Koleksion i rrallë fotografik i Shqipërisë rreth vitit 1947 nga Branimir Gushiq
Branimir Gushiq (06 prill 1901 - 06 korrik 1975) rridhte nga një familje e vjetër kroate. Ai studioi për mjekësi dhe u diplomua në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit të Zagrebit në vitin 1926. Gushiq ishte një figurë e njohur e mjekësisë kroate, duke u bërë specialist dhe profesor kryesor i otorinolaringologjisë (mjekësi e veshit, hundës dhe fytit). Ai shërbeu si dekan i Fakultetit të Mjekësisë në Zagreb në vitet 1945-1947 dhe nga viti 1956 e më tej, derisa doli në pension në vitin 1971. Ishte gjithashtu anëtar i Akademisë Jugosllave të Shkencave dhe Arteve.
Interesat e Gushiqit shtriheshin shumë përtej mjekësisë. Ai ishte një alpinist i pasionuar dhe alpinist malor dhe, pas Luftës së Dytë Botërore, ishte president i Klubit të Alpinistëve Sljeme në Zagreb, Shoqatës Kroate të Alpinistëve dhe Këshillit për Mbrojtjen e Natyrës në Kroaci. Gushiq ishte veçanërisht i interesuar për Alpet Dinarike që ndodhen në rajonin kufitar Mali i Zi-Shqipëri-Kosovë, të cilat ai i vizitoi në shumë raste nga vitet 1930 deri në vitet 1960. Ai botoi një libër për malin Durmitor (2522 m.) në Mal të Zi dhe në vitet 1930-1932 bëri një film në heshtje për një ekspeditë atje. Ai gjithashtu u ngjit në malin Kokërdhake (2508 m.) në Shqipëri, dhe kaloi shumë kohë në dhe rreth majës më të lartë të vargmalit Bjeshkët e Nemuna (Prokletije), malin Jezerca (2694 m.).
Krahas kësaj, Branimir Gushiq ishte specialist i gjeografisë njerëzore. Në vitin 1928 përfundoi doktoraturën në Fakultetin Filozofik në Zagreb me një disertacion të titulluar “Geneza i elementi mljetske seljačke kuće” [Origjina dhe elementet e shtëpive të fermave në ishullin Mljet]. Gruaja e tij, Marijana Gushiq (1901-1987), ishte një etnologe e njohur më vete dhe shërbeu si drejtore e gjatë e Muzeut Etnografik në Zagreb. Së bashku ata udhëtuan dhe zhvilluan ekspedita jo vetëm në Mal të Zi dhe Kosovë, por edhe në Shqipëri të cilën e vizituan si para Luftës së Dytë Botërore ashtu edhe më pas. Marijana Gushiq mbahet mend veçanërisht për punën e saj në veshjen e xhubletës shqiptare dhe grumbulloi një koleksion të mirë kostumesh popullore dhe objekte nga fiset veriore shqiptare për muzeun e Zagrebit.
Koleksioni i fotografive të realizuara nga Branimir Gushiq duket se është bërë gjatë një vizite në Shqipëri rreth vitit 1947. Nga fotot, të cilat nuk janë identifikuar të gjitha, duket qartë se ai dhe shokët e tij nuk ishin vetëm në malet veriore, por edhe në jug të vendit: Elbasanit, bregdetit të Himarës, Gjirokastrës, Përmetit, Leskovikut, Voskopojës në qarkun e Korçës dhe liqenit të Ohrit.
E rrënuar nga Lufta e Dytë Botërore dhe tashmë nën kontrollin e rreptë komunist, Shqipëria ishte një vend i varfër dhe i shkatërruar që kishte ndërprerë çdo lidhje me botën perëndimore. Për këtë arsye, fotot e Gushiqit të vitit 1947 ofrojnë pamje të rralla dhe magjepsëse.
Nga viti 1945 deri në vitin 1948, Shqipëria ishte aleate e ngushtë me Jugosllavinë komuniste, një fakt që lehtësoi vizitën e Gushiqit, por më pas u shkëput nga Jugosllavia dhe u tërhoq në izolimin stalinist nga pjesa tjetër e Evropës. Pak dihej për të në Perëndim në atë kohë. Këto foto nuk ofrojnë asnjë pamje të drejtpërdrejtë të regjimit të terrorit që mbretëroi në vend në vitet e para të sundimit stalinist pas Luftës së Dytë Botërore, por ofrojnë pamje objektive dhe shpesh mahnitëse të qyteteve dhe peizazheve shqiptare të përjetuara nga studiuesi kroat.
