Në vitin 2024, SHBA shpenzoi gati 1 trilion dollarë në buxhetin e saj të mbrojtjes, e barabartë me 3.4% të PBB-së. Ndërsa, vendet e tjera anëtare të NATO-s në Europë dhe Kanadaja shpenzuan mesatarisht 2% të PBB-së për mbrojtjen. Ndërsa buxhetet e mbrojtjes të NATO-s kanë rënë ndjeshëm që nga Lufta e Ftohtë, shpenzimet ushtarake të Rusisë janë rritur me 227% që nga viti 2000 dhe ato të Kinës janë rritur me 566%.
Shqipëria dhe shpenzimet e vendeve të NATO-s
Sipas analizës së shpenzimeve ushtarake në raport me GDP-në, Shqipëria shpenzon aktualisht diçka më shumë se 2 për qind, ose për nga mundësitë ekonomike më shumë se Italia dhe Spanja, gati po aq sa Mali i Zi, Holanda, Franca dhe Turqia.
Kryeministri britanik Keir Starmer njoftoi të martën se shpenzimet e mbrojtjes në Mbretërinë e Bashkuar do të rriteshin nga 2.3 për qind të PBB-së në 2.5 për qind deri në vitin 2027, me një "ambicie" të mëtejshme për të arritur 3 për qind deri në fillim të viteve 2030 . Kryeministri i Britanisë së Madhe pranoi se planet ishin përshpejtuar nga kritikat e Donald Trump ndaj Ukrainës dhe kërcënimet për tërheqjen e garancive të sigurisë nga Evropa. Starmer do të fluturojë për në Uashington, DC këtë të mërkurën për bisedime me presidentin amerikan, ku do të kërkojë të bindë zotin Trump se Europa ka një plan për të siguruar paqen në Ukrainë.
Franca dhe Gjermania shpenzojnë të dyja rreth 2 për qind të PBB-së për mbrojtjen. Por Merz ka hapur kohët e fundit bisedimet për të miratuar një fond të mbrojtjes emergjente prej 200 miliardë euro, ndërsa Macron i tha zotit Trump në fillim të kësaj jave se Evropa ishte gati të "rrisë" shpenzimet e mbrojtjes.
15 buxhetet më të mëdha të mbrojtjes, në vitin 2024
Analiza e 15 buxheteve më të mëdha të mbrojtjes në vitin 2024, bazuar në të dhënat nga Instituti Ndërkombëtar i Studimeve Strategjike, tregon se Ukraina, një vend i përfshirë prej tre vitesh në luftë shpenzoi për vitin 2024 gati tri herë më pak se Arabia Saudite për mbrojtjen.
Këtu janë buxhetet më të mëdha të mbrojtjes në mbarë botën, duke ilustruar dominimin e vazhdueshëm të Amerikës të fuqisë së fortë mes konflikteve gjeopolitike të shpalosura:
Siç tregon tabela, SHBA shpenzon aq sa 12 buxhetet e ardhshme më të mëdha të mbrojtjes së bashku
Sot, vetëm pesë kontraktorë kryesorë marrin 86% të shpenzimeve të Pentagonit krahasuar me 51 kontraktorë që u ndanë 6% të shpenzimeve të mbrojtjes në fund të Luftës së Ftohtë. Me sa duket, ky përqendrim ka nxitur mbishpenzimet dhe fitimet më të ulëta të produktivitetit.
Në një epokë të re, administrata Trump ka shkarkuar udhëheqës të lartë në ushtri, marinë, roje bregdetare dhe forcë ajrore. Edhe avokatët e lartë u larguan papritmas. Besohet se në total, Pentagoni mund të largojë 8% të personelit të tij.
Në vendin e dytë renditet Kina, me një buxhet prej 235 miliardë dollarësh për mbrojtjen. Megjithatë, në bazë të barazisë së fuqisë blerëse, ajo qëndron në 477 miliardë dollarë kur përshtatet për kosto më të ulëta. Në total, modernizimi ushtarak kinez përfshin 600 koka bërthamore operacionale që parashikohet të arrijnë në 1000 deri në vitin 2030, ndërsa vendi aziatik fokusohet gjithnjë e më shumë në ribashkimin me Tajvanin.
Rusia ka buxhetin e tretë më të madh të mbrojtjes në rang global, me 146 miliardë dollarë, që përfaqëson 6% të të ardhurave kombëtare të vendit – përqindja më e lartë që nga Lufta e Ftohtë. Ashtu si Kina, kjo shifër është shumë më e lartë në terma realë të fuqisë blerëse, duke u rritur në 461 miliardë dollarë. Sot, arsenali bërthamor i Rusisë rivalizon SHBA-në me 5000 koka luftarake, pavarësisht se është një ekonomi e mesme.
Vendi Buxheti i Mbrojtjes 2024 (USD)
SHBA 968,0 miliardë dollarë
Kina 235,0 miliardë dollarë
Rusia 145,9 miliardë dollarë
Gjermania 86,0 miliardë dollarë
MB 81,1 miliardë dollarë
Indi 74,4 miliardë dollarë
Arabia S. 71.7 miliardë dollarë
Franca 64.0 miliardë dollarë
Japonia 53.0 miliardë dollarë
Koreja e J. 43,9 miliardë dollarë
Australia 36,4 miliardë dollarë
Italia 35.2 miliardë dollarë
Izraeli 33,7 miliardë dollarë
Ukraina 28,4 miliardë dollarë
Polonia 28,4 miliardë dollarë
