Preç Zogaj
Ta themi edhe njëherë: PD dhe partitë e tjera të opozitës janë në sistem, janë legale, të regjistruara, me programet përkatëse, me selitë dhe siglat përkatëse- të gjitha ligjore. Ato do të qëndronin në sistem edhe po të mos merrnin pjesë në hartimin e reformës zgjedhore dhe në nisma të tjera të ngjashme ku rekomandohet gjithëpërshirja. Asgjë nuk mund t’i nxjerrë nga sistemi, veç po të ndodhte të dilnin në ilegalitet dhe të shpallnin si objektiv marrjen e pushtetit me dhunë, gjë që nuk mund të ndodhë në një vend të NATO-s, siç është Shqipëria, por pa qenë nevoja të shkojmë te NATO, nuk mund të imagjinohet për vetë orientimin programor dhe përbërjen demokratike të këtyre partive në masën dërmuese të anëtarësive të tyre. Partitë ndërkaq mund të dalin nga sistemi edhe duke u mbyllur për shkak të humbjes së mbështetjes dhe mjeteve për të funksionuar. Pra duke falimentuar. Që nuk është rasti për partitë e opozitës sonë.
Këto parti janë jashtë parlamentit dhe pushtetit vendor për një zgjedhje politike që kanë bërë. Rruga e rikthimit aty ku kanë qenë dhe më lart se kanë qenë kalon përmes zgjedhjeve dhe s’ka tjetër. Janë pikërisht zgjedhjet e reja ato që sugjerojnë një qëndrim të hapur dhe impenjimi të opozitës ndaj reformës zgjedhore. Një qëndrim i tillë gjen përligje të plotë pikësëpari në vetë kauzën e zgjedhjeve të lira me të cilën kjo opozitë ka justifikuar djegien e mandateve dhe bojktotimin e zgjedhjeve vendore. Për koherencë, çdo gjë që lidhet me rregullimin e zgjedhjeve e kërkon opozitën protagoniste. Askush që ka një minimum arsyeje nuk mund të thotë se duke bërë ketë partia po tradhton sakrificat e saj. Sepse këtu bëhet fjalë për reformën e kauzës.
Së dyti, qëndrimi i hapur e impenjimi i jep mundësi opozitës të shpallë dhe avancojë propozimet e saj për reformën zgjedhore. Kjo ka vlerë edhe si public relations. Njerësit mësojnë çfarë projekti ka opozita për sistemin zgjedhor, për financimin e fushatave, për administrimin, numërimin, votimin e emigrantëve , e tjerë.
Se treti, qëndrimi i hapur e impenjimi është një mundësi e mirë për të forcuar marrëdhëniet e investuar imazhin e një force bashkëpunuese me partnerët ndërkombëtarë - SHBA, BE dhe OSBE- që qëndrojnë fort prapa reformës zgjedhore gjithashtu. Një gjest bëri PD-ja që dërgoi përfaqësues në tryezën e thirrur nga OSBE për reformën zgjedhore dhe amerikanët nuk u menduan dy herë për të përshëndetur kryetarin Basha duke njohur te akti i tij demonstrimin e një udhëheqësie të vërtetë mbi një çështje thelbësore për forcimin e mëtejshëm të institucioneve demokratike të Shqipërisë. Pas një periudhe shumëmujore të marrëdhënieve të ngrira kur nga SHBA kishim dëgjuar kryesisht kritika për qëndrimet e PD-së dhe opozitës, kjo deklaratë ishte një ngjarje që gëzoi shumicën dërmuese të demokratëve, sipas bindjes sime. (Pavarësisht se zhvillimet në tryezë nuk shkuan deri në fund në linjën që nënkuptonte deklarata dhe mund ta ketë spërkatur me pak zhgënjim atë). Sidoqoftë, një hap i parë në drejtimin e duhur premton për të dytin e të tretë.
Së katërti, reforma zgjedhore është një prej prej pikave në listën e kushteve gjermane dhe me gjerë. PD dhe LSI do t’u interesonte politikisht, diplomatikisht dhe elektoralisht të regjistronin rolin e tyre aktiv në zbatimin e këtij kushti, të cilin për shkak të daljes nga Kuvendi nuk do ta kushtëzonin dot po ta kishin në mendje. Ato dolën këtë javë me propozimin që reformën zgjedhore ta bëjnë një strukturë e dominuar nga SHBA-BE-OSBE e cila të imponojë votimin e saj në Kuvend. Në pamje të parë duket si një propozim reflektues ndaj hendekut që është krijuar midis opozitës dhe partnerëve gjatë këtij viti për arsyet që dihen. Përveçse reflektues, kam frikë se po shihet nga ndërkombëtarë edhe i tepruar si propozim, madje dikush mund të qëmtojë aty notat e një ironie të vogël – bëjeni ju meqenese i keni marrë përsipër të gjitha! Ndërkombëtaret ndihmojnë, asistojnë pa rezerva, por nuk marrin përsipër të kryesojnë draftimin e një reformë që do të miratohet në Kuvendin e Shqipërisë. Ambasadori i OSBE-së, Bernd Borchardt e tha qartë: Në nuk e qeverisim këtë vend, që të marrim në dorë reformën, ne nuk jemi të zgjedhur. Disi më të hapur amerikanët t që thanë se reforma do miratohet në fund nga Parlamenti, por nëse PD kërkon të kanalizojë propozimet e saj, ka mekanizma dialogu që ne nuk i refuzojmë apriori. Duhet mbajtur parasysh se partneret i qëndrojnë gjithëpërfshirëse . Askush, për asnjë arsye nuk i shkul dot ato nga ky princip. Pjesë e realitetit politik në vend, përveç shumicë socialiste dhe opozitës së madhe jashtë Kuvendit, janë grupet dhe deputetët që kanë hyrë në Kuvend nga listat e PD-së dhe LSI-së. Në fund të fundit reforma zgjedhore do të marrë jetë në Kuvend. Ky fakt i bën faktorë të pashmangshëm këta grupe dhe deputetë. Është iluzion të mendohet se ndërkombëtarët që ia kanë nxitur të marrin mandatet do t’i shpërfillnin. Për të gjitha këto e tjera që nuk po zgjatem, kam përshtypjen se propozimi i opozitës për tua lenë ndërkombëtarëve reformën zgjedhore , në mos do të kundërshtohet, do të kërkohet prej tyre të modifikohet në funksion të gjithëpërfshirjes. Kryeministri Rama u ngut panevojshëm duke thënë nga Nju Jorku se nuk pranon përkthyes shqip-shqip. Respektin ndaj ligjvënies vendase dhe gjithë përfshirjen e garantojnë e vetë partnerët. Thënë këtë, opozita duhet të mbajë parasysh se shumica e Ramës, në analizë të fundit, mund të kërkojë ta mbyllë reformën në Kuvend me deputetët “rebelë” të listës së PD-së dhe LSI-së duke u qëndruar strikt rekomandimeve të OSBE/ODHIR-it dhe duke e paraqitur këtë si plotësim të kushtit gjerman.
Ka plot arsye të tjera pse PD dhe opozita duhet të jenë deri në fund fleksibël në rolin e tyre për hartimin e reformës zgjedhore. Shumë vetë flasin, shumë mendime jepen cila duhet të jetë strategjia e opozitës për tu rikthyer në sistem, siç thonë disa apo në institucione, siç thonë disa të tjerë.
Sot sipas meje, një pikë kyçe e strategjisë në fjalë do të ishte shmangia e çdo qëndrimi që nuk ka mbështetje nga partnerët, apo që e mban fokusin e kriticizmit të tyre nga opozita, siç ka ndodhur gjatë muajve të fundit. Rama ka përfituar shumë nga kjo për të fshehur dështime e për të rrëshqitur vendime dhe veprime që rezultojnë skandale, siç janë PPP-të . Kjo histori po vazhdon me pakësimin e vazhdueshëm të oksigjenit për ekonominë reale në një anë dhe me kostot jashtëzakonisht të larta në ndërtimin e veprave publike në anën tjetër. Marzhi i aksionit opozitar në rrugë është ngushtuar dhe do të vijojë të ngushtohet më shumë pas hapjes eventuale të negociatave dhe plotësimit shpejt të shumicës së kushteve gjermane. Boshti i strategjisë së ringritjes mbetet konstuktivizmi në raport me shoqërinë dhe demokracia e brendshme në parti. Mbetet evitimi i veprimeve dhe qëndrimeve që i japin avantazh kryeministrit në peshoren e partnerëve. Qeveria e mban kjo rrethanë. Ajo mund të rrëzohet aty ku mbahet. /Gazeta Liberale
