Globi

Shkencëtarët zbulojnë substancat e veçanta që përdornin egjiptianët e lashtë për të mumifikuar të vdekurit

Shkruar nga Liberale

Nga rrënojat e një punishteje balsamimi, shkencëtarët kanë zbuluar substancat dhe përzierjet që përdornin egjiptianët e lashtë për të mumifikuar të vdekurit.

Ndërsa studiuesit kishin mësuar më parë emrat e substancave të përdorura për balsamimin e të vdekurve nga tekstet egjiptiane,  por deri vonë ata vetëm hamendësonin se cilëve përbërës dhe materiale u referoheshin. Tani, analiza molekulare e mbetjeve nga një vend i zbuluar në vitin 2016 në Saqqara, një varrezë e lashtë, ka zbuluar disa përgjigje.

Gjithsej 121 enë u gjetën nga punishtja nëntokësore e balsamimit, e cila u përdor në shekullin e shtatë dhe të gjashtë para Krishtit. Në hulumtimin e botuar të mërkurën në revistën shkencore "Nature", shkencëtarët me bazë në Gjermani dhe Egjipt studiuan mbetjet organike në 31 prej tenxhereve që ishin etiketuar më qartë.

Ata zbuluan se egjiptianët e lashtë përdornin një shumëllojshmëri të gjerë substancash për të lyer trupin pas vdekjes, për të reduktuar erërat e pakëndshme dhe për ta mbrojtur atë nga kërpudhat, bakteret dhe kalbëzimi. Materialet e identifikuara përfshijnë vajra bimore si dëllinja, selvi dhe kedri (pemë halore), si dhe rrëshira duke përfshirë pemët e fëstëkut, yndyrën shtazore dhe dyllin e bletës.

Arkeologët ishin gjithashtu në gjendje të përcaktonin se cilat substanca të veçanta përdoreshin për të ruajtur pjesë të ndryshme të trupit. (Rrëshira e fëstëkut dhe vaji i kastorit, për shembull, përdoreshin vetëm për kokën.)

"Isha i magjepsur nga kjo njohuri kimike," tha në një konferencë për shtyp Philipp Stockhammer, një profesor i arkeologjisë prehistorike të Mesdheut Lindor në Universitetin Ludwig Maximilian në Mynih dhe bashkëautor i hulumtimit.

“Ata… e dinin se çfarë substanca duhej të vendosnin në lëkurë – substanca antibakteriale, antifungale – për ta mbajtur lëkurën të ruajtur sa më mirë pa pasur ndonjë sfond mikrobiologjik, pa ditur as për bakteret. Kjo njohuri e madhe u grumbullua me shekuj.”

Gjetjet gjithashtu përfshinin substancën e referuar nga egjiptianët e lashtë si "antiu" dhe është përkthyer si temjan, ishte një përzierje e një sërë përbërësish të ndryshëm: një përzierje vaji kedri, vaji dëllinjë dhe selvi dhe yndyrna shtazore.

Përbërësit e përdorur në punëtori ishin të ndryshme dhe me burim jo vetëm nga Egjipti, por shumë më larg. Ndërsa shumë nga substancat ishin nga i gjithë Mesdheu, ata gjetën gjithashtu mbetje të çamçakëzit dhe rrëshirës, të cilat me gjasë vinin nga pyjet e Azisë Juglindore, ose ndoshta nga rajonet tropikale të Afrikës.

Kjo, thanë studiuesit, zbuloi shkëmbimin e mallrave në distanca të gjata – megjithëse duhej bërë më shumë punë për të kuptuar vetitë e sakta të këtyre substancave dhe pse ato vinin nga kaq larg./Liberale.al

Liberale Newsroom

Poll
SHQIPENGLISH