Aranit Muraçi
Ka një treg sa i përket atij të shitblerjes së banesave, që ngjason me vendin tonë. Ndonëse për Indinë popullsia e së cilës po tejkalon këtë vit atë të Kinës, kërkesa e lartë edhe mund të justifikojë rritjen e çmimit të apartamenteve, bazuar në rritjet e kostove të ndërtimit, për Shqipërinë ‘sjelljet e tregut’ janë sa të çuditshme, po aq edhe absurde. Edhe stili kaotik i ndërtimeve në Indi (siç tregohet në foton e Reuters) ngjason me atë në Shqipëri.
Çmimi mesatar i banesave të shitura gjatë 6-mujorit i 2022 është rritur me 28.4% në krahasim me gjashtëmujorin e kaluar dhe me 39% në krahasim me një vit më parë, sipas indeksit Fischer të Çmimeve të Banesave, i llogaritur nga Banka e Shqipërisë. Kjo është rritja më e lartë 6-mujore që prej vitit 2013, kur nisi një llogaritje e tillë. Në raport me periudhën bazë, indeksi i çmimeve të banesave është rritur me afërsisht 110%.
Rritja e 6-mujorit të parë të vitit u përcaktua sidomos nga rritja e vëllimit të shitjeve të kryera në zonën e Tiranës, e cila përfshin qendrën, periferinë dhe zonat jashtë qytetit. Sakaq, indeksi i çmimeve për shitjet në kryeqytet regjistroi një rritje prej 28.5% ndaj periudhës paraardhëse dhe rreth 40% ndaj një viti më parë. Rritja e çmimeve të banesave ka ardhur sipas agjencive që operojnë në tregun e shitblerjeve nga rritja e kërkesës dhe e kostove të ndërtimit. Megjithatë, popullsia në Shqipëri ka rënë gjatë viteve të fundit kur çmimi është rritur, gjithashtu ka rënë edhe fuqia blerëse nga rritja e çmimeve, çka do të thotë se është thelluar varfëria, dhe në një situatë të tillë, logjikshëm ka rënë kërkesa për blerjen e banesave.
Atëherë si shpjegohet dyfishimi i çmimit të tyre brenda një dekade në vendin tonë si dhe rritja me 40 për qind vetëm gjatë vitit të fundit, veçse asgjë nuk lidhet me ofertën dhe kërkesën, pra shumë nga ata që ndërtojnë dhe ata që po i blejnë apartamentet, nuk i justifikojnë paratë?
Krahasimi me Indinë, përmes një artikulli të Reuters mbi çmimet e banesave, e vërteton paradoksin e madh të këtij sektori, që vazhdon të “lulëzojë” në vendin tonë, ndërsa çmimet rriten në kundërshtim të plotë me ‘ligjet e tregut’.
Çmimet e banesave në Indi do të rriten në mënyrë të qëndrueshme gjatë viteve të ardhshme, afërsisht në përputhje me rritjen e përgjithshme ekonomike, me shanse të ulëta për një ngadalësim të konsiderueshëm gjatë vitit të ardhshëm, thanë ekspertët e pronave në një sondazh të Reuters. Gjetjet nxjerrin në pah se si tregu i banesave, një nga punëdhënësit më të mëdhenj në një vend me rreth 1.4 miliardë banorë, ka të ngjarë të mbetet një kontributor i qëndrueshëm në rritjen e ardhshme të ekonomisë së tretë më të madhe të Azisë.
Çmimet mesatare të banesave në Indi pritej të rriteshin me 5,0% gjatë secilit prej tre viteve të ardhshme, duke mbetur prapa normës aktuale të inflacionit të çmimeve të konsumit, pas rritjes me 7% në 2022, sipas sondazhit me 11 ekspertë të tregut të pronave.
Por perspektiva për Indinë ishte relativisht e qëndrueshme në krahasim me tregjet kryesore të banesave në ekonomitë e zhvilluara, ku çmimet kryesisht parashikohen të bien pas një bumi të nxitur nga pandemia, duke qenë se bankat qendrore rrisin normat në mënyrë agresive.
Banka Qendrore e Indisë ka rritur gjithashtu disa herë që nga muaji maj normën e saj të interesave, që aktualisht ka shkuar në 5.90%. Rreziku relativisht modest i normës së interesit shpjegon pjesërisht pse të gjithë, përveç njërit nga 10 analistët që iu përgjigjën një pyetjeje shtesë, thanë se shanset për një ngadalësim të konsiderueshëm në tregun e banesave gjatë vitit të ardhshëm ishin të ulëta.
Të dhënat e fundit të sondazhit të Reuters treguan se çmimet parashikoheshin të rriteshin me një mesatare prej 5%-6% gjatë tre viteve të ardhshme, në përputhje me mesataren kombëtare.
Një rritje e vazhdueshme e çmimeve të banesave – të cilat janë rritur gati dyfish gjatë dekadës së fundit – ka përkeqësuar përballueshmërinë, duke zbehur shpresat e shumë blerësve aspirantë për të pasur një shtëpi.
Çmimet e shtëpive do të duhet të bien me një mesatare prej vetëm 6.25% nga rritja e fundit, për t’i bërë ato të përballueshme, për popullatën. Nëntë nga 11 të anketuarit thanë se ose një ngadalësim ekonomik ose rritja e normave do të ishte sfida më e madhe për blerësit e shtëpive.
/Liberale.al/
