thotë diçka, është që kënaqësitë tona të dëmshme duhet të zënë vendin e dytë ndaj interesave të të tjerëve. Megjithatë, këta njerëz dështuan menjëherë në test, duke vendosur komoditetin e tyre mbi shëndetin dhe jetën e të tjerëve.
Tani ka edhe më pak justifikime, pasi jemi bërë më të vetëdijshëm për kostot e mosveprimit. Një nga justifikimet për egoizmin ishte se çlirimi i virusit do të ndërtonte imunitetin e tufës. Por tani kemi mjaft prova që sugjerojnë se ekspozimi nuk e forcon sistemin tonë imunitar, por mund ta dobësojë atë. Virusi sulmon dhe i dobëson qelizat imune, duke siguruar që për disa njerëz, mosfunksionimi i imunitetit të vazhdojë me muaj të tërë pas infektimit.
Ne gjithashtu e dimë se, me çdo ekspozim të ri, kemi më shumë gjasa të pësojmë efekte negative. Një studim në SHBA zbuloi se rreziku i çrregullimeve të trurit, nervit, zemrës, mushkërive, gjakut, veshkave, insulinës dhe muskulaturës shtohet me çdo riinfeksionim. Ndikimet e Covid-it kur e kemi për një kohë të gjatë, sipas studiuesve të matjeve shëndetësore, janë “po aq të rënda sa efektet afatgjata të dëmtimit traumatik të trurit”. Tani që e dimë se si virusi sulmon qelizat tona, “dëmtimi traumatik i trurit” duket si një analogji me të. Rezultatet mund të jenë shkatërruese, duke filluar nga lodhja ekstreme dhe gulçimi deri te mjegulla e trurit, çrregullimet psikotike, humbja e kujtesës, epilepsia dhe çmenduria.
Të gjithë jemi duke luajtur ruletë Covid-i. Infeksioni tjetër mund të jetë ai që ju bën të paaftë përgjithmonë. Unë jam goditur tre herë deri më tani, dhe ndihem ende me fat që jam aktiv. Por çdo here që jam goditur kam humbur pak: qëndrueshmërinë, kapacitetin e mushkërive, gjumin, gjendjen fizike të përgjithshme, krahasuar me zellin e mëparshëm. Në të tre rastet duket se infeksioni ka ardhur nga shkolla. Për familjet me fëmijë në moshë shkollore, dhoma kthehet më shpesh në vatër infeksionesh se sa për ato familje që nuk kanë fëmijë në shkollë. Megjithatë, tre vjet pas fillimit të pandemisë, qeveria ende nuk po bën pothuajse asgjë për t’i bërë shkollat të sigurta.
Ekziston një argument i fuqishëm që ashtu siç u ndal kolera duke pastruar ujin, Covid-i do të ndalet duke pastruar ajrin. Virusi lulëzon në hapësira të përbashkëta të keq ajrosura veçanërisht në klasa, ku studentët ulen së bashku për periudha të gjata. Një studim zbuloi se sistemet e ventilimit mekanik në klasa reduktojnë rrezikun e infeksionit me 74%.
Rëndësia e ventilimit dhe e filtrimit nuk u humbet zotërinjve tanë. Parlamenti tani ka një sistem të sofistikuar të filtrimit të ajrit, që përfshin precipitues elektrostatikë. Sipas kontraktorit që i vendosi ato, ato sigurojnë që viruset dhe bakteret e ajrit të “mbahen në një minimum absolut brenda hapësirës”. E njëjta gjë vlen edhe për dikasteret qeveritare ku punojnë ministrat. Në Forumin Ekonomik Botëror në Davos këtë muaj, kishte sisteme filtrimi në çdo dhomë, në disa raste duke mbrojtur politikanët që ia kanë mohuar ato popullit të tyre. Është pothuajse sikur ata besojnë se jeta e tyre është më e rëndësishme se e jona.
Standardet e ajrit të pastër që kërkojnë njerëzit e pasur dhe të fuqishëm për veten e tyre duhet të jenë universale, të shtrira në të gjitha shkollat dhe ndërtesat e tjera publike. Në vend të kësaj, ndërsa shkollat private kanë qenë në gjendje të investojnë në ventilimin dhe filtrimin e ajrit, shkollat shtetërore, shumë prej të cilave janë afër falimentimit, mbështeten në disbursimet e qeverisë që janë rreptësisht të racionuara nga një sërë kushtesh të pakuptimta. Është një tjetër ekonomi false klasike. Kostot shtesë të kujdesit shëndetësor të shkaktuara nga valët e përsëritura të infeksionit dhe ndikimet e gjata në shëndet ndoshta të përjetshme për shumë prej të prekurve duhet të tejkalojnë shumë investime në sektorë të tjerë dhe të përqendrohen në investime për të pasur më shumë ajër të pastër.
Por në vend që të ndërmarrim veprime të thjeshta dhe efektive si maska të përshtatshme (N95) në vendet publike, filtrim ajri në hapësira të përbashkëta, ne kemi normalizuar në mënyrë të qëndrueshme një agjent paaftësues masiv. Ka të ngjarë, përfundimisht, të zvogëlohet numri i viteve të cilësisë së jetës për pothuajse të gjithë. Ata që vuajnë versionin ekstrem të kësaj paaftësie, Covid-in e gjatë, trajtohen si pacient të cilët kanë kaluar trauma.
Gjithsesi ka akoma njerëz të cilët nuk duan të vendosin maska pasi që e mendojnë si shkelje të të drejtave dhe lirive të tyre. Por kjo gjë dëmton të tjerët.
Këta janë njerëz që për shkak, të kërcënimeve dhe teorive të tyre konspirative, janë infektuar shumë persona.
Janë personat që në disa raste kanë abuzuar me maskat në rrugë dhe me mjekë e infermierë në spitale. Nëse nuk janë infektuar ende, ata ia atribuojnë fatin e tyre “imunitetit natyror”, në vend që të mos dalin shumë e të jenë kështu të ekspozuar ndaj virusit më tepër se të tjerët.
Unë nuk po sugjeroj që të gjithë ata që nuk mbajnë maskë në transportin publik kanë dështuar në testin e ndjeshmërisë. Kjo tani do të dënonte pothuajse të gjithë popullsinë. Por, pa udhëzim nga qeveria dhe ndryshimi kulturor, kjo mund të provokojë, edhe njerëzit më të sjellshëm të përfundojnë duke u sjellë sikur nuk kanë kujdes për të tjerët.
“Vazhdoni”, “kapërcejeni”: këto janë magjitë e njerëzve që kërkojnë të heqin përgjegjësinë për veprimet e tyre. Kjo është ajo që tha Tony Blair pas luftës në Irak. Kjo është ajo që tha Boris Johnson pasi u kap duke thyer vazhdimisht rregullat. Sigurisht, ne duam urgjentisht të përfundojë. Por nuk po ndodh. Virusi tani është i ngulitur dhe do të vazhdojë të ndryshojë për të shmangur mbrojtjen tone. Ai mund të shkatërrohet vetëm nëse e trajtojmë njëri-tjetrin me respekt dhe kërkojmë standarde universale të ajrit të pastër i cili i bën mirë sistemeve tona imunitare dhe rrjedhimisht shëndetit tone.
A duam vërtet të ulemi dhe të shikojmë ndërsa ky infeksion cenon lirinë tonë për të qenë më mirë me shëndet, duke kaluar një dimër brutal pas një dimri tjetër brutal? Apo të ndërhyjmë atje ku qeveria ka dështuar dhe të normalizojmë shqetësimin e njerëzve që kanë për jetën edhe një herë? Ashtu si të gjitha sfidat e tjera morale me të cilat përballemi, edhe kjo e tillë është tani si sfidë, mbi ne.
/Liberale.al/
