Holanda nuk do të mbështesë mbajtjen e konferencës së parë ndërqeveritare Shqipëri-BE, ndërsa do të votojë pro hapjes së negociatave me Maqedoninë e Veriut
Holanda ka dalë me qëndrimin zyrtar, sipas të cilit nuk do të mbështesë mbajtjen e konferencës së parë ndërqeveritare Shqipëri-BE nëse më parë nuk plotësohen disa kushte.
Dokumenti i Qeverisë holandeze është dorëzuar në Parlamentin vendas për miratim. Sipas këtij dokumenti, mbështetet hapja e negociatave për Maqedoninë e Veriut, por i njëjti proces vlerësohet i parakohshëm për Shqipërinë.
Qeveria holandeze e sheh si të parakohshëm qëndrimin e Komisionit Europian për Shqipërinë se vendi ka bërë përparim vendimtar dhe se është afër përmbushjes së kushteve të vendosura nga Këshilli për KPN-në e parë.
Në një dokument, ku shpreh mendimin e saj për gjetjet e progres-raportit për Shqipërinë nga Komisioni Europian, Holanda vlerëson arritjet e deritanishme të vendit, por thotë se kushtet e vëna nga Këshilli në mars 2020 për konferencën e parë ndërqeveritare duhet të përmbushen bindshëm.
“Qeveria ndan analizën e Komisionit se Shqipëria ka treguar përparim në fusha të ndryshme, por përfundimi i Komisionit se pothuajse të gjitha kushtet janë përmbushur është i parakohshëm,” thuhet në vlerësimin e qeverisë holandeze, të cilin Euroneës Albania e disponon.
Pikat kryesore të marra në shqyrtim lidhen me ligjin zgjedhor, reformën në drejtësi, korrupsionin, krimin e organizuar, lirinë e medias, azilkërkuesit.
Reforma në Drejtësi
Sipas Komisionit Europian institucionet e reja gjyqësore kanë mbushur vendet e lira në Gjykatën e Lartë dhe Gjykatën Kushtetuese, duke lejuar që një nga Dhomat e Gjykatës së Lartë të funksionojë. Me katër anëtarët e tanishëm, Gjykata Kushtetuese nuk ka ende një kuorum, por bazuar në udhëzimet nga opinioni i Komisionit të Venecias, vendet e lira të kërkuara mund të plotësohen.
Qeveria Holandeze ndan vlerësimin e Komisionit se ende nuk ka kuorum për Gjykatën Kushtetuese dhe se duhet bërë përparim i mëtejshëm në lidhje me rishikimin e ligjit të medias bazuar në mendimin e Komisionit të Venecias. Pavarësisht emërimit të disa jo-magjistratëve, Gjykata e Lartë nuk është ende në gjendje të marrë në shqyrtim të gjitha çështjet.
SPAK & BKH
KE thotë se Struktura Speciale Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) është ngritur plotësisht, përfshirë Zyrën e Prokurorisë Speciale (SPO) e cila kryen detyrat e rëndësishme hetimore. Është emëruar edhe Drejtori i Byrosë Kombëtare të Hetimit (BKH).
Holanda shprehet se “është pozitive që drejtori i Byrosë Kombëtare të Hetimit (NBI) është emëruar, por mbetet e rëndësishme që inspektorët e nevojshëm të emërohen dhe trajnohen”.
Vetingu
Komisioni gjykon se kontrolli i gjyqtarëve dhe prokurorëve vazhdon në mënyrë të qëndrueshme dhe po bëhet përparim në luftën kundër korrupsionit, raporton Komisioni. Përpjekjet për të krijuar një histori solide (track record) janë në vazhdim, megjithëse mbetet një qëllim afatgjatë që kërkon akoma përpjekje të mëtejshme të strukturuara dhe të qëndrueshme.
Holanda megjithatë kërkon që përtej hapave kryesorë të ndërmarrë në fushën e shqyrtimit të gjyqtarëve të lartë dhe prokurorëve, procesi nuk po çon ende mjaftueshëm në dënime aktuale të gjyqtarëve të akuzuar për aktivitete kriminale gjatë shqyrtimit.
Korrupsioni, Krimi, Kanabisi
Në përgjithësi, korrupsioni mbetet i përhapur dhe është një problem serioz, paraqet Komisioni. Shqipëria gjithashtu ka bërë përparim të mirë në luftën kundër krimit të organizuar, duke përfshirë bashkëpunimin me Shtetet Anëtare të BE, dhe përmes zbatimit të rekomandimeve të planit të veprimit të Task Forcës së Veprimit Financiar (FATF). Si në vitet e mëparshme, Shqipëria po bën përparim të mirë në luftën kundër kultivimit dhe tregtimit të kanabisit. Bashkëpunimi ndërkombëtar i policisë gjithashtu duhet të vazhdohet, veçanërisht në fushën e luftimit të pastrimit të parave dhe zbatimit të mëtejshëm të planit të veprimit FATF.
Holanda shprehet se korrupsioni mbetet një problem i madh dhe i përhapur, që do të vazhdojë të kërkojë vëmendje në vitet që vijnë. Në këtë kontekst, është pozitive që SPAK tani është plotësisht funksional. Raporti i fundit nga Grupi i Shteteve Kundër Korrupsionit (GRECO) konkludon se Shqipëria ka zbatuar si duhet 9 nga 10 rekomandime. Kjo tregon se Shqipëria po punon për të luftuar korrupsionin. Por Shqipëria duhet të ndërmarrë hapa të mëtejshëm për të ndërtuar një histori solide (track record) në hetimin, ndjekjen penale dhe dënimin përfundimtar të korrupsionit dhe krimit të organizuar në të gjitha nivelet.
Migrimi i paligjshëm
Komisioni raporton se numri i kërkesave të pabazuara për azil nga shqiptarët në BE ka rënë, por numri mbetet i lartë dhe kërkon përpjekje të vazhdueshme dhe të vazhdueshme, përfshirë adresimin e fenomenit të azilkërkuesve të mitur të pashoqëruar. “Shqipëria ka vazhduar përpjekjet e saj për të kundërshtuar kërkesat e pabazuara për azil dhe ka forcuar dialogun dhe bashkëpunimin me vendet më të prekura,” thotë Komisioni.
Sipas qeverisë holandeze, progres është bërë edhe në trajtimin e krimit të organizuar dhe migrimit. Bashkëpunimi me autoritetet shqiptare për të luftuar migracionin e parregullt vazhdon të zhvillohet normalisht. Bashkëpunimi i mirë mbetet i domosdoshëm për arsyet e përmendura nga Komisioni, por edhe për të trajtuar problemet lidhur me migrimin e paligjshëm (climbers- kalojne kufirin ne menyre te palighshme NL-Angli). Ndjekja e rekomandimeve të FATF është zbatuar gjithashtu në mënyrë të arsyeshme sipas planit dhe Shqipëria ka marrë pjesë në disa operacione policore ndërkombëtare.
Qeveria holandeze do t’ia dërgojë parlamentit vlerësimin e paketës së zgjerimit, e cila do të ndiqet nga një debat më 3 nëntor. Më pas vlerësimi do të diskutohet në mbledhjen e Këshillit Evropian.
Krimi shqiptar në Holandë, ministri i jashtëm holandez jep shifrat
Ministri i jashtëm holandez, Stef Blok i është përgjigjur Komisionit të përhershëm parlamentar për Çështjet Evropiane lidhur me disa shqetësimet kyçe të Holandës për Shqipërinë.
Pyetjes “Sa shqiptarë janë dënuar në Holandë gjatë dy viteve të fundit?” – Ministria e Jashtme holandeze i përgjigjet me këto shifra:
“Në vitin 2018, 298 persona të lindur në Shqipëri u dënuan për kryerjen e veprave penale, 3 prej të cilëve nuk u dënuan. Në atë vit, 32 persona të lindur në Shqipëri u dënuan për shkelje administrative. Në vitin 2019, 220 persona të lindur në Shqipëri u dënuan për vepër penale, 1 prej të cilëve nuk u dënua. Në atë vit, 84 persona të lindur në Shqipëri u dënuan për shkelje administraitve, 4 prej të cilëve nuk u dënuan.”
Në vitin 2020, nga janari në shtator, 97 persona të lindur në Shqipëri u dënuan për vepër penale. Në atë vit, 74 persona të lindur në Shqipëri u dënuan për shkelje administrative, 2 prej të cilëve nuk u dënuan, raportohet nga Blok.
Lidhur me shqiptarët e dëbuar nga Holanda në dy vitet e fundit, Shërbimi i Riatdhesimit vendas bën me dije se në vitin 2019, 184 shtetas me kombësi shqiptare u detyruan të largoheshin nga Holanda për në vendin e tyre të origjinës. Në periudhën janar-shtator të vitit 2020 kjo shifër ishte 41 shtetas me kombësi shqiptare.
“Në 2019, 524 shtetas të huaj me kombësi shqiptare gjithashtu u larguan nga Holanda në mënyrë të pavarur në vendin e tyre të origjinës. Në periudhën janar – shtator 2020, kjo shifër ishte 154,” njofton Ministrja e Jashtme holandeze.
Krimi në Shqipëri
Lidhur me krimin e organizuar në Shqipëri, në përgjigjet e tij ministri Blok citon progres-raportin e KE.
Gjatë vitit 2019 vendi ngriti 13 akuza krahasuar me 5 të vitit 2018, ndërsa çështjet e referuara në Prokurori ishin më të larta. Ndërsa numri i dënimeve në shkallën e parë është i konsiderueshëm duke marrë parasysh akuzat, për vitin 2019 vetëm 1 dënim për krimin e organizuar u dha në apel.
Në lidhje me krimin e rëndë, komiteti raporton se 1,804 raste të reja në lidhje me trafikimin njerëzor, pastrimin e parave dhe prodhimin dhe trafikimin e drogës iu referuan Shërbimit të Prokurorisë Publike në 2018 dhe një numër i ngjashëm në 2019.
Nga këto raste, 551 rezultuan në padi në 2018 dhe 507 në 2019. Ka pasur gjithashtu 698 dënime përfundimtare në 2018 dhe 308 në 2019. Nga këto, 68.9% ishin të lidhura me drogën në 2018 dhe 68% në 2019, pasuar nga pastrimi i parave, trafiku i automjeteve, falsifikimi i parave dhe trafikimi i qenieve njerëzore.
Niveli i ulët i dënimeve të zyrtarëve të lartë të akuzuar për korrupsion është gjithashtu një shqëtësim për Holandën. Ndonëse vlerësohet se në Shqipëri po bëhet përparim në luftën kundër korrupsionit dhe se raporti i fundit i GRECO arrin në përfundimin se Shqipëria ka zbatuar si duhet 9 nga 10 rekomandime, Holanda ende i ka sytë nga konkretizimi i angazhimeve.
Në vitin 2019 ka pasur dy dënime përfundimtare për korrupsion pasiv nga gjyqtarët, prokurorët dhe / ose zyrtarë të tjerë në institucionet gjyqësore.
Në 2019, kishte gjithashtu 262 dënime të shkallës së parë që përfshinin zyrtarë të nivelit të ulët ose të mesëm, përveç 294 dënimeve të shkallës së parë në 2018.
Në 2019, kishte gjithashtu 246 dënime përfundimtare në apel që përfshinin zyrtarë të nivelit të ulët ose të mesëm përfshirë, përveç 289 dënimeve përfundimtare në 2018.
Përpjekjet për të krijuar një histori solide (track record) vazhdojnë, megjithëse mbetet një qëllim afatgjatë që kërkon akoma përpjekje të mëtejshme të strukturuara dhe të qëndrueshme.
Shpresat për përmirësim të kësaj panorame nga ana e ndërkombëtarëve janë varur tek SPAK, i cili shihet si mjeti kryesor për luftimin e korrupsionit për Shqipërinë. /Gazeta Liberale
