Ekonomi

SHIFRA E DITËS: Mirëqenia e Europës në rrezik, Trump mund ta përkeqësojë

Shkruar nga Liberale

SHIFRA E DITËS: Mirëqenia e Europës në rrezik, Trump mund ta

Analiza - në Evropën Perëndimore, rënia e pritshme e përqindjes së njerëzve në moshë pune në popullsinë e përgjithshme mund të ngadalësojë rritjen vjetore të PBB-së për frymë me një mesatare prej 10,000 dollarë gjatë çerekshekullit të ardhshëm

Shtetet bujare dhe të mirëqenies sociale në Europë po përballen me një tendosje në rritje pasi rritja e dobët ekonomike përplaset me kërkesat në rritje për buxhetet e qeverisë, veçanërisht nga një popullsi në plakje.

Kthimi i Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë vetëm sa shton pasigurinë me të cilën përballet një nga rajonet më të qëndrueshme dhe më të begata në botë.

Presidenti i ardhshëm i SHBA-së do të flasë në takimin vjetor të Forumit Ekonomik Botëror këtë javë. Udhëheqësit e qeverive evropiane dhe të biznesit që mblidhen në qytetin alpin të Davos në Zvicër do të presin të shqetësuar për të mësuar rreth planeve të Trump, përfshirë tarifat për mallrat e importuara dhe luftën në pragun e tyre në Ukrainë.

Shtetet e Bashkuara janë blerësi më i madh i mallrave evropiane dhe tarifat që Trump premtoi gjatë fushatës pritet të ulin rritjen u mundshme në rajon. Edhe kërcënimi i vendosjes së taksave më të larta të importit mund ta bëjë këtë, për shkak të zvarritjes që rezulton në investimet e biznesit pasi kompanitë veprojnë me kujdes, sipas analistëve në Goldman Sachs dhe J.P. Morgan.

Është gjithashtu e pasigurt nëse Europa mund të mbështetet në mbrojtjen e vazhdueshme ushtarake të SHBA-së, teksa Trump kërcënoi në tetor se do të braktisë aleatët e NATO-s - kryesisht shtetet europiane - nëse ata nuk do të rrisin shpenzimet për mbrojtjen.

Në fillim të këtij muaji, ai u bëri thirrje anëtarëve të aleancës ushtarake që të dyfishojnë shpenzimet e mbrojtjes në 5% të prodhimit të tyre të brendshëm bruto, nga udhëzimi aktual prej 2% - nivel që shumë ekonomi evropiane nuk e kanë përmbushur ende.

Shpërndarja e më pak e buxheteve për mbrojtjen i ka lejuar vendet evropiane të shpenzojnë më shumë për shërbimet qeveritare, përfshirë kujdesin shëndetësor dhe përfitimet e papunësisë. Që nga viti 1991, Evropa ka kursyer 1.8 trilion euro, si rezultat i shpenzimeve më të ulëta të mbrojtjes - në një të ashtuquajtur "dividend i paqes" - duke lejuar një zgjerim në shtetet europiane të mirëqenies "në një shkallë që nuk mbështetet nga zhvillimi i përgjithshëm ekonomik". Studiuesit në Institutin Ifo të Gjermanisë shkruan një vit më parë.

Edhe një rritje e vogël e shpenzimeve për mbrojtjen ka të ngjarë të ushtrojë presion mbi financat tashmë të tendosura të qeverisë, të cilat duhet të mbulojnë gjithashtu kërkesa të tjera në rritje.

"Qeveritë evropiane nuk synojnë vetëm për shpenzime më të larta të mbrojtjes, por gjithashtu duhet të investojnë në transformimin e ekonomive të tyre në vështirësi dhe në luftimin e ndryshimeve klimatike," - thanë studiuesit e Ifo. - "Hapësira e kufizuar fiskale i ballafaqon ata me shkëmbime serioze."

Përtej shpenzimeve për mbrojtjen, teknologjitë dhe tranzicionin e energjisë së pastër, Evropa përballet me një kosto tjetër të madhe: plakjen e popullsisë.

“Barra e plakjes është një barrë e vërtetë”, tha Peter Taylor-Gooby, një profesor hulumtues i politikave sociale në Universitetin e Kentit në Angli. Shpenzimet e qeverisë për të moshuarit janë tashmë "pjesa e luanit të shtetit të mirëqenies" në Evropë.

Për të ruajtur sigurimin aktual të pensioneve, ekonomia më e madhe e Evropës duhet të rritet të paktën 2% në vit, sipas CEO të Deutsche Bank, Christian Sewing. Përkundër kësaj ekonomia gjermane është tkurrur gjatë dy viteve të fundit.

Për Europën në tërësi, rënia e nivelit të lindjeve dhe rritja e numrit të pensionistëve pasi njerëzit jetojnë më gjatë do të thotë kontribute më të ulëta nga punëtorët por edhe prodhim më i ulët dhe më shumë shpenzime qeveritare për të moshuarit. Kjo lë më pak mundësi për të investuar në trajnime dhe teknologji për të rritur produktivitetin dhe për të ofruar rritjen ekonomike - si dhe për të siguruar të ardhurat nga taksat - të nevojshme për të ruajtur shtetet e mirëqenies.

“Për të vazhduar të paguajmë për pensionet dhe kujdesin shëndetësor (për të moshuarit), ne duhet të sakrifikojmë për të ardhmen, e cila është investimi në arsim, investimi tek fëmijët, investimi në kërkimin dhe zhvillimin,” tha Bruno Palier, drejtor kërkimor i Qendrës për Studime Evropiane dhe Politika Krahasuese në “Sciences Po” në Paris. "Këtu duhet të jetë frika."

McKinsey vlerëson se në Evropën Perëndimore, rënia e pritshme e përqindjes së njerëzve në moshë pune në popullsinë e përgjithshme mund të ngadalësojë rritjen vjetore të PBB-së për frymë me një mesatare prej 10,000 dollarë gjatë çerekshekullit të ardhshëm.

Për të ruajtur të njëjtën rritje të standardeve të jetesës që është parë që nga vitet 1990, McKinsey llogarit se produktiviteti, i përcaktuar si GDP-ja për orë pune, në ekonomitë më të mëdha të Evropës do të duhej të rritet me dy deri në katër herë me ritmin e dekadës së kaluar deri në 2050.

Siç shihet, rritja e produktivitetit në Evropë në fakt po ngadalësohet. Kjo do ta bëjë më të vështirë ruajtjen e ofrimit të mirëqenies sociale, e cila në shumë vende evropiane është më bujare se në ekonomitë e tjera të përparuara, sipas të dhënave nga Organizata për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim.

“Nëse nuk mund të rrisim produktivitetin, rrezikojmë të kemi më pak burime për shpenzimet sociale”, tha presidentja e Bankës Qendrore Evropiane, Christine Lagarde në një fjalim në nëntor të mbajtur vetëm disa javë pasi Trump fitoi mandatin e tij të dytë në detyrë.

"Mënyra jonë europiane (e mbrojtjes sociale) tani është nën presion,"- paralajmëroi ajo. “Ne duhet të përshtatemi shpejt me një mjedis gjeopolitik në ndryshim dhe të rifitojmë terrenin e humbur në konkurrencë dhe inovacion. Dështimi për ta bërë këtë mund të rrezikojë aftësinë tonë për të gjeneruar pasurinë e nevojshme për të mbështetur modelin tonë ekonomik dhe social.”

Referenca: CNN

/Liberale.al/

 

Liberale Newsroom

Poll
SHQIPENGLISH