Globi

Sëmundjet tek fëmijët varen nga seksi, udhëzuesi i parë nga pediatrit

Shkruar nga Liberale
Sëmundjet tek fëmijët varen nga seksi, udhëzuesi i parë

Të ndryshme që në lindje. Në funksionimin e sistemit imunitar, por edhe në rrafshin neuropsikiatrikë dhe të sjelljes, me specifika që mjekët, madje edhe prindërit i dinë.

Meshkujt dhe femrat nuk janë të njëjtë në planin shëndetësor, për shkak të përhapjes së sëmundjeve, reagimit ndaj terapive, prognozës. Disa dallime shfaqen herët në jetë, të tjera bëhen më të dukshme pas pubertetit dhe në moshë madhore. Kështu është edhe bronkioliti, i cili prek fëmijët nën 2 vjeç, teksa  ka një incidencë më të lartë tek meshkujt, të cilët gjithashtu kanë një rrezik 50% më të lartë për të zhvilluar një formë të rëndë se femrat. Ndërsa mundësia e përjetimit të pubertetit të parakohshëm është 10 deri në 20 herë më e lartë tek vajzat sesa tek djemtë. Dhe nëse skolioza është deri në 7 herë më e përhapur tek vajzat, çrregullimet e spektrit të autizmit janë 4 herë më të shpeshta tek djemtë.

Për t'i ndihmuar prindërit të orientohen, Shoqata Italiane e Pediatrisë, me rastin e Kongresit të 77-të, që po zhvillohet në Sorrento, nxori në treg Udhëzuesin e parë për dallimet gjinore në moshën pediatrike, i disponueshëm në faqen e internetit të shoqërisë shkencore. Annamaria Staiano – thotë se ka patologji edhe në fushën e pediatrisë, në të cilat vërehen dallime midis dy gjinive: njohja e tyre mund të përmirësojë parandalimin, prognozën dhe të reduktojë komplikimet. “Statistikat dhe numrat nuk na shpjegojnë ende nëse shkaku i këtyre dallimeve qëndron në faktorë gjenetikë, metabolikë, hormonalë, mjedisorë apo faktorë të tjerë ”  – shton Isabella Tarissi de Jacobis, sekretare e grupit të studimit për mjekësinë gjinore të SIP.

“Ndjeshmëria jo vetëm e mjekëve, por edhe e prindërve ndaj kësaj qasjeje të re – vazhdon ai – mund të krijojë sinergjinë e duhur në mënyrë që një rrugë klinike e diferencuar dhe e orientuar nga gjinia të bëhet gjithnjë e më konkrete” . Sistemi imunitar funksionon ndryshe tek meshkujt dhe femrat: tek këta të fundit është në fakt më “efikas” . Ndryshimet janë më pak të theksuara në moshën pediatrike, megjithatë disa ndryshime shfaqen që në moshat më të hershme të jetës. Të porsalindurit meshkuj dhe foshnjat janë më të ndjeshëm ndaj infeksioneve të frymëmarrjes, ndërsa nga ana tjetër rritja e reaktivitetit të sistemit imunitar tek femrat mund të çojë në shfaqjen e autoimunitetit.

Femrat përbëjnë pothuajse 80% të rasteve me “lupus eritematoz” sistemik dhe sëmundje autoimune të tiroides. Një tjetër patologji që e sheh seksin mashkull më të pafavorizuar është sëmundja “Kawasaki”, për të cilën është folur vitin e fundit për lidhjen e saj me MIS-C, një ndërlikim pediatrik i Covid. Ndërsa vajzat janë më të pafavorizuara për disa patologji të sistemit skeleto-artikular dhe gjithashtu për sëmundjen celiake. Edhe çrregullimet e autizmit janë më të zakonshme tek meshkujt.

/Liberale.al/

Liberale Newsroom

Poll
SHQIPENGLISH