“Unë besoj në flakën e vogël që rri ndezur midis nesh. Për mua, tani ajo është e vetmja gjë në këtë botë. Dhe tani kjo flakë e vogël është gjithçka që i jep kuptim jetës sime”.
Konstanca Çetërli e gjen veten të bllokuar në një martesë të paplotësuar me një aristokrat të pasur, që plagët e luftës e kanë lënë të paralizuar dhe të pafuqishëm. Pas një lidhjeje të shkurtër me një aktor, por që s’i dha kënaqësi, ajo shijon një marrëdhënie jashtëzakonisht pasionante me Oliver Mellorsin, rojtarin e pyllit. Zonja Çetërli do të veçohet plotësisht nga bota boshe e aristokracisë dhe do të përjetojë një lidhje jetike dhe të përmbushur shpirtërore edhe seksuale.
D. H. Lawrence (1885–1930) ishte një shkrimtar, romancier, poet dhe eseist anglez. Romani “Dashnori i zonjës Çetërli”, i botuar për herë të parë në vitin 1928, ishte vepra e fundit dhe më e famshme artistike e tij. Ky roman sfidoi tabutë sociale dhe seksuale të kohës dhe u ndalua menjëherë si pornografi.
Pak për jetën e autorit:
D. H. Lawrence ishte fëmija i katërt i Arthur John Lawrence, një mësues minator në Brinsley Colliery, dhe i Lydia Beardsall, një ish-nxënëse e tij e cila ishte detyruar të kryente punë manuale në një fabrikë dantellash për shkak të vështirësive financiare të familjes së saj.
Lawrence kaloi jetën e tij dhe vitet e formimit në qytetin e minierave të qymyrit të Eastwood, Nottinghamshire. Shtëpia në të cilën ai lindi, quhet “Street Victoria”, tani është Muzeu i Vendlindjes së D. H. Lawrence. Prejardhja e tij e klasës punëtore dhe tensionet mes prindërve të tij siguruan lëndën e parë për një numër të veprave të tij të hershme. Lawrence bredh që në moshë të re në zonat e hapura, kodrinore dhe në fushat e kodrinat e pyllit Sherwood, ekzaktësisht në pyjet Felley në veri të Eastwood, duke filluar një vlerësim të përjetshëm të botës natyrore dhe ai shpesh shkruante për atë dhe e quante "vendin e zemrës sime " si një mjedis për pjesën më të madhe të trillimeve të tij.
Lawrence i ri ndoqi Shkollën e Bordit të Beauvale (tani e riemëruar Greasley Beauvale D. H. Lawrence Primary School për nder të tij) nga 1891 deri në 1898, duke u bërë nxënësi i parë vendas që fitoi një bursë për këshillin e qarkut në shkollën e mesme Nottingham në Nottingham aty pranë. Ai u largua në vitin 1901, duke punuar për tre muaj si nëpunës i thjeshtë në fabrikën e pajisjeve kirurgjikale të Haywood, por një periudhë e rëndë e pneumonisë i dha fund kësaj karriere. Gjatë rikuperimit të tij ai shpesh vizitonte fermën e Hagg, shtëpinë e familjes Chambers dhe filloi një miqësi me Jessie Chambers. Një aspekt i rëndësishëm i kësaj marrëdhënieje me Chambers dhe të njohur të tjerë adoleshentë ishte dashuria e përbashkët për librat, një interes që zgjati gjatë gjithë jetës së Lawrence.
Në vitet 1902-1906 Lawrence shërbeu si nxënës-mësues në Shkollën Britanike, Eastwood. Ai vazhdoi të bëhej student me kohë të plotë dhe mori një çertifikatë mësimdhënieje nga Kolegji Universitar, Nottingham (atëherë një kolegj i jashtëm i Universitetit të Londrës), në vitin 1908. Gjatë këtyre viteve të hershme ai po punonte për poezitë e tij të para, disa tregime të shkurtra, dhe një draft të një romani, Laetitia. Në fund të vitit 1907 ai fitoi një konkurs për tregime të shkurtra në Nottinghamshire Guardian, hera e parë që ai kishte fituar njohje më të gjerë për talentin e tij letrar.
Thelbi i librit
Lady Chatterley's Lover që ne po ju paraqesim është romani i fundit i autorit anglez D. H. Lawrence, i cili u botua për herë të parë privatisht në 1928, në Itali dhe në 1929, në Francë. Në fillim në Angli botimi i këtij libri u ndalua pasi u cilësua si i turpshëm. Në Mbretërinë e Bashkuar deri në vitin 1960 nuk u botua, dhe u bë objekt i një gjyqi të turpshëm ndaj botuesit Penguin Books, i cili e fitoi çështjen dhe shiti shpejt e shpejt tre milionë kopje. Libri u ndalua gjithashtu për çështje turpi edhe në Shtetet e Bashkuara, Kanada, Australi, Indi dhe Japoni. Libri shumë shpejt u bë i njohur për historinë e tij të marrëdhënies seksuale (dhe emocionale) midis një burri të klasës punëtore dhe një gruaje të klasës së lartë, përshkrimet e tij të qarta të seksit dhe përdorimin e fjalëve me katër shkronja të pashtypura atëherë bënë bujë.
Historia ka të bëjë me një grua të re të martuar, ish-Constance Reid (Lady Chatterley), bashkëshorti i së cilës baron i klasës së lartë, Sir Clifford Chatterley, i përshkruar si një burrë i pashëm, me trup të mirë, është i paralizuar nga beli e poshtë për shkak të një dëmtimi në Luftën e Madhe. Constance ka një lidhje me rojtarin e pyllit, Oliver Mellors. Dallimi klasor mes çiftit nxjerr në pah një motiv kryesor të romanit. Tema qendrore është realizimi i Konstancës se ajo nuk mund të jetojë vetëm me mendimin e të qenit e dashuruar por i duhet edhe pjesa seksuale sepse vetëm mendimi për të nuk është i mjaftueshëm. Ky realizim buron nga një përvojë e shtuar seksuale që Constance e ka ndjerë vetëm me Mellors, duke sugjeruar se dashuria kërkon elementet e trupit dhe të mendjes sëbashku.
Në “Lady Chatterley's Lover”, Lawrence vjen i plotë për të argumentuar edhe një herë për rigjenerimin individual, i cili mund të gjendet vetëm përmes marrëdhënies midis burrit dhe gruas (dhe, ndonjëherë ai pohon, edhe midis një burri dhe një burri). Dashuria dhe marrëdhëniet personale janë fijet që e lidhin këtë roman. Lawrence eksploron një gamë të gjerë të llojeve të ndryshme të marrëdhënieve: lexuesi sheh marrëdhënien brutale, ngacmuese midis Mellors dhe gruas së tij, Bertha, e cila e ndëshkon atë duke e penguar kënaqësinë e tij; është Tommy Dukes, i cili nuk ka asnjë lidhje, sepse nuk mund të gjejë një grua të cilën edhe e respekton intelektualisht, por që është edhe e dëshirueshme; ekziston edhe marrëdhënia perverse, që zhvillohet përfundimisht midis Clifford dhe zonjës Bolton, infermieres së tij të kujdesshme, pasi Constance është larguar.
Pikëpamje tjetër për këtë libër ka edhe Richard Hoggart i cili argumenton se tema kryesore e Lady Chatterley's Lover nuk është seksualiteti i qartë, i cili ishte subjekt i shumë debateve, por kërkimi i integritetit dhe tërësisë në një marrëdhënje dashurore. Çelësi i këtij integriteti është kohezioni midis mendjes dhe trupit, sepse "trupi pa mendjen është i egër; mendja pa trupin... është një ikje nga qenia jonë e dyfishtë". Lady Chatterley's Lover fokusohet në inkoherencën e të jetuarit të një jete "vetëm me mendjen", të cilën Lawrence e gjeti të ishte veçanërisht e vërtetë midis anëtarëve të rinj të klasave aristokrate, si në përshkrimin e tij të "marrëdhënieve në tentativë të dashurisë" të Konstancës dhe motrës së saj Hildës në rininë e tyre:
Kontrasti midis mendjes dhe trupit mund të shihet në pakënaqësinë që përjeton çdo personazh në marrëdhëniet e tyre të mëparshme, siç është mungesa e intimitetit të Konstancës me burrin e saj, i cili është "i gjithë mendje" dhe zgjedhja e Mellors për të jetuar veç bashkëshortes për shkak të saj, pra natyra seksuale brutale, e ashpër. Pakënaqësitë i çojnë ata në një marrëdhënie që zhvillohet shumë ngadalë dhe bazohet në butësi, pasion fizik dhe respekt të ndërsjellë. Ndërsa ndërtohet marrëdhënia midis Lady Chatterley dhe Mellors, ata mësojnë më shumë rreth ndërlidhjes mes mendjes dhe trupit. Ajo mëson se seksi është më shumë se një akt i turpshëm dhe zhgënjyes, dhe ai mëson për sfidat shpirtërore që vijnë nga dashuria fizike.
Një tjetër autore Jenny Turner pohoi në “The Sexual Imagination from Acker to Zola: A Feminist Companion” (1993) se botimi i “Lady Chatterley's Lover” theu "tabunë mbi paraqitjet e qarta të akteve seksuale në letërsinë britanike dhe të Amerikës së Veriut". Ajo e përshkroi romanin si "një libër me energji të madhe liridashëse dhe bukuri heteroseksuale".
Lady Chatterley's Lover gjithashtu paraqet disa pikëpamje mbi kontekstin social britanik të fillimit të shekullit të 20-të. Kjo shihet më qartë në komplotin për lidhjen e një gruaje aristokrate (Connie) me një burrë të klasës punëtore (Mellors). Kritiku dhe shkrimtari Mark Schorer shkruan për dashurinë e ndaluar të një gruaje me një rang relativisht superior social, e cila tërhiqet nga një "i huaj", një burrë i një rangu më të ulët shoqëror. Ai e konsideron këtë si një ndërtim të njohur në veprat e Lorensit, ku gruaja ose i reziston impulsit të saj ose i nënshtrohet atij. Schorer beson se dy mundësitë u mishëruan, respektivisht, në situatën në të cilën lindi Lawrence dhe në atë në të cilën u martua Lawrence, e cila bëhet një temë e preferuar në punën e tij.
/Liberale.al/
