Nga Angela Mauro
Partneriteti politik po forcohet gjithnjë e më shumë, presidenca e Komisionit të BE-së po vlerëson se si të sjellë përpara Paktin për imigracionin dhe azilin për të legalizuar eksperimentin e kërkuar nga kryeministrja italiane, në tokën shqiptare dhe për të krijuar një listë evropiane të vendeve të treta të sigurta ku mund të dërgohen emigrantët. Dhimbjet e stomakut fillojnë sërish në mesin e shumicës së opozitës, kryesisht në Partinë Demokratike, e cila e gjen veten duke kontestuar Melonin dhe duke heshtur për von der Leyen.
Evropa po na e kërkon, i thotë Giorgia Meloni popullit të saj, duke folur për modelin tashmë të njohur të Shqipërisë, një përpjekje për menaxhimin ekstraterritorial të emigrantëve që detyron komunitetin dhe ligjin italian t'i largojë ata nga Bashkimi Europian. Pavarësisht përplasjeve me magjistratët dhe qendrat që mbeten bosh, në Bruksel praktika shqiptare ka kaluar në Komisionin Europian, nga njëra anë partneriteti mes Ursula von der Leyen dhe kryeministres italiane, nga ana tjetër guri i skandalit në marrëdhëniet mes gjermanes dhe një pjese të shumicës së saj politike parlamentare: socialistëve. Përshpejtimi i modelit shqiptar vë edhe një herë në provë grupin socialistë dhe demokratë, i cili vetëm tre javë më parë ra dakord të votonte për von der Leyen, duke shtyrë dhimbjet e barkut për zëvendëspresidentin ekzekutiv të caktuar për Raffaele Fitto. Tani çështja e Shqipërisë është provokimi i ri për t'u menaxhuar, veçanërisht për Partinë Demokratike që kritikon Giorgia-n, por nuk guxon të sfidojë Ursulën.
Një javë më parë sekretarja e Partisë Demokratike Elly Schlein shkoi në Shqipëri për të sjellë zërin e opozitës që të rezononte në jehonën e dhomave bosh të ngritura për emigrantët që mbërrijnë në Itali. “Shikon mbeturinat me sytë e tu”, tha ajo teksa endej nëpër sallat e shkreta të qendrës së Gjaderit. Kryeministrja dhe qeveria e saj janë autorë të eksperimentit, i cili megjithatë është i popullarizuar në të gjithë Evropën, duke gjetur terren pjellor pothuajse kudo, apo duke pasur parasysh vendosmërinë tashmë të qartë të shteteve anëtare për të refuzuar sa më shumë emigrantë, në një akomodimi dhe ndjekja e narrativës së së djathtës ekstreme, e cila nuk ka të barabartë në historinë e fundit të BE-së. Një kuadër politik në të cilin e vetmja që bie në sy është qeveria e socialistit Pedro Sanchez, me një linjë më të vëmendshme ndaj të drejtave, e cila megjithatë nuk përkthehet në një kritikë eksplicite ndaj von der Leyen, pasi spanjollët janë më të kënaqurit me Komisionin e ri që ka marrë për Tereza Riberën rolin e zëvendësp-residentes së parë ekzekutive me përgjegjësi të rënda, nga marrëveshja e Gjelbër deri te Konkurrenca. Problemi dhe turpi qëndron mbi të gjitha tek Partia Demokratike dhe partitë socialiste në opozitë me qeveritë kombëtare në shtetet anëtare ose të përfshira në një fushatë të vështirë elektorale, si Olaf Scholz në Gjermani. Për ta lind problemi: tani që është e qartë se von der Leyen preferon të djathtën, një parti politike e suksesshme në këtë fazë në Evropë, çfarë duhet bërë?
Në Itali demokratët kanë vendosur të presin vitin e ri. Madje edhe delegacionet e tjera kombëtare të socialistëve mbetën thuajse të heshtura para Krishtlindjeve kur von der Leyen hodhi në letër synimin e saj për t'i dhënë dorën Melonit modelin shqiptar e për ta legjitimuar atë në të drejtën evropiane. Nga e kaluara: nëse një eksperiment nuk është plotësisht i ligjshëm, ndryshohet ligji dhe jo eksperimenti.
Von der Leyen shkruan në letrën drejtuar liderëve përpara samitit të javës së kaluar në Bruksel: “Siç është përcaktuar në konkluzionet e tetorit, ne kemi thelluar analizën tonë të mënyrave novatore për të trajtuar imigracionin e paligjshëm, duke ndjekur prioritetet e raportuara nga Shtetet Anëtare. Diskutimet janë duke vazhduar me Shtetet Anëtare, përfshirë Këshillin e Drejtësisë dhe Çështjeve të Brendshme të javës së kaluar, mbi zhvillimin e konceptit të qendrave të kthimit në vendet e treta. Ne jemi duke vlerësuar mënyrën më të mirë për të futur mundësinë e krijimit të këtyre qendrave në kuadrin ligjor. Duhet të shqyrtojmë aspektet ligjore, operacionale dhe praktike, si dhe implikimet financiare të qendrave të tilla, duke respektuar të drejtat themelore dhe parimin e mos-kthimit. Përveç punës me organizata ndërkombëtare si UNHCR dhe IOM, bashkëpunimi me vendet e treta do të jetë çelësi i suksesit tonë, përfshirë si pjesë të punës për të zhvilluar partneritete më të thella."
Në të njëjtën letër, presidentja merr përsipër të sjellë aplikimin e Paktit të ri për Emigracionin dhe Azilin për të hartuar listën e vendeve të treta të sigurta për të ‘dërguar’ emigrantët që mbërrijnë në BE. “Vetë Pakti tashmë fut elemente novatore – shkruan ajo – duke përfshirë përafrimin e konceptit të vendit të tretë të sigurt në rregulloren e procedurës së azilit me standardet ndërkombëtare, si dhe duke futur një fleksibilitet më të madh për zbatimin e tij në krahasim me acquis aktuale. Ne po përshpejtojmë rishikimin e këtij koncepti, duke nisur konsultimet me Shtetet Anëtare, Parlamentin Evropian, UNHCR dhe IOM, dhe OJQ-të e synuara, për të vlerësuar nëse ndryshimet në rregullore janë të nevojshme. Ndërsa rregullorja do të zbatohet nga qershori 2026, po shqyrtojmë se si mund të promovojmë zbatimin e këtyre koncepteve. I kemi kërkuar Agjencisë së BE-së për Azilin që të përshpejtojë analizën e vendeve të treta specifike që potencialisht mund të përcaktohen si vende të sigurta të origjinës dhe vende të treta të sigurta, me synimin për të hartuar listat e BE-së. Sa i përket kohës, Komisioni mund të prodhojë një direktivë ose rregullore të re (nuk është ende e qartë) mbi kthimet deri në mars.
E gjithë kjo e zhvendos Partinë Demokratike dhe grupin socialist në përgjithësi, gjithnjë e më pak të pranishëm në qeveritë kombëtare të BE-së dhe për rrjedhojë me më pak ose aspak peshë në vendimet e organit që i bashkon, Këshillit Evropian, edhe pse kryesohet nga portugezët dhe socialisti Antonio Costa në legjislaturën e re. Për më tepër, ishte e qartë që nga korriku se vota për rezultatin e von der Leyen mund të ishte një kontroll i keq për pjesën progresive të shumicës, nga socialistët tek liberalët e deri te të Gjelbrit, të zhgënjyer nga koncesionet e së djathtës në Marrëveshjen e gjelbër, por në fakt e heshtur nga Ursula e cila vendosi të emërojë udhëheqësin e tyre historik Philipe Lamberts si këshilltar për klimën. Me një aplikim të përsosur të manualit Cencelli, gruaja gjermane arriti të fitonte konsensus duke shpërndarë pozicione dhe duke marrë më pas guximin të bënte marrëveshje politike me formacionet që kanë më shumë rëndësi në Union, për sa i përket konsensusit në votime: duke filluar nga Meloni, në fakt një pioniere modeleve të reja të menaxhimit të emigracionit në Europë, më kufizuese, por bindëse deri në inaugurimin e një sezoni të ri të ligjit europian mbi këtë temë.
“Von der Leyen duhet të bashkëpunojë me qeveritë për çështjen e menaxhimit të flukseve migratore dhe është e qartë se kjo temë do të mbetet në tavolinat evropiane, por nëse ajo do të mbështeste në mënyrë eksplicite një model që është i pasuksesshëm nga çdo këndvështrim si ai shqiptar, ne do të jemi në gjendje të marrim vetëm një qasje kokë më kokë kundër - na thotë Brando Benifei, një nga eurodeputetët e Partisë Demokratike më kritik ndaj votës për von der Leyen II. “Por dyshoj se do ta bëjë, fatkeqësia e bërë nga Meloni është aty. Mendoj se diskutimi do të përqendrohet te tema e riatdhesimeve në përgjithësi, e cila mbetet shumë e nxehtë”.
Në fakt, perspektiva për vitin e ri ofron skenarin e një mazhorance Ursula të ndryshuar në shtrirje në krahasim me legjislaturën e kaluar. Jo vetëm që është Meloni brenda, por dominon me përmbajtjen, në një ndjeshmëri politike me von der Leyen që forcon të djathtën e establishmentit evropian, duke u shkelur syrin atyre që nuk janë ende, si Viktor Orbàn, por që mund të bëhen të tillë sikurse politika e BE-së dhe boshti i saj po zhvendoset në favor të tyre. Në fakt është tashmë në zhvillim të plotë dhe mund të llogarisë në shtytjen që vjen nga jashtë me Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë. Presidenti i ri i konservatorëve dhe reformistëve, polaki Mateusz Morawiecki i cili sapo ka marrë drejtimin e partisë nga Meloni, po flet për marrëveshje me Patriotët e Orbanit që do të jenë gjithnjë e më të forta dhe detyruese në vitin 2025, në një skemë që synon të margjinalizojnë gjithnjë e më shumë pjesën liberale-progresive të shumicës së udhëhequr nga Ursula. Ndërsa socialistët do të vazhdojnë të pyesin veten 'çfarë duhet të bëjnë?'.
/Liberale.al/
