Pothuajse dy të tretat e ujit të BE-së në gjendje të papërdorshme, tregon raporti. Rritet presioni mbi bujqësinë dhe industrinë për të reduktuar ndotjen dhe për të ulur pjesën e saj të përdorimit nga 59%
Mungesa e ujit prek një të pestën e tokës së BE-së dhe pothuajse një të tretën e popullsisë së saj çdo vit tregon raporti i Bashkimit Europian për gjendjen e ujit, dhe deri në dy të tretat mbetet e papërdorshme për konsum.
Stresi në rritje mbi furnizimin vë në rrezik industri të tilla si tekstile dhe bujqësi dhe rrit efektet vdekjeprurëse të motit ekstrem, tha Agjencia Evropiane e Mjedisit në një raport të fundit.
Evropa është kontinenti me ngrohjen më të shpejtë në botë, pjesërisht për shkak të afërsisë me Arktikun, ku shkrirja e akullit ekspozon tokën e errët, që thith nxehtësinë dhe përforcon ngrohjen. Si rezultat, ajo ka përjetuar ngjarje më ekstreme të motit, duke përfshirë përmbytje më të shpeshta dhe vdekjeprurëse, si dhe thatësira.
EEA gjithashtu tërhoqi vëmendjen për ndotjen e tepërt në ujërat e bllokut, të shkaktuar kryesisht nga industria dhe bujqësia.
Pothuajse dy të tretat e ujërave sipërfaqësore të Evropës, si liqenet dhe lumenjtë, nuk ishin në një gjendje të mirë ekologjike, tha agjencia, me vendet duke përfshirë Suedinë, Gjermaninë dhe Poloninë ndër vendet më të prekura.
Një shkak kryesor i niveleve të larta të ndotjes së ujit erdhi nga merkuri i prodhuar nga prodhimi i energjisë me qymyr, retardantët e brominuar të zjarrit dhe pesticidet bujqësore që hyjnë në furnizimet me ujë.
Ministrat e mjedisit të BE-së të 21 vendeve nga blloku 27 anëtarësh i shkruan Komisionit Evropian në korrik, në kulmin e krizës së furnizimit me ujë gjatë verës, duke kërkuar "veprime konkrete" për të rritur sigurinë dhe qëndrueshmërinë e ujit. Rritja e tensioneve mbi aksesin e ujit është vërejtur veçanërisht në vendet e Evropës Jugore si Italia, Greqia dhe Spanja.
Dy vendet fqinje po tentojnë të marrin burimet e uiit të pijshëm në Shqipëri siç është Syri i Kaltër, përmes marrëveshjeve me qeverinë shqiptare. E ndërsa vendet fqinje po kërkojnë ti japin zgjidhje më optimale krizës është e pashpjegueshme sesi zonat urbane në vendin tonë nuk sigurojnë ujë të pijshëm për qytetarët, edhe pse për nga sipërfaqja Shqipëria është një nga katër vendet me më shumë burime natyrore.
Në disa rajone spanjolle, banorët u përballën me kufizime për furnizimet me ujë për turistët dhe fermerët. Ndërsa urgjenca u përkeqësua gjatë korrikut dhe gushtit në Mesdhe, pjesë të Spanjës dhe ishujt grekë e italianë vendosën gjithashtu racionimin e rreptë ditor të ujit.
"Ne po vëzhgojmë thatësira më ekstreme dhe presim që situata të përkeqësohet në të ardhmen," tha Trine Christiansen, kreu i grupit të ujërave të ëmbla dhe mjedisit të EEA. “Kjo nuk është një situatë për të cilën politika ujore e Evropës na ka përgatitur mirë.”
Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen foli për një "iniciativë për elasticitetin ndaj ujit" në shtator të vitit të kaluar, por më pas u anulua mes protestave nga fermerët mbi barrën e mundshme administrative.
Von der Leyen ka premtuar një Strategji Evropiane të Rezistencës ndaj Ujit në udhëzimet për mandatin e ardhshëm të komisionit, i cili duhet të fillojë këtë vit, "për të siguruar që burimet të menaxhohen siç duhet, dhe të adresohet po ashtu siç duhet mungesa".
Komisioni ka hapur më shumë se 500 procedura kundër shteteve anëtare për shkelje të rregullave të ujit që nga viti 1999.
Raporti i EEA tregoi se bujqësia ishte deri tani konsumatori më i madh i ujit në BE, duke përdorur 59 përqind të furnizimit krahasuar me 13 përqind për familjet dhe shërbimet.
Ftohja e termocentraleve përbën pjesën më të madhe të nxjerrjes së ujit, tha EEA, por nuk konsumonte aq shumë sa bujqësia sepse pjesa më e madhe e ujit të përdorur në prodhimin e energjisë elektrike kthehet sërish në mjedis.
Urgjenca e ujit bëhet pjesë e ritualit të verës
Shtetet ishullore, Malta dhe Qipro janë vendet më të privuara nga uji në BE.
EEA shtoi se në disa zona të Evropës Jugore “pavarësisht përdorimit të lartë të ujit”, konsumi i ujit për vaditje ka vazhduar të rritet, duke shkuar me 8 për qind që nga viti 2010.
“Ekziston një nevojë serioze për të ndryshuar praktikat bujqësore...për të reduktuar ndotjen dhe për të përshtatur bujqësinë me përdorimin më të ulët të ujit”, tha Christiansen.
Rritja e stresit të ujit gjithashtu ka të ngjarë të rezultojë në kosto të larta për t'u marrë me zjarret, thatësirat dhe përmbytjet. Thatësirat dhe zjarret në mbarë BE-në në vitin 2022 rezultuan në dëme që kapnin një vlerë prej 40 miliardë eurosh, sipas EEA, ndërsa Qendra e Përbashkët Kërkimore e Komisionit Evropian ka parashikuar se dëmet e drejtpërdrejta nga përmbytjet ka të ngjarë të rriten gjashtëfish deri në vitin 2100.
Një raport i veçantë i publikuar nga Water Europe tha se nevojiteshin 255 miliardë euro investime në infrastrukturën ujore të Evropës gjatë gjashtë viteve të ardhshme nëse vendet e BE-së do të pajtoheshin me standardet e BE-së për pastërtinë dhe furnizimin me ujë.
