Nga Red Varaku
Ajo që i mungon shpesh analizës në lidhje me interpretimin dhe dekriptimin e axhendës Amerikane në Ballkanin Perëndimor është roli i Marrëveshjes së Washington-it në zhvillimet rajonale.
Marrëveshje që u firmos nga kryeministri i Kosovës Avdullah Hoti dhe presidentit i Serbisë Aleksandër Vuçiç në prani dhe nën garancinë e Presidentit Amerikan Donald Trump.
Sot kjo Marrëveshje përbën bazën dhe piketat kryesore të shinave ku do të vendoset ky rajon, për të përfunduar më pas në Bashkimin Europian dhe garanti kryesor i egzekutimit të këtij plani për integrimin e rajonit në BE mbeten SHBA-të. Këto piketa që janë kthyer në shtylla të ngrehinës ku do të ngrihet dhe po ngrihet projekti i paqes dhe stabilitetit për rajonin me investim të pastër Amerikan përbëjnë dhe gurthemelin e analizës së zhvillimeve të fundit gjeopolitike.
Mungesa e analizës së pasojave të kësaj marrëveshjeje në ekuacionin që po vendos të ardhmen e BP, shpesh na çon në përfundime të gabuara në lidhje me të ardhmen e këtij rajoni , çka ka prodhuar dhe spekulime që po i bëjnë një dëm të jashtëzakonshëm perceptimit për rajonin, duke i shërbyer, jo rrallë mbase dhe në mënyrë të pavetëdijshme dhe interesave ruse.
Ndaj, është e nevojshme që t’i rikthehemi shpesh kësaj marrëveshjeje për të risjellë në vëmendje vizionin Amerikan për të ardhmen e Ballkanit Perëndimor, sepse ajo që ka ndryshuar nga firmosja e asaj marrëveshjeje është vërtetë thelbësore.
Ndryshimi më thelbësor që ka prodhuar kjo Marrëveshje qëndron në faktin që Serbia ka pranuar të marrë pjesë në një projekt Amerikan ,që natyrshëm e shkëput atë nga influenca ruso-kineze dhe e fut nën ombrellën e Perëndimit.
Një projekt, fundi i të cilit prodhon në mënyrë të pashmangshme sovranitetin dhe njohjen reciproke të Kosovës dhe për pasojë shpejton integrimin në Bashkimin Europian, çka është dhe kryeobjektivi Amerikan për rajonin.
Pra, ajo që duhet të kuptojmë është që kjo marrëveshje shënon një kapërcim historik nga ana e Serbisë.
Vendimi i saj për të braktisur Portin e Selanikut , që është tërësisht nën administrimin e kinezëve dhe për t’iu bashkuar porteve Amerikane në Shqipëri, nëpërmjet autostradave dhe hekurudhave që do kalojnë në Kosovë, është një qëndrim shumë domethënës gjeopolitik.
Ky zhvillim e kthen Shqipërinë dhe Kosovën në një faktor politik dhe ekonomik të pazëvendësueshëm rajonal, sepse e detyron Serbinë të varësohet nga Shqipëria dhe Kosova në kuptimin e daljes në det, duke i kthyer Shqipërinë dhe Kosovën në faktorë gjeostrategjikë të padiskutueshëm të projektit Amerikan për Ballkanin Perëndimor, ndërsa Serbinë e shkëput nga Kina dhe Rusia jo vetëm në kuptimin ekonomik, por edhe atë politik.
Një element tjetër që nuk duhet të risjellim në vëmendje është njohja e Kosovës nga aleati më i madh i SHBA-ve ,Izraeli, pikërisht si pasojë e kësaj marrëveshjeje. Çka në kuptimin simbolik shpreh edhe një herë vendosmërinë e Perëndimit për të garantuar sovranitetin e Kosovës, dhe kjo në të njëjtën tavolinë ku po firmoset një marrëveshje midis Serbisë dhe Kosovës.
Gjithashtu, ajo që shumë analistë sikur “harrojnë “ të sjellin në vëmendjen e opinionit publik, është fakti se në këtë marrëveshje përcaktohet që-“të dyja palët do t’i bashkohen “zonës së mini-Schengenit”, të shpallur nga Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut në tetor të vtit 2019 dhe do t’i shfrytëzojnë plotësisht përfitimet nga ajo”. Pra, Minischengen ose ndryshe Ballkani i Hapur jo vetëm nuk kundërshtohet nga SHBA-të, por përkundrazi SHBA-të e nxisin pjesëmarrjen e vendeve të Ballkanit Perëndimor në këtë projekt.
Pikat e tjera të marrëveshjes edhe pse të rëndësishme, kanë rëndësi periferike, sepse nuk e cënojnë thelbin e Marrëveshjes së Washington-it, e cila lidhet me kryelajmin e kësaj Marrëveshjeje, vendimin e Serbisë për t’iu shkëputur influencës ruso-kineze dhe për t’iu bashkuar Aleancës Perëndimore që udhëhiqet nga SHBA-të.
Vetëm në këtë dritë duhen parë të gjitha zhvillimet në Ballkanin Perëndimor, duke filluar nga Urdhëri Ekzekutiv i Presidentit Amerikan që e konsideron korrupsionin si kërcënim për sigurinë Amerikane, zhvillimet në Bosnjë dhe Hercegovinë, hapjen e negociatave për Shqipërinë dhe Maqedoninë Veriore, liberalizimin e mundshëm të vizave për qytetarët e Kosovës dhe dhënien e mundshëm të statusit të vendit kandidat për Bosnjë dhe Hercegovinën këtë tetor, marrëveshjen midis Kosovës dhe Shqipërisë për projektin detar të Porto Romanos, hekurudhën Durrës-Prishtinë, Portin e Thatë , marrëveshjen e energjisë midis Kosovës dhe Serbisë, marrëveshjen për Asosacionin që pritet të realizohet së shpejti etj.
Përndryshe, nëse nuk do t’i shohim nën këtë optikë, do t’i lemë hapësirë jo vetëm spekulimeve të kokëtulëve dhe gjithollogëve, por do t’i bëjmë një shërbim të jashtëzakonshëm tezave ruso -kineze , që duan ta mbajnë këtë rajon të destabilizuar, larg Perëndimit dhe peng të konflikteve të së shkuarës.
